του Κώστα Δημητρόπουλου
Οι αλβανικές εκλογές της 11ης Μαΐου, που καταγγέλθηκαν για σειρά παραβάσεων[1], αποτελούν για τους Δυτικούς μια ιδιαιτερότητα ή και παράδοση της χώρας… Ο «εκλεκτός σύμμαχος» Έντι Ράμα παραμένει ο απόλυτος ηγέτης, και αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει αναταραχή στις επενδύσεις, την πολιτική του ΝΑΤΟ, την πίεση κατά της Σερβίας, τις συζητήσεις για τις αποθέσεις όλων των ειδών των «απορριμμάτων» κ.ο.κ. Στον αντίποδα, το αλβανικό καθεστώς συνεχίζει να εσοδεύει, να περιορίζει την ύπαρξη του Ιστορικού και Γηγενούς Ηπειρωτικού Ελληνισμού, και να καλλιεργεί εμπράκτως συμμαχίες: με την Ιταλία από Δυσμάς (στην οποία οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος η δημιουργία και η ύπαρξη της Αλβανίας) και με την Τουρκία από Ανατολάς (με την οποία η άρχουσα τάξη της Αλβανίας έχει δεσμούς αίματος…).
Δυστυχώς, το οποιοδήποτε δημοκρατικό κίνημα στη γειτονική μας χώρα είναι ανίσχυρο –ή ανύπαρκτο– ώστε να διεκδικήσει την προσέγγιση της κοινωνίας με την ουσία της Δημοκρατίας. Αυτή η πραγματικότητα, που συνδυάζεται με μια αδύναμη (και ανυπόληπτη) αντιπολίτευση, δίνει τη δυνατότητα στους εξουσιαστές των Τιράνων να κινούνται κατά το δοκούν και να πράττουν χωρίς να περιορίζονται από το ενδεχόμενο, έστω, κάποιων επιπτώσεων.
Τρεις πυλώνες στηρίζουν το δημοκρατικοφανές καθεστώς στην Αλβανία: ο Δυτικός παράγοντας, οι Αλβανοί ολιγάρχες (στους οποίους συγκαταλέγονται τελευταία και εκπρόσωποι του Δυτικού κεφαλαίου) και η καλλιέργεια του σωβινισμού
Αρνητικά δεδομένα
Η Δημοκρατική Ένωση της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας (ΔΕΕΕΜ) Ομόνοια θεωρείται ως πολιτική εκπρόσωπος των Ελλήνων. Όμως ενώ το 1991 έλαβε μέρος στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην Αλβανία, από το επόμενο έτος τής απαγορεύτηκε να λειτουργεί ως πολιτική οργάνωση. Αμέσως δημιουργήθηκε το Κόμμα Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ) – Partia Bashkimi për të Drejtat e Njeriut (PBDNJ).
Στις πρόσφατες εκλογές ο ελληνισμός δεν εκπροσωπήθηκε αυτόνομα. Εδώ και χρόνια το ΚΕΑΔ κατεβαίνει στις γενικές ή τοπικές εκλογές συνεργαζόμενο με αλβανικά κόμματα, αρχικά με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και στη συνέχεια με το Δημοκρατικό Κόμμα. Προεκλογικά είχε επιτευχθεί συμφωνία του ΚΕΑΔ με το κόμμα ΕΕΜΜ-MEGA (Εθνική Ελληνική Μειονότητα για το Μέλλον / Minoriteti Etnik Grek për të Ardhmen) με σκοπό την ανασύνταξη του πολιτικού χώρου του ελληνισμού μέσω της Ομόνοιας. Το MEGA είχε δημιουργηθεί από άτομα που αποχώρησαν παλαιότερα από την Ομόνοια. Παρά αυτή την εξέλιξη, τα δεδομένα των εκλογών δεν ήταν θετικά:
1. Από το ΚΕΑΔ στην Περιφέρεια Αυλώνα εξελέγη (από την «κλειστή λίστα», χωρίς σταυροδότηση) μόνον ένας συνειδητοποιημένος ελληνικής καταγωγής βουλευτής με τον συνασπισμό του Δημοκρατικού Κόμματος, ο Βαγγέλης Ντούλες[2], πρόεδρος του ΚΕΑΔ. Ο συνυποψήφιος του Πέτρος Γκικουρίας[3] απέτυχε να εκλεγεί, παρ’ ότι ήταν πρώτος σε σταυρούς (3.982). Από την πλευρά του Σοσιαλιστικού Κόμματος εξελέγησαν τρία άτομα με ελληνική καταγωγή: ο Βασίλης Λάγιος από τη Δίβρη Αγίων Σαράντα, ο Πύρρος Δήμας[4] από το μη αναγνωρισμένο Νόκοβο της Λιντζουριάς Αργυροκάστρου και ο Πύρρος Βένγκος[5] από το Ελμπασάν.
