Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Το βράδυ της Τρίτης (11/2) η Αίτνα στη Σικελία εξερράγη χαρίζοντας μοναδικές εικόνες. Συγκεκριμένα η μικρή έκρηξη σημειώθηκε στον κρατήρα της Bocca Nuova. Στις φωτογραφίες και τα βίντεο που κυκλοφόρησαν βλέπουμε τη λάβα να ρέει πάνω από την καλυμμένη με χιόνι κορυφή του ηφαιστείου.
Η Αίτνα είναι το πιο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης, με τις εκρήξεις της να ξεκινούν περίπου πριν από 500.000 χρόνια. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ηφαίστειο παγκοσμίως, με ύψος περίπου 3.329 μέτρα.
Η Αίτνα βρίσκεται στη Σικελία της Ιταλίας και συγκεκριμένα κοντά στην πόλη Κατάνια.
Αν και οι εκρήξεις της μπορεί να είναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές, γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη, και χιλιάδες κάτοικοι ζουν στις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρω περιοχές. Το γόνιμο έδαφος είναι κατάλληλο για εκτεταμένες γεωργικές δραστηριότητες.
Η τελευταία σημαντική έκρηξη της Αίτνας ήταν στις 10 Νοεμβρίου του 2024.
Αστεροειδής είναι πιθανό να συγκρουστεί με τη Γη
Αστεροειδής που ανακαλύφθηκε πρόσφατα έχει τραβήξει την προσοχή της αστρονομικής κοινότητας, ενώ προ ημερών οι επιστήμονες αύξησαν τις πιθανότητες να συγκρουστεί με τη Γη.
Όπως αναφέρει το CNN, ο εν λόγω αστεροειδής, που οι επιστήμονες ονόμασαν 2024 YR4, έχει 2,2% πιθανότητες να χτυπήσει τον πλανήτη μας στις 22 Δεκεμβρίου 2032, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία. Η εκτίμηση κινδύνου αυξήθηκε από το 1,2% που ήταν προηγουμένως, λόγω νέων παρατηρήσεων.
Οι αστρονόμοι αναμένουν πως το ποσοστό πρόσκρουσης θα εξελίσσεται όσο θα γίνονται νέες παρατηρήσεις. Εάν αυτός ο αστεροειδής ακολουθήσει το πρότυπο άλλων αστεροειδών που είχαν ανακαλυφθεί και που προβλεπόταν πως είναι πιθανό να συγκρουστούν με τη Γη, οι πιθανότητες πρόσκρουσης θα αυξηθούν και στη συνέχεια θα μειωθούν, σύμφωνα με την υπηρεσία.
Για παράδειγμα, ο αστεροειδής Apophis θεωρείτο κάποτε ένας από τους πιο επικίνδυνους αστεροειδείς όσον αφορά στα σενάρια πρόσκρουσης με Γη, μετά την ανακάλυψή του το 2004. Το 2021, οι επιστήμονες αναθεώρησαν αυτήν την εκτίμηση μετά από ακριβή ανάλυση της τροχιάς του αστεροειδούς.
Όσο περισσότεροι αστρονόμοι είναι σε θέση να παρατηρούν τον αστεροειδή 2024 YR4, τόσο πιο ικανοί θα γινόμαστε αναφορικά με την κατανόηση του μεγέθους και της τροχιάς του, κάτι που θα διαμορφώσει την τελική εκτίμηση για τις πιθανότητες πρόσκρουσης.
«Όσο περισσότερο παρατηρούμε, τόσο καλύτερα εντοπίζουμε και να επιβεβαιώνουμε την τροχιά του αστεροειδούς. Είναι πολύ πιθανό να μην καταλήξει σε πρόσκρουση με τη Γη», σύμφωνα με μέλος της υπηρεσίας. «Ως εκ τούτου, αναμένουμε πως η εκτίμηση κινδύνου μπορεί να μειωθεί σταθερά/σταδιακά στο μηδέν», προσέθεσε.
Ο αστεροειδής υπολογίζεται πως έχει πλάτος από 131 έως 295 πόδια (40-90 μέτρα). Αυτός ο διαστημικός βράχος έχει το μέγεθος ενός μεγάλου κτηρίου, δηλώνει ο Δρ Paul Chodas, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Αντικειμένων κοντά στη Γη (CNEOS) της NASA.
Ο Chodas συμπλήρωσε πως το μέγεθος του αστεροειδούς, το οποίο οι αστρονόμοι προσπαθούν να προσδιορίσουν με αλλεπάλληλες παρατηρήσεις χρησιμοποιώντας πολλαπλά τηλεσκόπια, είναι επί του παρόντος εξαιρετικά αβέβαιο.
«Εάν ο αστεροειδής αποδειχθεί πως έχει το μέγεθος που έχει εκτιμηθεί, τότε μια πρόσκρουση μαζί του θα προκαλούσε έκρηξη σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων (31 μίλια) από το σημείο της πρόσκρουσης», σημειώνει ο Chodas.
«Αυτό προκύπτει λόγω της απίστευτα υψηλής ταχύτητας (περίπου 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο ή 38.028 μίλια την ώρα) με την οποία ο αστεροειδής θα εισχωρούσε στην ατμόσφαιρα».
Αστεροειδείς αυτού του μεγέθους συγκρούονται με τη Γη κάθε μερικές χιλιάδες χρόνια και προκαλούν σοβαρές ζημιές στις περιοχές πρόσκρουσης, επισημαίνει η ESA.
