Ο λαός πληρώνει για τους τραπεζίτες. Του Παύλου Δερμενάκη
Ροή εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ προς τις τράπεζες από τους Έλληνες πολίτες, που αντικρίζονται με υποσχέσεις επί υποσχέσεων, σχέδια επί σχεδίων και ασκήσεις επί χάρτου είναι η πορεία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος την τελευταία πενταετία, με το πατρονάρισμα του εκάστοτε υπουργού Οικονομικών και του κ. Προβόπουλου ως διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Κοινή συνιστώσα όλων των εξελίξεων, να παραμείνουν αλώβητοι οι τραπεζίτες (μεγαλομέτοχοι και διοικήσεις) και τα συμφέροντά τους. Για το σκοπό αυτό το πτωχευμένο ελληνικό κράτος, που έχει οδηγήσει σε απόγνωση το 35% του πληθυσμού, ήταν και είναι ιδιαίτερα γαλαντόμο προς τους τραπεζίτες. Τα δισεκατομμύρια κάνουν παρέλαση για ενίσχυση των τραπεζών, ενώ ο λαός οδηγείται στην πείνα και την εξαθλίωση.
Πάρτι δισεκατομμυρίων
Ο χορός άμεσης διάθεσης δισεκατομμυρίων από το κράτος, δηλαδή από τους πολίτες, για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των τραπεζιτών, ξεκίνησε το 2008 με το νόμο Αλογοσκούφη. Το κράτος προσέφερε τότε μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών με 28 δισ. ευρώ. Μετρητά για ενίσχυση της κεφαλαιακής τους επάρκειας και εγγυήσεις & ομόλογα για να δανειστούν από τις αγορές αρχικά και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη συνέχεια. Τα μετρητά 4 δισ. ευρώ (Εθνική 1,35 δισ. ευρώ, Πειραιώς 750 εκατ. ευρώ, Eurobank 950 εκατ. ευρώ και Alpha 940 εκατ. ευρώ) καταβλήθηκαν το 2009 έναντι προνομιούχων μετοχών οι οποίες προβλεπόταν ότι θα απέφεραν 10% τόκους ετησίως, όπως επίσης θα υπήρχε και προμήθεια έναντι των εγγυήσεων που προσέφερε το Δημόσιο.
Οι τόκοι αυτοί και οι προμήθειες, που ανέρχονται στο συνολικό ποσό των 555,6 εκ. ευρώ ετησίως (αφορά και άλλες πλην των ανωτέρω 4 «συστημικών»), με διάφορα προσχήματα ουδέποτε μέχρι σήμερα καταβλήθηκαν (με εξαίρεση το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο). Όσον αφορά τις προνομιούχες μετοχές, λήγουν το 2014 και συνεπώς οι τραπεζίτες θα έπρεπε να έχουν τα χρήματα για να τα επιστρέψουν στο κράτος. Τελικά, σύμφωνα με τις εντολές της «τρόικας εξωτερικού», θα δοθεί παράταση για την εξόφλησή τους μέχρι το 2018 ή το 2019.
Στο σημείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η δήλωση του τότε υπουργού Οικονομικών κ. Αλογοσκούφη (23/10/2008) όταν παρουσίασε τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών, το 2008: «Θέλω να τονίσω ότι ο Έλληνας φορολογούμενος όχι μόνο δεν θα επιβαρυνθεί με το παρόν σχέδιο -καθώς προβλέπονται ουσιαστικές διασφαλίσεις για τις εγγυήσεις που θα προσφέρει το Δημόσιο ή για τη συμμετοχή του στο κεφάλαιο των τραπεζών- αλλά θα έχει και οφέλη από το γεγονός ότι προκειμένου να παρασχεθεί το κεφάλαιο στις τράπεζες προβλέπεται απόδοση 10%, που είναι πολύ μεγαλύτερη από το επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, ενώ προβλέπεται και ένα ποσοστό απόδοσης για τις εγγυήσεις που θα παράσχει το ελληνικό Δημόσιο και θα ωφελήσει και αυτό τα έσοδα του Δημοσίου». Οι αντίστοιχες δηλώσεις του σημερινού υπουργού κ. Στουρνάρα έχουν την ανάλογη «βαρύτητα» σχετικά με το τι θα γίνει στο μέλλον όσον αφορά τη χρηματοδότηση του κράτους προς τις τράπεζες μέσω της τρέχουσας ανακεφαλαιοποίησης.
Με 2 δισ. κρατάνε τις τράπεζες
Σύμφωνα με τη μελέτη ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών (Δεκέμβριος 2012) που έγινε από την Τράπεζα της Ελλάδος με τη συνεργασία της BlackRock, οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες του ελληνικού τραπεζικού συστήματος μέχρι το τέλος του 2014 ανέρχονται σε 40,5 δισ. ευρώ. Στην παρούσα φάση το κράτος με τη μέθοδο της ανακεφαλαιοποίησης των 4 συστημικών, όπως τις έχει ονομάσει η ΤτΕ, τραπεζών θα παράσχει κεφάλαια (έχουν ήδη δοθεί στις τράπεζες από τον περασμένο Δεκέμβρη, τώρα θα γίνει λογιστική «τακτοποίηση» της εκκρεμότητας) το μέγιστο ύψος των οποίων μπορεί να φθάσει τα 27,3 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα οι κεφαλαιακές ανάγκες της Εθνικής Τράπεζας εκτιμώνται σε 9,7 δισ. ευρώ, της Eurobank στα 5,8 δισ. της Alpha Bank στα 4,5 δισ. και της Τράπεζας Πειραιώς στα 7,3 δισ. ευρώ. Για να παραμείνουν, δε, στα χέρια των ιδιωτών η προϋπόθεση είναι να συμμετάσχουν οι ιδιώτες με ελάχιστο το 10% του ποσού που θα αντιστοιχεί σε κεφάλαιο, καθώς υπάρχει η δυνατότητα το 33,3% των ανωτέρω ποσών να είναι μετατρέψιμες ομολογίες (άρα, δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν για τον προσδιορισμό του 10% των ιδιωτών). Δηλαδή αν οι ιδιώτες επενδύσουν κατ’ ελάχιστο 2 δισ. ευρώ περίπου, όταν το κράτος θα έχει βάλει 25 δισ. ευρώ, οι τραπεζίτες θα μπορούν να συνεχίσουν να διαχειρίζονται τις τράπεζες κατά την κρίση τους, όπως έκαναν πάντοτε και τις
οδήγησαν στη χρεοκοπία την τελευταία πενταετία.
Αυτή η λεηλασία εις βάρος της κοινωνίας πρέπει να σταματήσει. Η απάντηση είναι αλλαγή πολιτικής με εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και ένταξή του με συγκεκριμένο σχέδιο και καθορισμένες διαδικασίες στο έργο της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Αυτό έχει ανάγκη ο ελληνικός λαός που πληρώνει για να παραμείνουν βιώσιμες οι τράπεζες. (Για περισσότερα επί του θέματος, www.maxome.gr/εθνικοποίηση-τραπεζικού-συστήματος/)
* Ο Παύλος Δερμενάκης είναι οικονομολόγος-ερευνητής, M.Sc.