2. Η μεγάλη αποχή είναι πλέον σταθερό χαρακτηριστικό των αλβανικών εκλογών, καθότι ο μέσος όρος της συμμετοχής περιορίστηκε στο 42,18%. Στον «μειονοτικό» Δήμο Δρόπολης-Πωγωνίου η συμμετοχή ήταν μόλις 16,55%, και στον επίσης «μειονοτικό» Δήμο Φοινικαίων μόνο 14,10%. Ενδεικτικά αναφέρουμε και δύο άλλες διοικητικές ενότητες μη αναγνωρισμένες, που κατοικούνται από ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς: στον παλιό Δήμο Χιμαραίων η συμμετοχή ήταν 27,75% και στην παλιά Κοινότητα Λουκόβου 28,25%. Η μεγάλη αποχή, μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της χώρας, φανερώνει την αποστασιοποίηση των βόρειων Ηπειρωτών από τα τεκταινόμενα στην Αλβανία. Η γενικότερη αδιαφορία ή και η διαφωνία με τους πολιτικούς φορείς που εκπροσωπούν τον Ελληνισμό, συνδυάζεται με το γεγονός της ψυχικής τους αποξένωσης από τους γενέθλιους τόπους των ίδιων ή των γονέων τους…
3. Τα επίσημα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν για ακόμα μια φορά την εκφοβιστική επιρροή του Σοσιαλιστικού Κόμματος στους «μειονοτικούς Δήμους» και στους εναπομείναντες κατοίκους. Αυτή η «επιρροή» οδήγησε σε ποσοστά απόλυτης πλειοψηφίας στη Δρόπολη-Πωγώνι (66,78%) και τη Φοινίκη (60,87%). Αντιθέτως, διαφορετική ήταν η εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων στη Χιμάρα και στο Λούκοβο. Εκεί τα ποσοστά του κόμματος του Ράμα ήταν κάτω από τον μέσο όρο των «μειονοτικών» Δήμων και της επικράτειας (43,47% και 48,48% αντίστοιχα).
4. Ο διεθνής παράγοντας, παρ’ όλο που η στάση του απείχε από το να χαρακτηριστεί ως απόλυτα σύμφωνη με τις πρακτικές της κυβέρνησης Ράμα, δεν αμφισβήτησε τα εκλογικά αποτελέσματα. Η πρεσβεία των ΗΠΑ έδωσε τα συγχαρητήριά της στον αλβανικό λαό, αλλά όχι στον νικητή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του πρέσβεώς της στα Τίρανα, συνεχάρη την όλη διαδικασία, αλλά πρόσθεσε και τη συγκρατημένη κριτική που άσκησε ο ΟΑΣΕ και το Γραφείο για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OSCE-ODHIR).
Επίλογος – Συμπεράσματα
Οι εκλογές στην Αλβανία επιβεβαιώνουν την πορεία της χώρας σε ένα καθεστώς με δημοκρατικοφανή στοιχεία το οποίο στηρίζεται σε τρεις πυλώνες:
- Τον Δυτικό παράγοντα, που δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να θυσιάσει τις ιδρυτικές αρχές του για τα νιτερέσα.
- Τους Αλβανούς ολιγάρχες που υπάρχουν σε μια διαδραστική σχέση με την εξουσία των Τιράνων, στους οποίους συγκαταλέγονται τελευταία και εκπρόσωποι του Δυτικού κεφαλαίου.
- Την καλλιέργεια του σωβινισμού σε ένα υπολογίσιμο κομμάτι της αλβανικής κοινωνίας, που τον αποδέχεται και τον αναπαράγει.
Ο σωβινισμός προπονείται στην πλάτη του μόνιμου και αδύναμου εσωτερικού εχθρού, του τοπικού Ελληνισμού. Κατά το παρελθόν, οι ελληνικής καταγωγής πολίτες της Αλβανίας, χωρίστηκαν από το κράτος σε «μειονοτικούς» και μη «αναγνωρισμένους» ως Έλληνες. Σήμερα το ίδιο κράτος («πλουραλιστικό» και «υπέρμαχο» της ατομικής ιδιοκτησίας) τους απογυμνώνει από την ακίνητη περιουσία και τους απομακρύνει από τις μικροεπιχειρήσεις τους με σκοπό την απόλυτη προλεταριοποίησή τους. Η βίαιη μετατροπή τους σε ακτήμονες, τους δείχνει τον δρόμο: ή θα αποτελέσουν μια θλιβερή μειοψηφία που θα λειτουργεί ως τουριστική-φολκλορική ατραξιόν, ή θα ακολουθήσουν τον δρόμο της φυγής και την (χωρίς επιστροφή) εγκατάσταση εκτός Αλβανίας.
[1] Ασφράγιστα ψηφοδέλτια στις κάλπες, άνθρωποι του κυβερνώντος κόμματος στις εφορευτικές επιτροπές, πανομοιότυπα αποτελέσματα στη χώρα, οδηγίες σε δημοσίους υπαλλήλους («βουλγάρικο τρένο»), προεκλογικές συμβάσεις για έργα και χάρισμα προστίμων 10ετίας, χρηματισμοί και εκβιασμοί ψηφοφόρων κ.λπ.
[2] Αναγνωρισμένος «μειονοτικός», από τη Γοραντζή Αργυροκάστρου.
[3] Από τους Δρυμάδες Χιμάρας, δεν αναγνωρίζεται από το αλβανικό κράτος ως «μειονοτικός».
[4] Συμπτωματικά έχει το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον Ολυμπιονίκη από τη Χιμάρα. Δήλωσε μόνος του ότι είναι «ελληνικής καταγωγής».
[5] Από το Ελμπασάν. Μεγάλωσε στην Ελλάδα και είναι ανυπότακτος του Ελληνικού Στρατού. Ο πατέρας του δεν αναγνωρίζεται ως Έλληνας, σε αντίθεση με τη μητέρα του. Είναι ο σημερινός υπουργός Άμυνας της Αλβανίας.
