Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι τραγική.
Η Αριστερά πρέπει ή να κάνει επανάσταση και άμεσα σοσιαλισμό, που –για αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους- το βλέπω πολύ χλομό, ή να παίξει δέκα ρόλους ταυτόχρονα για να ξαναστήσει τη χώρα στα πόδια της, που είναι πολύ δύσκολο, αλλά μονόδρομος. Δέκα ρόλους plus, γιατί πρέπει να καλύψει το κενό της αστικής τάξης, το κενό της σοσιαλδημοκρατίας, το κενό του κέντρου, το κενό που δημιουργεί η πολυδιάσπαση στην Αριστερά χωρίς ένα ενωμένο σύγχρονο επαναστατικό φορέα, να καλύψει το κενό της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων, το κενό του διαλυμένου κράτους, τα κενά ταμεία, το κενό της ανεργίας, το κενό της στραπατσαρισμένης κοινωνίας, το κενό της έλλειψης συμμάχων, το κενό του οράματος και το κενό από τις πάσης φύσεως ανεπάρκειες της υπαρκτής Αριστεράς.
Κάθε κοινωνία έχει και χρειάζεται τις εσωτερικές της δομές και παλάντζες. Αυτές οι δομές και οι παλάντζες, όποιες υπήρχαν στην ελληνική κοινωνία, διαλύονται και καταστρέφονται, μερικές ολοσχερώς. Οι συνδετικοί κρίκοι θραύονται, τα θεμέλια υποσκάπτονται, το σκυρόδεμα κόβεται. Αυτός είναι ο στόχος των βιαστών της χώρας. Να χάσει η κοινωνία κάθε συνεκτικό ιστό, κάθε στήριγμα και αντιστήριγμα, κάθε παραγωγική δύναμη, κάθε αυτοδιάθεση, κάθε ενοποιητικό στοιχείο, πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό και ψυχολογικό. Να ξεχαρβαλωθεί εντελώς, για να ελέγχεται εύκολα και να λεηλατείται χωρίς αντιστάσεις και εμπόδια. Να είναι ξέφραγη και ανοχύρωτη. Για να την ξεκοκαλίσουν ανενόχλητοι. Όπως γίνεται στο Ιράκ και τη Λιβύη, αλλά με πιο εκλεπτυσμένα μέσα. Με πλύση εγκεφάλου, πολιτικούς-μαριονέτες, μνημόνια, πολυνομοσχέδια, πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και τα συναφή.
Η Αριστερά, με ισχυρή την πιθανότητα να αναλάβει τη διακυβέρνηση της υπό διάλυσιν χώρας, θα βρεθεί μπροστά στο καθήκον να ανασυγκροτήσει όχι μόνο την παραγωγή αγροτικών, βιομηχανικών και λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών που αποσαθρώνονται, αλλά και την πολιτεία ολόκληρη, σε επίπεδο νομικού πλαισίου, κοινωνικών αναγκών, θεσμών, φορέων, δικτύων κ.λπ.
Το έργο είναι πολυσχιδές και δύσκολο, αλλά ίσως είναι και μια σπάνια ευκαιρία για να γίνουν μερικά σημαντικά πράγματα σε άλλη βάση, εξ αρχής. Να ξαναστηθούν αλλιώς.
Η Αριστερά, με όποιες συμμαχίες προκύψουν, θα πρέπει να καταπιαστεί με όλα, ταυτόχρονα και κάτω από πολύ μεγάλη πίεση από το αντίπαλο στρατόπεδο εσωτερικού και εξωτερικού, αλλά και από τμήματα του λαού, ανυπόμονα, δύσπιστα, έως και εχθρικά. Γι’ αυτό, προϋπόθεση για όλα είναι η γνώση της κατάστασης, το σχέδιο δράσης και εξόδου και η συστράτευση ξεκινώντας από τη βάση, τον κορμό της κοινωνίας που παραμένει στην πλειονότητά της ακινητοποιημένη και απρόθυμη, μέχρι στιγμής, να ενταχθεί ενεργά στο μέτωπο του αγώνα, πλην της πιθανής ψήφου.
