της Δέσποινας Χαραλαμπίδου*
Χριστουγεννιάτικα, η κυβέρνηση της Ν.Δ. άρχισε το σταδιακό ξήλωμα των 36 Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) της χώρας μας, εφαρμόζοντας τον νόμο 4685/2020 με τον τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Έναν νόμο που ψήφισε η Ν.Δ. –και αυτόν μέσα στην πανδημία– έναν νόμο που χαρακτηρίστηκε ως «Περιβαλλοντοκτόνος» από το σύνολο των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην προστασία του περιβάλλοντος, έναν νόμο που συνάντησε καθολικές αντιδράσεις και από τους εργαζόμενους αλλά και από την επιστημονική κοινότητα.
Βάσει του νόμου αυτού, καταργούνται οι ΦΔΠΠ και στη θέση τους δημιουργείται ένας μόνο Οργανισμός, ο ΟΦΥΠΕΚΑ, που εδρεύει στην Αθήνα και θα ελέγχεται από τον εκάστοτε υπουργό ΥΠΕΝ. Όλα τα μέλη του Δ.Σ του Οργανισμού αυτού διορίζονται άμεσα ή έμμεσα από τον Υπουργό, χωρίς καμία διασφάλιση στοιχειώδους έστω ανεξαρτησίας του από κυβερνητικές παρεμβάσεις. Τα Διοικητικά Συμβούλια των μέχρι τώρα τοπικών Φορέων Διαχείρισης, στα οποία εκπροσωπούνταν η επιστημονική κοινότητα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις, καταργούνται, μαζί με την αρμοδιότητα γνωμοδότησης κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων, σχεδίων και δραστηριοτήτων στις περιοχές ευθύνης τους.
Οι εργαζόμενοι των Φορέων Διαχείρισης, θύματα όλα αυτά τα χρόνια της ανεπάρκειας της πολιτείας, μεταφέρονται στο νέο σχήμα, παραμένοντας όμως ως προσωπικό Ορισμένου Χρόνου –οι περισσότεροι για πάνω από 15 ολόκληρα χρόνια– και βρισκόμενοι σήμερα περισσότερο από ποτέ στην ανασφάλεια.
Ο δε εμπνευστής του νόμου, ο άκρα νεοφιλελεύθερος κ. Χατζηδάκης, ισχυρίστηκε ότι ο νόμος αυτός ψηφίζεται για να φέρει επενδύσεις και να υποστηρίξει την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη. Δεν δίστασε ακόμα να ομολογήσει πως με την δημιουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ γίνεται πιο εύκολο να ανατεθεί στις Περιφέρειες η υλοποίηση συγκεκριμένων έργων «προστασίας του περιβάλλοντος» κάτι που δυναμικά διεκδικούσαν και διεκδικούν οι γαλάζιοι Περιφερειάρχες.
Με συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις τα τελευταία δέκα μνημονιακά χρόνια, οι διαδοχικές κυβερνήσεις επέτρεψαν στα επιχειρηματικά συμφέροντα να «απλώσουν» τις δραστηριότητές τους σε βάρος του περιβάλλοντος (κτίσιμο ξενοδοχειακών μονάδων σε αιγιαλούς, επιχειρηματικές δραστηριότητες σε προστατευόμενες περιοχές, μόλυνση υδάτων, αιολικά πάρκα που απογυμνώνουν τεράστιες δασικές εκτάσεις, καύση απορριμμάτων σε συμφωνία με τις τσιμεντοβιομηχανίες κ.λπ.), προκειμένου να διευκολύνουν την άπληστη κερδοφορία τους. Σχεδίασαν την απαξίωση και την απορρύθμιση του συστήματος διαχείρισης των περιβαλλοντικά πολύτιμων περιοχών της χώρας μας, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των επιχειρηματικών ομίλων, για να πάψει η προστασία του περιβάλλοντος να αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξή τους.
Οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών αποτέλεσαν όλα αυτά τα χρόνια το θεματοφύλακα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Με την κατάργησή τους αποδυναμώνεται η δυνατότητα της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, των κοινωνικών κινημάτων, των τοπικών αυτοδιοικητικών οργάνων στη προστασία και τη διαχείριση ιδιαίτερα ευαίσθητων και προστατευόμενων περιοχών
Η κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και δεν αποτελεί παρά μέρος μόνο του Νόμου 4685/2020 και άλλων διατάξεων που ακολούθησαν, με συγκεκριμένη και ενιαία στόχευση:
- Ελαστικοποίηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
- Επιτάχυνση αδειοδότησης για την επίτευξη «αναπτυξιακών» και όχι περιβαλλοντικών στόχων, με την πάση θυσία δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και του δημοσίου συμφέροντος.
- Απαξίωση ελεγκτικών μηχανισμών υπό δημόσιο-κοινωνικό έλεγχο και αντικατάστασή τους από ιδιώτες αξιολογητές επενδυτικών σχεδίων, που αναπόφευκτα θα εξαρτώνται από τον επιχειρηματικό κόσμο και τις προτεραιότητες που αυτός θέτει.
Οι ΦΔΠΠ αποτέλεσαν όλα αυτά τα χρόνια το θεματοφύλακα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, εδραιώθηκαν στη συνείδηση των τοπικών κοινωνιών και αποτέλεσαν ανάχωμα στις περιβαλλοντικές αυθαιρεσίες μικρών και μεγάλων συμφερόντων. Με την κατάργησή τους, καταργείται επιπλέον και η αποκεντρωμένη δομή της Διοίκησης και της Διαχείρισής τους και μεταφέρονται όλες οι αρμοδιότητές τους στην Κεντρική Διοίκηση, δηλαδή στην εκάστοτε κυβέρνηση. Αποδυναμώνεται η δυνατότητα της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, των κοινωνικών κινημάτων, των τοπικών αυτοδιοικητικών οργάνων στη προστασία και τη διαχείριση ιδιαίτερα ευαίσθητων και προστατευόμενων περιοχών.
Έτσι, πολύ πιο εύκολα, η κυβέρνηση της Ν.Δ. και κάθε άλλη κυβέρνηση που εξυπηρετεί τα επιχειρηματικά συμφέροντα, θα αποφασίζουν και θα παραχωρούν τμήματα ή και ολόκληρες περιοχές, προκειμένου να ευνοηθούν οι λεγόμενες «επενδύσεις» σε βάρος του περιβάλλοντος και της ίδιας μας της ζωής.
* Η Δέσποινα Χαραλαμπίδου είναι περιφερειακή σύμβουλος Κεντρική Μακεδονίας και επικεφαλής της παράταξης «Ανυπότακτη Μακεδονία»
