Η «έξαρση» που δημιούργησε η «σθεναρή στάση» του Ν. Δένδια στην Άγκυρα, όπως άλλωστε και η αντίστοιχη του προκατόχου του Ν. Κοτζιά στο Γκραν Μοντανά της Ελβετίας, υποχώρησε σύντομα για να ακολουθήσει η γνωστή προσγείωση στα συνηθισμένα. Ελλάδα και Κύπρος σύρονται στις αρχές της επόμενης βδομάδας, 27-29 Απριλίου, σε μια ολοφάνερη παγίδα, στην Άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη της Γενεύης. Κύριο μενού, η δρομολόγηση άμεσων και επιτακτικών βημάτων που θα εδραιώνουν τον οριστικό διχασμό του νησιού και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο όνομα της λύσης του Κυπριακού. Η ελληνική και η κυπριακή πλευρά δε θέλουν να διδαχθούν τίποτα από την έως τώρα πορεία αντίστοιχων διαδικασιών. Έχοντας αφοπλιστεί και παραιτηθεί από όλα τα διπλωματικά όπλα που διαθέτουν, επενδύουν το μέλλον και την υπόσταση των δύο χωρών στη μεγαλοσύνη των δυτικών συμμάχων. Στέκονται εκκωφαντικά βουβές και αμήχανες μπροστά στην καταφανή στήριξη του αμερικάνικου και βρετανικού παράγοντα στις τουρκικές ιδέες επίλυσης του Κυπριακού για να υπηρετηθούν οι δικές τους επιδιώξεις. Οι μεν ΗΠΑ δεν έπαψαν ποτέ να επιχειρούν να εντάξουν την Κύπρο στο ΝΑΤΟ και να μετατρέψουν το νησί σε ορμητήριο των δικών τους γεωπολιτικών σχεδιασμών, οι δε Βρετανοί επιδιώκουν να ακυρώσουν την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας και να διατηρήσουν ακέραιη τη διαιώνιση της λειτουργίας των Βάσεών τους.
Ελληνική και κυπριακή πλευρά οδηγούνται στη Γενεύη αρνούμενες να αξιοποιήσουν δικαιώματα και στάσεις που απορρέουν από την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας. Η κατάφωρη παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων και των δύο κρατών, με τις έρευνες και τα γεωτρύπανα σε Αιγαίο και Κύπρο, ο νέος αποικισμός της Αμμοχώστου, οι απειλές πολέμου, όλα ξεχνιούνται και παραγράφονται για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των συμμάχων και να νομιμοποιηθεί η τουρκική στρατηγική. Αυτή που επιβάλλει τετελεσμένα, προσποιούμενη προθυμία για «πολιτικό διάλογο» αποκλειστικά και μόνο για να κατοχυρώσει όσα «κερδήθηκαν στα πεδία».
Απούσα η Κυπριακή Δημοκρατία
Δεν είναι απλά σημειολογικό και δευτερεύουσας σημασίας ότι η Άτυπη Πενταμερής της Γενεύης θα γίνει χωρίς την παρουσία της Κύπρου με την διεθνώς αναγνωρισμένη υπόστασή της ως Κυπριακή Δημοκρατία. Στη σύνοδο, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, θα συμμετέχουν οι λεγόμενες εγγυήτριες δυνάμεις, Βρετανία, Τουρκία και Ελλάδα, ενώ όλα δείχνουν ότι δε θα παραστεί ούτε ως παρατηρήτρια η Ε.Ε. Η Τουρκία αρνείται να αποδεχθεί την παρουσία της αν και είναι άμεσα ενδιαφερόμενη για τη διερεύνηση της λύσης του προβλήματος μιας και η Κύπρος είναι μέλος της. Η Κύπρος, θα εκπροσωπηθεί από δύο κοινότητες σε «ισότιμη» βάση. Στην πραγματικότητα, η αποδοχή των τουρκικών όρων πραγματοποίησης της Πενταμερούς, πέραν της ατζέντας των συζητήσεων, επιβεβαιώνει και νομιμοποιεί πολυετείς προσπάθειες της Τουρκίας να μην αναγνωρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία –ένα κράτος-μέλος του ΟΗΕ- και να υποβιβάζεται σε «κοινότητα» με τη σύμφωνη γνώμη όχι μόνο της διεθνούς κοινότητας αλλά και της Κύπρου και της Ελλάδας. Η πρόβλεψη του σχεδίου Ανάν και όλων των ιδεών «επίλυσης» του Κυπριακού που το ακολούθησαν περί «εκλιπούσης Κυπριακής Δημοκρατίας» παίρνει σάρκα και οστά και εισάγει στην εποχή της δημιουργίας ενός μη λειτουργικού ομόσπονδου ή συνομόσπονδου κρατιδίου που θα διαιωνίζει το διχασμό του νησιού και θα το παραδίδει στις ορέξεις και τον έλεγχο είτε των δυτικών συμμάχων είτε της Τουρκίας.
