Του Γιώργου Κυριακού
Η 28η Οκτωβρίου ταυτίζεται με την απελευθέρωση των περιοχών της εθνικής ελληνικής μειονότητας από τον ελληνικό στρατό. Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου συμμετείχαν παντοιοτρόπως σε αυτήν, την τρίτη απελευθέρωση, μετά του 1912 και του 1914. Η γιορτή στα στρατιωτικά νεκροταφεία της Κλεισούρας και των Βουλιαρατών είναι επίσημη, όμως το πνεύμα της υποκλίνεται στις διακρατικές σχέσεις και το πώς αυτές διαμορφώνονται με βάση τις ευρωαμερικανικές οδηγίες. Φέτος, η επέτειος ταυτίζεται με τον πέμπτο χρόνο από τη δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα και με τα εγκαίνια της πλατείας «Κωνσταντίνου Μητσοτάκη» στη Δερβιτσάνη Δρόπολης από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Ράμα που έχει προσκαλέσει τον «φίλο του Κυριάκο» να παραστεί. Πραγματοποιείται επίσης στο φόντο της προφυλάκισης Μπελέρη, στο πλαίσιο μιας επίμονης πολιτικής που δεν του επιτρέπει να ορκιστεί ως εκλεγμένος δήμαρχος. Στο αίτημα να ορκιστεί έχουν συρρικνωθεί επίσημα τα ζητήματα του Ελληνισμού της Αλβανίας. Μαζεύονται πολλά σύννεφα στις σχέσεις των δυο χωρών, με τη λήξη της απογραφής-παρωδία, αλλά ο ούριος άνεμος της συστράτευσης με τη σωστή πλευρά διαρκώς τα διώχνει και οι κινήσεις της Ελλάδας είναι πλέον προβλεπόμενες.
Η πολλαπλή δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα
Ο Δρόμος ζήτησε από τον Βαγγέλη Σακκελαράκη, γαμπρό και εκπρόσωπο της οικογένειας του δολοφονημένου από το αλβανικό κράτος, Κωνσταντίνου Κατσίφα, να μας ενημερώσει για την έφεση που έχει υποβάλει η οικογένεια κατά της περσινής απόφασης του Δικαστηρίου Αργυροκάστρου να εκδώσει βούλευμα ότι αυτοκτόνησε:
«Βρίσκουν και τα κάνουν. “Χάνουν” επανειλημμένα τον φάκελο, “χάνουν” έγγραφα της υπόθεσης του Κωνσταντίνου. Η Ελλάδα Α.Ε. –και δεν μιλάω αποκλειστικά για τη σημερινή κυβέρνηση– είναι απούσα. Μάλιστα ακόμα και ο γενικός πρόξενος Αργυροκάστρου επισκέφτηκε τη μάνα του Κωνσταντίνου και της είπε «να μην περιμένουμε σύντομα κάτι νεώτερο» διότι «έχουν μείνει πίσω οι αλβανικές αρχές». Τι κάνουνε και ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους; Σαν έθνος είμαστε υπό διωγμό και η εθνική μας μειονότητα είναι υπό κατάρρευση. Ο Κωνσταντίνος εν ζωή είχε πολλά να καταμαρτυρήσει. Μόνος του, με βάση αφηγήσεις των παλαιοτέρων, έψαχνε περιοχές στις οποίες δόθηκαν μάχες και ήξερε με λεπτομέρειες θέσεις του ιταλικού πυροβολικού, τις επιθέσεις, θέσεις που ήταν θαμμένοι στρατιώτες και ύψωνε σημαίες μέσα στην επίσημη περιοχή που είναι αναγνωρισμένη η ελληνική μειονότητα. Δυστυχώς όμως σήμερα οι νεολαίοι Βορειοηπειρώτες μπορεί να γράφουν κανένα σύνθημα στα κοινωνικά δίκτυα αλλά έχουν καταπιαστεί κυρίως με το life style, τα κλαρίνα, κ.λπ. Ο τόπος χάνεται κι ο Κωνσταντίνος το ένιωθε».
(«Η 28η Οκτωβρίου και η Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία», Δρόμος, 25/10/21 edromos.gr/i-28i-oktovriou-kai-i-elliniki-meionotita-stin-alvania – «Οι φετινοί γιορτασμοί της 28ης Οκτωβρίου», Δρόμος, 24/10/22 edromos.gr/oi-fetinoi-giortasmoi-tis-28is-oktovrioy)
Η παρωδία της απογραφής
Σήμερα, 27 Οκτωβρίου είναι η τελευταία μέρα της απογραφής στην Αλβανία. Στα προηγούμενα τεύχη γράψαμε για τις μεθοδεύσεις της αλβανικής κυβέρνησης (απολύσεις απογραφέων στη Χιμάρα, πιέσεις στο να μην τεθούν στο κοινό τα επίμαχα ερωτήματα της εθνικότητας, της θρησκευτικής πίστης και της γλώσσας, μη καταχώρηση των απαντήσεων σε αυτά) προκειμένου να αλλοιωθούν τα αποτελέσματα, στους μικτούς δήμους. Ο Δρόμος απευθύνθηκε στον πρώην βουλευτή του ΚΕΑΔ και στέλεχος της ΔΕΕΕΜ Ομόνοια Κορυτσάς, Γρηγόρη Καραμέλιο, να μας μιλήσει ειδικά για την περιοχή της Κορυτσάς όπου ζουν Έλληνες μη αναγνωρισμένοι:
«Κατά τη γνώμη μου η αλβανική κυβέρνηση δεν θέλει να κάνει σωστή απογραφή διότι θα αλλάξει εντελώς η δημογραφική εικόνα ιδιαίτερα των εθνικών μειονοτήτων και των θρησκευτικών κοινοτήτων. Για αυτό και η διαδικασία ήταν απροετοίμαστη, χωρίς συμμετοχή των εκπροσώπων των μειονοτήτων, χωρίς να υπάρξει ενημέρωση στο κοινό. Η απογραφή έδειξε ότι οι Έλληνες στη Βόρειο Ήπειρο είμαστε διασπασμένοι και ότι η Ομόνοια ως όργανο εκπροσώπησής μας θα έπρεπε να δραστηριοποιηθεί και να είναι περισσότερο κοντά μας.