Δημοκρατία και ανισότητα
Κατ’ αρχήν, η Αριστερά θα πρέπει να προσπαθήσει σκληρά να ανασυστήσει τη δημοκρατία, εκκινώντας από τα αστικά δεδομένα που καταπατήθηκαν και αχρηστεύθηκαν, όπως το Κοινοβούλιο και η τοπική αυτοδιοίκηση, και προχωρώντας στη διεύρυνση των θεσμών και στην κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας.
Παράλληλα, πρέπει να ξεκινήσει σειρά μέτρων που θα περιορίσουν τα χάσματα των κοινωνικών ανισοτήτων. Στην Ελλάδα, συντελείται η πιο ακραία και βίαιη αναδιανομή εισοδημάτων και πλούτου στην ιστορία της μεταπολεμικής Ευρώπης. Οι χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι υποβιβάστηκαν στο επίπεδο της φτώχειας, η μεσαία τάξη κατέβηκε στο επίπεδο που καταλάμβαναν στο παρελθόν οι μεροκαματιάρηδες, και μάλιστα φορτωμένη με χρέη στις τράπεζες, την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και σε προμηθευτές, και ένα κομμάτι της ανώτερης τάξης κατέπεσε απότομα στο μεσαίο επίπεδο εγκαταλείποντας βίλες, σκάφη και ακριβά αυτοκίνητα. Μόνο ένα μικρό κομμάτι, μερικών χιλιάδων στελεχών και γραφειοκρατών πλαισιώνει ακόμα την ολιγομελή κάστα των «οικογενειών» που συγκεντρώνουν τη μερίδα του λέοντος λεηλατώντας το δημόσιο και ιδιωτικό πλούτο της χώρας. Ειδικά η μεσαία τάξη βλέπει τα διεθνή funds να της υφαρπάζουν τις περιουσίες και τα προνόμια, πετώντας την σαν στημένη λεμονόκουπα. Κλάδοι ολόκληροι, όπως φαρμακοποιοί, έμποροι, βιοτέχνες, δικηγόροι κ.ά. βλέπουν να εξανεμίζονται όχι μόνο οι δουλειές τους, αλλά και το κοινωνικό τους στάτους. Απαξιώνονται πλήρως.
Από την πρώτη στιγμή και κατά προτεραιότητα, πρέπει να ρίξουμε βάρος στη διασφάλιση εργασίας και στέγης σε εκατομμύρια άνεργους και άστεγους, με κίνητρα, προγράμματα και καινοτόμες δράσεις. Χρειάζεται να ιδρύσουμε νέες τράπεζες, λαϊκές και κρατικές, και νέους συνεταιρισμούς για ενίσχυση της δημιουργικότητας και αναθέρμανση της οικονομικής ζωής.
Να ανασυγκροτήσουμε τα δίκτυα κοινωνικής προστασίας, με έμφαση στην υγεία και την παιδεία. Με πληθυσμό που δεν έχει καλή υγεία και με νέους που δεν μορφώνονται σωστά, είμαστε τελειωμένοι.