Το 1908, ένας αστεροειδής πλάτους 30 μέτρων χτύπησε τον ποταμό Podkamennaya Tunguska σε ένα απομακρυσμένο δάσος της Σιβηρίας της Ρωσίας, σύμφωνα με την Planetary Society. Από την πρόσκρουση ισοπεδώθηκαν δέντρα και καταστράφηκαν δάση σε έκταση 830 τετραγωνικών μιλίων (2.150 τετραγωνικών χιλιομέτρων).
Και το 2013, ένας αστεροειδής πλάτους 20 μέτρων εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης πάνω από το Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας.
Εξερράγη στον αέρα, απελευθερώνοντας 20 έως 30 φορές περισσότερη ενέργεια από εκείνη της πρώτης ατομικής βόμβας, δημιουργώντας φωτεινότητα μεγαλύτερη από τον ήλιο, εκπέμποντας θερμότητα, καταστρέφοντας περισσότερα από 7.000 κτήρια και τραυματίζοντας περισσότερους από 1.000 ανθρώπους.
Ποια νοσήματα απειλούν τους Έλληνες;
«Ένα από τα πιο σημαντικά προγράμματα που υλοποιούμε, το HEALTH-IQ, εισάγει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και τη Γενική Διεύθυνση Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημιουργήσαμε την πρώτη Εθνική Στρατηγική για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών (2025-2030)» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ João Breda, επικεφαλής του Γραφείου του ΠΟΥ για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα, ειδικός απεσταλμένος του Περιφερειακού Διευθυντή του ΠΟΥ/Ευρώπης και επικεφαλής του Γραφείου του ΠΟΥ στην Ελλάδα.
«Η ψυχική υγεία παραμένει προτεραιότητα, με την Ελλάδα να ηγείται των προσπαθειών για τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας… Ωστόσο, σύμφωνα με τα δεδομένα που είχαν προηγουμένως υποβληθεί στο Γραφείο μας για τη δημιουργία του demo της πλατφόρμας, διαπιστώνεται ότι ο επιπολασμός χρόνιων παθήσεων, όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, παραμένει ιδιαίτερα υψηλός. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητο να δοθεί έμφαση στην πρόληψη αυτών των παθήσεων», τονίζει ο Δρ João Breda.
Σημειώνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στον τομέα της υγείας, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι αναπνευστικές παθήσεις, οι οποίες επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το κάπνισμα, την ανθυγιεινή διατροφή και το περιβάλλον.
Ο επικεφαλής του Γραφείου του ΠΟΥ στην Αθήνα, τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η Εθνική Στρατηγική (2025-2030) για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις πυλώνες:
Πρώτον, ηγεσία και διακυβέρνηση – ενίσχυση των κανονισμών και των μοντέλων διακυβέρνησης, ώστε η υγειονομική περίθαλψη να γίνει πιο αποτελεσματική, υπεύθυνη και να βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα.
Δεύτερον, δεδομένα και καινοτομία – διασφάλιση της τήρησης τυποποιημένων κλινικών πρωτοκόλλων από τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, ενίσχυση των μέτρων για την ασφάλεια των ασθενών και ενσωμάτωση ψηφιακών λύσεων για ένα πιο ευέλικτο σύστημα υγείας.
Τρίτον, εγγραμματοσύνη και συμμετοχή – ενδυνάμωση των ασθενών με τα απαραίτητα εργαλεία και γνώσεις, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη φροντίδα τους, μέσω ενισχυμένων προγραμμάτων υγειονομικού αλφαβητισμού και μεγαλύτερης εμπλοκής τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ πότε οι αλλαγές που προωθούνται θα «φτάσουν» στον πολίτη, ο Δρ João Breda απαντά: «Η Στρατηγική εφαρμόζεται σταδιακά, με αποτέλεσμα οι αλλαγές να υλοποιούνται βαθμιαία με την πάροδο του χρόνου. Ενώ κάποιες δράσεις θα φέρουν άμεσες βελτιώσεις, άλλες θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να υλοποιηθούν πλήρως.
Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, οι πολίτες θα παρατηρήσουν σημαντική βελτίωση στην ποιότητα της φροντίδας. Θα εφαρμοστούν νέα εθνικά κλινικά πρωτόκολλα για την ενίσχυση της συνέπειας στην παροχή φροντίδας, ενώ οι επαγγελματίες υγείας θα λάβουν εντατική εκπαίδευση σε θέματα ποιότητας και ασφάλειας των ασθενών. Παράλληλα, θα ενισχυθούν οι περιφερειακές δομές διαχείρισης της υγειονομικής περίθαλψης με στόχο τον καλύτερο συντονισμό».
Ο Δρ João Breda εξηγεί ότι το Γραφείο του ΠΟΥ για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα αναγνωρίζει και υποστηρίζει τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης να καταστήσει την ποιότητα της φροντίδας κεντρική προτεραιότητα για την ενίσχυση τού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα.
«Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι η κρίση του εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας – χρειαζόμαστε πολιτικές που να προσελκύουν, να υποστηρίζουν και να καταφέρνουν να κρατήσουν τους επαγγελματίες υγείας. Παράλληλα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το αυξανόμενο κόστος, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τη γήρανση του πληθυσμού και τις αυξανόμενες απειλές για την υγεία που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή».