Στην Περιφέρεια Κορυτσάς τα πράγματα ήταν χειρότερα, λόγω της ευελιξίας που έχει η αλβανική κυβέρνηση σε αυτήν την περιοχή. Στα χωριά της Πρεμετής, της Κολόνιας, του Πόγραδετς και στα ορεινά χωριά της Κορυτσάς, η απογραφή έγινε ως επί το πλείστον σε καφενεία. Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι η απογραφή δεν πραγματοποιήθηκε σπίτι-σπίτι. Όταν αυτό συνέβαινε και στο σπίτι δεν ήταν κανείς, δεν ξαναπήγαιναν οι απογραφείς ενώ ήταν υποχρεωμένοι. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι ενώ κάποιες χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, τα Σκόπια είδαν με σοβαρότητα την απογραφή με εκδηλώσεις, με επισκέψεις των επισήμων αξιωματούχων, με προπαγάνδα, φυλλάδια, με επισκέψεις σε σχολεία, με βοήθεια στις συγκεκριμένες περιοχές, η Ελλάδα κρατούσε απόσταση για να μη χαλάσει «το χατίρι» της Αλβανίας. Το αλβανικό πολιτικό σύστημα από την πλευρά του χρησιμοποιώντας, στα ΜΜΕ, τον ακραίο εθνικισμό, τα χειρότερα σχόλια, τα ψεύτικα στοιχεία, την απειλή του προστίμου δημιουργούσε το κλίμα που ήθελαν και δεν υπήρξε κανενός είδους αντίδραση. Χειρότερα είναι τα πράγματα με τους Βλάχους. Η αρωμούνικη (*) “μειονότητα”, που τροφοδοτεί η Ρουμανία κι έχει αναγνωριστεί στην Αλβανία, έχει δημιουργήσει συγχύσεις αναφορικά με τη στάση των Βλάχων και θα έχουμε δυσάρεστα αποτελέσματα στην απογραφή».
* Παρά το γεγονός ότι η Ένωση Βλάχων Αλβανίας υποστηρίζει την ύπαρξη των Βλάχων ως πολιτιστική μειονότητα, η Ρουμανία, η οποία δρα συστηματικά στην Αλβανία (υποτροφίες, διαβατήρια, χρηματοδοτήσεις, σχολεία, εκδηλώσεις, ίδρυση συλλόγων, μνημεία) έχει καταφέρει να αναγνωριστεί η Αρωμάνικη Μειονότητα (Minoriteti Arumun). Αυτή αποτελεί δούρειο ίππο στις κοινότητες των Βλάχων καθότι ο αποχαρακτηρισμός από την ελληνική τους καταγωγή είναι βολικός και για τις δυο χώρες.
(Αφιέρωμα στους Έλληνες Βλάχους της Αλβανίας: Δρόμος, 14/3/22, edromos.gr/i-voreioipeirotiki-diaspora-meros-g – 1/4/22, edromos.gr/i-voreioipeirotiki-diaspora-meros-d – 14/4/22, edromos.gr/i-voreioipeirotiki-diaspora-meros-e)
Η πλατεία Αδιαφορίας στη Δερβιτσάνη
Η Δημογεροντία Δερβιτσάνης το 1993 ονομάτισε επίσημα την πλατεία του χωριού, με το όνομα του πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού, που ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός που επισκέφτηκε την ελληνική μειονότητα. Ο πρόεδρός της, Κώστας Κυριακού και το μέλος της Ηρακλής Σύρμος, κατηγορούμενοι στη «δίκη των 5 της Ομόνοιας» το 1994 στα Τίρανα, για εσχάτη προδοσία, που ξεσήκωσε θύελλα διεθνών διαμαρτυριών, είχαν να αντιμετωπίσουν και τη μετονομασία της πλατείας μέσα στο κατηγορητήριο για «εξελληνισμό» της περιοχής. Τα δε αρχεία της μετονομασίας έχουν εξαφανιστεί. Σήμερα, η παγίδα φιλίας που στήνει ο «φίλος» πρωθυπουργός Έντι Ράμα, εξαφανίζει τη μνήμη του δολοφονημένου Κατσίφα, την οργή για την άδικη προφυλάκιση του εκλεγμένου δημάρχου Χιμάρας, Μπελέρη και τις διαμαρτυρίες για την αλλοίωση των αποτελεσμάτων της απογραφής. Είναι ένα ερώτημα ακόμα το πώς θα συνεχίσει η εθνική μειονότητα να επιβιώνει ανάμεσα στις πιέσεις και στην αδιαφορία. Για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας ούτε λόγος να γίνεται.
