Πέρασαν15 χρόνια από το πρώτο φύλλο του Δρόμου. Από το μακρινό πια 2010, όταν πήραμε την απόφαση για μια πολιτική εφημερίδα, που δεν ήθελε να είναι ένα ακόμη κομματικό έντυπο, αλλά ένα εγχείρημα διαλόγου και πολιτικού προσανατολισμού. 15 χρόνια μετά ένας «άλλος κόσμος»· κρίση, πανδημία, πόλεμοι, νίκες και ήττες των κινημάτων, ελπίδες και διαψεύσεις τροποποίησαν το περιβάλλον στο οποίο καλούμαστε να ζήσουμε και να δράσουμε, να σκεφτούμε και να πράξουμε, όσοι επιμένουμε ότι ένας άλλος κόσμος, ανθρώπινος και πιο ελεύθερος, είναι αναγκαίος και εφικτός.
Τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια εποχή με πολλαπλές ιστορικές τομές, που χρωματίζεται από την υποχώρηση της Δύσης και την ανάδυση ενός ασταθούς πολυκεντρικού κόσμου, με τον πόλεμο στην ημερήσια διάταξη και την αρχιτεκτονική του πλανήτη όλο και πιο χαοτική, μπροστά σε ένα πολλαπλά μπλοκαρισμένο πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας που πολλαπλασιάζει τα υπαρξιακής διάστασης προβλήματα και αδιέξοδα, μπροστά σε έναν κόσμο χωρίς πυξίδα, χωρίς μεγάλες ιδέες που να τον περιγράφουν επαρκώς και να χρησιμεύουν σαν οδοδείκτες.
Ανοικτότητα και αναζήτηση
Ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε ‒και συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε‒ ως εγχείρημα την πολλαπλά μεταβατική αυτή φάση, καθόρισε εν πολλοίς τη φυσιογνωμία και την ταυτότητα του εγχειρήματος. Μπήκαμε στη δεκαπενταετία αυτή χωρίς πολλές βεβαιότητες, με ανοιχτή ματιά σε νέες ιδέες που πλέον είμαστε βέβαιοι ότι μπορούν να γεννηθούν μέσα από την πιο αντιφατική κοινωνική κίνηση, χωρίς την αντίληψη ενός κλειστού χώρου που φαντασιώνεται για την επάρκεια των αναλύσεών του. Μέσα σε αυτή τη δεκαπενταετία διαμορφώσαμε, εν πτήση, οπτικές και αντιλήψεις για το ποια ‒πρέπει να‒ είναι η σχέση κοινωνίας και πολιτικής διαχωριζόμενοι από την αγοραία λογική περί πολιτικής αλλά και τα διάφορα «αριστερά στερεότυπα», για τη δυνατότητα να γεννηθούν απαντήσεις μέσα από την κίνηση του κοινωνικού ριζοσπαστισμού, για τη σύνδεση εθνικής και κοινωνικής διάστασης του αγώνα για την ελευθερία και τη χειραφέτηση, ειδικά σε μικρές και ενδιάμεσες χώρες όπως η δική μας.
Η οπτική μας, ο τρόπος με τον οποίο διαβάζουμε και παρουσιάζουμε τις ειδήσεις και τα γεγονότα, ο τρόπος επιλογής των θεμάτων που επιλέγουμε να αναλύσουμε είναι ‒και θέλουμε να είναι‒ σαφώς επηρεασμένος από τις παραπάνω αντιλήψεις. Το ίδιο και οι θεματολογίες που θέλουμε να αναδείξουμε μέσα από τις πιο σε βάθος αναλύσεις και αναζητήσεις μας, όπως αυτές αποτυπώνονται στα κατά καιρούς ένθετα αφιερώματα (για τις νέες τεχνολογίες, τους σημαντικούς σταθμούς της ελληνικής ιστορίας, τη σχέση ατομικού-συλλογικού, τον πολυπολικό κόσμο, την πορεία της Ευρώπης, τα νέα αντισυστημικά κινήματα κ.ά.) που φιλοξενούνται στις σελίδες του Δρόμου και σκοπό έχουν πέρα από την επικαιρότητα (κάποιες φορές εκκινώντας από αυτήν) να ανοίξουν τον ορίζοντα της σκέψης, προβάλλοντας στρατηγικές ιδέες και απόψεις. Μέσα από μεταφράσεις κειμένων σπουδαίων διανοητών, μέσα από τεκμηριωμένες αναλύσεις, μέσα από αναδημοσιεύσεις σημαντικών θεωρητικών κειμένων επιδιώξαμε το περιεχόμενο του Δρόμου να διαβάζεται και εκτός επικαιρότητας, μετά το πέρας της εβδομάδας.