Δικαιοσύνη και ασφάλεια
Για να λειτουργήσουν όλα σωστά πρέπει να ανασυγκροτήσουμε τη δικαιοσύνη, που την έχουν κάνει ρημαδιό. Και δεν είναι μόνο οι κοντά στο ένα εκατομμύριο υποθέσεις που εκκρεμούν στα πολιτικά, διοικητικά και φορολογικά δικαστήρια καθιστώντας την απονομή δικαιοσύνης ανέφικτη. Εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι οι παρεμβάσεις στο έργο της δικαιοσύνης που αποτελούν καθεστώς. Ποιος θα διωχθεί, ποιος δεν θα διωχθεί, πώς θα φτιαχτούν οι συνθέσεις της έδρας σε σημαντικές υποθέσεις, πώς επιλέγονται και προάγονται οι δικαστές των ανωτάτων δικαστηρίων, εναντίον ποίων ασκούνται ή δεν ασκούνται διώξεις, ποιες υποθέσεις μπαίνουν στο αρχείο ή μένουν στο συρτάρι επί χρόνια κ.λπ. Ο Μπαλτάκος τα είπε με μια φράση στον Κασιδιάρη για τη στημένη δικαιοσύνη με εισαγγελείς από το χωριό του υπουργού. Και οι αθωώσεις σχεδόν όλων των αστυνομικών που βασανίζουν, τραυματίζουν ή δολοφονούν, είναι συντεταγμένες. Όλος ο τομέας θέλει αναμόρφωση, γιατί εάν ο πολίτης δεν μπορεί να βρει το δίκιο του, πέρα από την άμεση προσωπική βλάβη που υφίσταται, κλονίζεται και η εμπιστοσύνη του στην αστική δημοκρατία στρέφοντάς τον ευκολότερα στο φασισμό. Μ’ αυτό συνδέεται και η εξυγίανση των σωμάτων ασφαλείας. Αστυνομία με Χρυσαυγίτες και αστυνομία που ο ρόλος της είναι κατ’ εξοχήν κατασταλτικός των λαϊκών διεκδικήσεων, δεν παρέχει καμία ασφάλεια στους πολίτες, ενώ προστατεύει τους μεγαλόσχημους κακοποιούς. Επιστρέψαμε στην εποχή της χωροφυλακής, που η αστυνομία είχε πρώτιστο καθήκον να εντοπίζει, καταγράφει και παρακολουθεί τους κομμουνιστές και όσους αντιπολιτεύονταν το ξενόδουλο μετεμφυλιακό καθεστώς.
Οι δολοφόνοι σωφρονιστικοί υπάλληλοι είναι μέρος του παρακράτους που στήνει και χρησιμοποιεί η εξουσία. Η στυγνή εξόντωση με βασανιστήρια του Αλβανού κακοποιού μέσα στο κελί του, σαν πράξη εκδίκησης, αποτελεί κορυφαία απόδειξη της φασιστικοποίησης του καθεστώτος, του ολοκληρωτικού ξεπεσμού του. Εικόνες από το Άμπου Γκράιμπ. Βασανιστήρια κρατούμενου μέχρι θανάτου! Ξυλοδαρμός, εγκαύματα, κατάγματα, εκτέλεση! Το είδαμε κι αυτό από το δημοκρατικό μας καθεστώς.
Η ανασφάλεια των πολιτών πρέπει να αντιμετωπιστεί όχι με ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών, αλλά με τη δημιουργία θεσμών και την παροχή διευκολύνσεων και κινήτρων για την ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων και την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης. Οι επίορκοι πολιτικοί πρέπει να λογοδοτήσουν για όλα τα εγκλήματά τους.
Η διασφάλιση των πιο αδύναμων τμημάτων και ατόμων της κοινωνίας και το εύρος της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά αποτελεί μέτρο του πολιτισμού.
Συμμετοχή και συμμαχίες
Πρέπει να καθιερωθεί και να οργανωθεί η σταθερή συμμετοχή των εργαζομένων στα κοινά με νέες μορφές συμμετοχής, ξεπερνώντας τις κομματικές οργανώσεις, και με νέες μορφές συνδικαλισμού, στέλνοντας στο σπίτι τους όλους τους εργατοπατέρες. Ο συνδικαλισμός όπως τον ξέραμε, της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, πέθανε. Δεν χρειάζεται να τον αναστήσει κανένας. Αλλά ο συνδικαλισμός είναι αναγκαίος. Είναι μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της ανθρώπινης οργάνωσης στην εποχή της νεωτερικότητας. Όχι μόνο με κριτήρια εργασιακά. Και στις πιο προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, όπως οι σκανδιναβικές, η οργάνωση των εργαζομένων σε συνδικάτα αποτελεί στοιχείο της εύρυθμης λειτουργίας του πολιτεύματος. Με ανοργάνωτους τους εργαζόμενους, ούτε τα δικαιώματά τους θα διασφαλιστούν, ούτε η πορεία προς τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη θα διασφαλιστεί. Τα συνδικάτα είναι η πρώτη και τελευταία βαθμίδα οργάνωσης της άμυνας της κοινωνίας. Κι αυτό θέλει πολύ τίναγμα, ξεκαθάρισμα, για να φύγουν όλα τα σκουπίδια και τα παράσιτα, για να ξαναστηθούν τα συνδικάτα σε υγιή βάση.