Με στόχο τη μόνιμη διχοτόμηση
Η τουρκική διπλωματία, εδώ και πολύ καιρό, έχει καταστήσει σαφές ότι οι συζητήσεις για το Κυπριακό δεν μπορούν να συνεχιστούν από εκεί που σταμάτησαν στο παρελθόν. Οι Ερντογάν, Τσαβούσογλου και όλοι οι τούρκοι ιθύνοντες ξεκαθαρίζουν ότι το σχέδιο ομοσπονδίας δεν είναι πλέον βιώσιμο και προωθούν τη διευθέτηση δυο κρατών με βάση την ισότιμη κυριαρχία, καθώς οι πραγματικότητες στο νησί έχουν… εδραιωθεί.
Αν και είναι βέβαιο ότι η Τουρκία θα παραστεί στη Γενεύη με αυτή τη γραμμή, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτή απηχεί τις πραγματικές προθέσεις της σε αυτή τουλάχιστον τη φάση. Η Άγκυρα θα προτιμούσε μια ομοσπονδιακή λύση για να διατηρεί τον έλεγχο ολόκληρου του νησιού και να αποκτήσει λόγο και πρόσβαση στις αποφάσεις της Ε.Ε. μέσω της τουρκοκυπριακής πλευράς. Άλλωστε η εμμονή στην ιδέα της «ισότιμης κυριαρχίας» δεν είναι τυχαία καθώς εξασφαλίζει τις πραγματικές της επιδιώξεις. Σύμφωνα με αυτή, κατά παράβαση κάθε έννοιας δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας -θεμέλιους λίθους έστω και κατ’ επίφαση, του Διεθνούς Δικαίου- στο διάδοχο κρατίδιο της Κυπριακής Δημοκρατίας οι δύο κοινότητες θα εκπροσωπούνται ισότιμα στο Υπουργικό του Συμβούλιο με βάση την εθνική καταγωγή και όχι την αρχή την πλειοψηφίας. Οι αποφάσεις που θα αφορούν το ομόσπονδο κράτος θα πρέπει να λαμβάνονται ομόφωνα αλλιώς θα παραπέμπονται σε «ειδικό σώμα επίλυσης διαφορών», πιθανότατα με διεθνή επιτροπεία. Με αυτό τον τρόπο ολόκληρη η Κύπρος θα καταστεί όμηρος των επιλογών της Άγκυρας καθώς είναι φανερή η ολοκληρωτική παρέμβαση Ερντογάν για ασφυκτική οικονομική, πολιτική και θρησκευτική εξάρτηση και έλεγχο της τουρκοκυπριακής κοινότητας από την «μητέρα πατρίδα».