Πολιτική και διάλογος
Όμως να επιμείνουμε σε δύο διαχρονικές επιλογές μας, που μπορεί να φαντάζουν αυτονόητες πια, αλλά αν δούμε τις τάσεις που επικρατούν στον ολοένα και συρρικνούμενο Τύπο και τα ασφυκτικά ελεγχόμενα ΜΜΕ, αλλά και στη σφαίρα του διαδικτύου, μάλλον δεν είναι και τόσο.
Η πρώτη επιλογή: Να είμαστε μια πολιτική εφημερίδα, μια εφημερίδα που συμβάλει στον από κοινού προσανατολισμό των αναγνωστών της, που έχει πολιτική άποψη και παίρνει θέση, που επιδιώκει με την αρθρογραφία της, τους πρωτοσέλιδους τίτλους, τις συνεργασίες της να παρέμβει στην πολιτική ζωή του τόπου, χωρίς τις συνήθεις εξαρτήσεις που έχουν δικαιολογημένα οδηγήσει στην απαξίωση της δημοσιογραφίας. Αυτή η επιλογή σε διάφορες στιγμές (ριζοσπαστισμός και αντίθεση στην ανάθεση, πανδημία, διαχωρισμός από την μετασυριζική αριστερά, μακεδονικό κ.ά.) μας επέβαλε να αρνηθούμε να συμβιβαστούμε με τις δημοφιλείς προσφερόμενες στάσεις και να συγκρουστούμε με κυρίαρχες αντιλήψεις που θεωρούσαμε πως μπλοκάρουν και αποπροσανατολίζουν την κοινωνία. Είναι αυτή η επιλογή, που ‒μεταξύ άλλων‒ καθιστά, θέλουμε να πιστεύουμε, τον Δρόμο ένα χρήσιμο εγχείρημα, που δεν υπάρχει απλά για να αναπαράγει ένα μέρος της υπάρχουσας κατάστασης (εντός ή εκτός των τειχών) αλλά πασχίζει να την αλλάξει προς όφελος της κοινωνίας.
Η δεύτερη επιλογή: Να αποτελούμε ένα βήμα διαλόγου, ανοιχτό στις πιο διαφορετικές μεταξύ τους φωνές και προσπάθειες που γεννήθηκαν μέσα στην ελληνική κοινωνία, με μοναδικό κριτήριο να εκφράζουν κάθε φορά (κανείς δεν κρίνεται δια παντός) πραγματική ανησυχία και ουσιαστική συμβολή για το παρόν και το μέλλον του τόπου και της κοινωνίας. Προσπαθήσαμε να αποφύγουμε ‒όχι πάντα με επιτυχία‒ μια λογική κλειστής γυάλας, όπου κάποιος συνομιλεί μόνο με απόψεις κοντινές του, ακούγοντας στην πράξη τον αντίλαλο της δικής του φωνής. Προσπαθήσαμε ακόμη να αποφύγουμε ένα κλειστό διάλογο μεταξύ ειδικών της πολιτικής ή την λογική της πιάτσας, δίνοντας συχνά τον λόγο σε «κανονικούς» ανθρώπους ‒που από την εμπειρία και την οπτική τους είχαν να πουν σημαντικότερα από τα συνήθη πράγματα‒, δίνοντας συχνά τον λόγο στα ίδια τα κινήματα και τις πρωτοβουλίες που γεννήθηκαν μέσα από την ίδια την κίνηση της κοινωνίας.
Οι δύο αυτές επιλογές είναι αδιαχώριστες μεταξύ τους. Ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε την πολιτική έχει ως προαπαιτούμενο τον διάλογο, την ανοικτότητα και την αναζήτηση. Στις δύο αυτές επιλογές, θα επιμείνουμε και για τα επόμενα βήματα του Δρόμου, επενδύοντας το σύνολο της ενεργητικότητάς μας στην προσπάθεια να οικοδομηθούν συμβολές και απαντήσεις στο υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας, ερχόμενοι σε συνάντηση με το υπαρκτό δυναμικό που αγωνίζεται να κρατήσει τη χώρα και την κοινωνία όρθια, που αγωνιά για το όλο και πιο ταραγμένο και επισφαλές μέλλον, έχοντας ελπίδα σε νέα ενδιαφέροντα και μεγάλα εγχειρήματα που μπορούν να γεννηθούν και να δώσουν απαντήσεις στις μεγάλες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας.
Ο Δρόμος πέρα από το χαρτί
Ο Δρόμος προσπάθησε διαχρονικά να κάνει τις ιδέες πράξη, αναζητώντας τρόπους ο διάλογος, οι πρωτοβουλίες δικτύωσης, τα εγχειρήματα προβολής των αντιστάσεων να πάρουν σάρκα και οστά και πέρα από το χαρτί. Κάπως έτσι επιδιώξαμε να βρεθούμε σε όσμωση με τα ζωντανά και ενδιαφέροντα κινήματα, να γνωρίσουμε φωνές αντίστασης απ’ όλο τον κόσμο, να φτιάξουμε χώρους διαλόγου για τα μεγάλα και σημαντικά ζητήματα. Αυτή η λογική μας οδήγησε στη στήριξη της διεθνούς συνάντησης κινημάτων Resistance Festival ‒της οποίας ο Δρόμος υπήρξε συνδιοργανωτής από το 2010‒, στη διοργάνωση δεκάδων εκδηλώσεων και συναντήσεων για μια σειρά διαφορετικά θέματα, στη δημιουργία των στεκιών αρχικά σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και άλλες πόλεις και πλέον σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στην πρωτοβουλία που οδήγησε το 2024 στη διοργάνωση του συνεδρίου για «Το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας στην τροχιά του 21ου αιώνα».
Ο Δρόμος δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τον ζωντανό βιότοπο που διαρκώς διαμορφώνει γύρω του. Χωρίς τη αμφίδρομη σχέση και αλληλεπίδραση με τους αναγνώστες του και τους συνεργάτες του, χωρίς την όσμωση με την πραγματική κοινωνική κίνηση. Συχνά όταν συζητάμε για την επόμενη μέρα του έντυπου Τύπου, η συζήτηση εξαντλείτε στο πέρασμα από το χαρτί στο άυλο της διαδικτυακής ενημέρωσης και των νέων μέσων. Σίγουρα αυτή η πλευρά έχει την σημασία της (και μένει να κάνουμε ακόμη πολλά ως Δρόμος), όμως θέλουμε να επιμείνουμε σε μια άλλη διάσταση, εκεί που από το χαρτί μπορεί κανείς να περάσει στη δυναμική της συλλογικότητας, της πραγματικής κίνησης, της συνάντησης στον πραγματικό κόσμο. Πιστεύουμε ότι με όσα κάναμε αυτά τα χρόνια δείξαμε πως οι ιδέες, μπορούν να γίνουν δύναμη και να τροφοδοτήσουν πραγματικά ενδιαφέροντα και χρήσιμα εγχειρήματα και θέλουμε το επόμενο διάστημα να επιμείνουμε πιο εμφατικά σε αυτή την κατεύθυνση.