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: «Δεν υπάρχει πια άλλη διέξοδος στην Κύπρο εκτός από τη λύση δύο κρατών. Είτε το αποδέχεστε, είτε όχι»
Στην πραγματικότητα οι τουρκικές προτάσεις, στηριγμένες σε βρετανικές ιδέες, οδηγούν σε διαιώνιση του διχασμού της Κύπρου καθώς προβλέπεται η συγκρότηση ενός κρατιδίου που θα λειτουργεί με διχαστικές λογικές στηριγμένες σε εθνικιστικά χαρακτηριστικά. Έτσι νομιμοποιείται και μετατρέπεται σε τουρκικό ατού τόσο η παράνομη εισβολή και κατοχή της Κύπρου όσο και ο συνεχής εποικισμός της. Στη βάση αυτών των δεδομένων προτείνεται τώρα η «κυρίαρχη ισότητα» μεταξύ των δύο συνιστωσών κρατιδίων η οποία θα αναπαράγει συνεχώς αποκλειστικά και μόνο εθνικισμό.
Υποχωρητικότητα, πειθάρχηση, εγκλωβισμός και εθελούσιος αφοπλισμός
Η επίσημη θέση Λευκωσίας και Αθήνας είναι ότι επιμένουν σε μια λύση του Κυπριακού σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΘΗΕ και ότι δεν δέχονται την τουρκική πρόταση για «λύση δύο κρατών». Αν πράγματι το εννοούν, αποτελεί ερώτημα γιατί δε θέτουν αυτά τα δεδομένα ως προϋπόθεση συμμετοχής τους στην Πενταμερή. Πολύ περισσότερο όταν ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ δηλώνει απερίφραστα την πρόθεση του να ακούσει «όλες τις απόψεις» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η αλήθεια είναι ότι η Αθήνα, από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, σε όλες τις διασκέψεις για το Κυπριακό, πρόκρινε λύσεις σύμφωνα με τις οδηγίες ΗΠΑ και Βρετανίας. Μετά τον Αττίλα, στα 1977, έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο ώστε να αποδεχθεί και ο Μακάριος τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας παρότι ήταν φανερό ότι με αυτό τον τρόπο διαιωνιζόταν ο διχασμός της Κύπρου.
Σήμερα, σε μια εντελώς διαφορετική διεθνή συγκυρία, Αθήνα και Λευκωσία αρνούνται να εκμεταλλευτούν το γεγονός των κατάφωρων παρανομιών της Τουρκίας και την πρόταση για οριστική διχοτόμηση της Κύπρου και να απεμπλακούν από μια αδιέξοδη «λύση» που οδηγεί στην κατάργηση της υπόστασης της Κύπρου.
Θα ήταν ευκαιρία να επανατοποθετηθεί το Κυπριακό στις πραγματικές του διαστάσεις ως πρόβλημα εισβολής-κατοχής και παράνομου εποικισμού. Η ελληνική και η κυπριακή πλευρά θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το δίκαιο που διαμόρφωσαν παλαιότερες και νεότερες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και να αρνηθούν τις «καλές υπηρεσίες» του Γ.Γ του καταγγέλλοντάς τον ότι αυτός και οι ειδικοί απεσταλμένοι του παραβιάζουν τις νόμιμες αρμοδιότητες τους. Θα μπορούσαν να πιέσουν το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες που παραβιάζουν τις προβλέψεις της Πράξης Ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. και αντί να αποδέχονται την κοροϊδία της συνεχούς αναβολής των κυρώσεων κατά της Τουρκίας να απαιτήσουν να γίνει θέση της Ε.Ε. η επανένωση του νησιού, χωρίς ξένα στρατεύματα και με κατάργηση του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων.
Αντ’ αυτών επιχειρούν να αποσπάσουν «έλεος» από ΗΠΑ-Βρετανία και Βερολίνο για μια πιο ήπια διευθέτηση ώστε να αποφευχθεί το πολιτικό κόστος μιας ατιμωτικής συνθηκολόγησης. Προτιμούν να εξευμενίζουν την Τουρκία, φέρνοντας έτσι πιο κοντά θερμά επεισόδια και επώδυνες λύσεις σε Κύπρο και Ελλάδα.