Η Αριστερά πρέπει να ασκήσει επιθετική πολιτική φιλίας στα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο, την Ευρώπη, τον κόσμο όλο, αναζητώντας συμμάχους, συνεργάτες και φίλους. Μόνοι μας δεν μπορούμε να πάμε μακριά, ούτε καν κοντά. Μερικοί λένε να βγούμε από την Ευρώπη, να φύγουμε από την Ευρωζώνη, να κάνουμε και να δείξουμε. Πώς; Μόνοι; Και ξυπόλητοι στ’ αγκάθια; Εάν δεν έχεις το μεγαλύτερο κομμάτι του λαού στο πλευρό σου, να σε εμπιστεύεται, και εάν δεν έχεις ένα πλατύ συμμαχικό μέτωπο, στα Βαλκάνια, στη Μεσόγειο, στην Ευρώπη και στον κόσμο ολόκληρο, μπορείς να τα βάλεις κατά μέτωπο με τις μητροπόλεις, που αδίστακτα μπορούν να μεταχειριστούν κάθε μέσο για να σε διαμελίσουν και να σε καταστρέψουν; Αλλά οι συμμαχίες δεν χτίζονται από τη μια στιγμή στην άλλη, ούτε είναι μόνο στο χέρι το δικό μας. Θέλει υπομονετική και συστηματική δουλειά προς κάθε κατεύθυνση. Εδώ, ακόμα και η πανίσχυρη Κίνα αναζητεί συμμαχίες και ακολουθεί ευέλικτη πολιτική. Πόσο μάλλον εμείς που είμαστε μικροί, και, ειδικά τώρα, αποδυναμωμένοι από κάθε άποψη.
Κινήματα και ποιότητα ζωής
Η Ελλάδα μπορεί να γίνει κέντρο των διεθνών κινημάτων, για τη δημοκρατία, την ανεξαρτησία, την ειρήνη, την αλληλεγγύη των λαών. Εδώ να συναντιούνται όλοι, εδώ να συσφίγγονται οι σχέσεις, εδώ να επεξεργαζόμαστε λύσεις. Μ’ αυτό τον τρόπο θα είμαστε στο επίκεντρο της προσοχής των πιο δυναμικών κοινωνικών ομάδων ενός ευρύτερου ζωτικού χώρου.
Να κάνουμε την Ελλάδα διεθνές κέντρο πολιτισμού, με έμφαση στα γράμματα, τις επιστήμες και τις τέχνες. Πανεπιστήμια, σχολεία, ιδρύματα, φορείς πάσης φύσεως και άτομα, να συμμετέχουν σε μια προσπάθεια να γίνει η Ελλάδα κέντρο παιδείας και πολιτισμού. Με υπερεθνικές δράσεις, με εργαστήρια, συνέδρια, εκδόσεις, συναντήσεις, μελέτες, ανταλλαγές, συνεργασίες, απ’ άκρη σ’ άκρη. Να προσελκύσουμε στην Ελλάδα διάνοιες και ακτιβιστές.
Να κάνουμε την Ελλάδα κέντρο όλων των εναλλακτικών μέσων διαβίωσης, διατροφής, ενέργειας, επικοινωνίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος. Έχουμε την ωραιότερη φύση, έχουμε σπουδαία παράδοση, έχουμε μορφωμένο κόσμο, έχουμε τις πρώτες ύλες. Η Ελλάδα να γίνει κέντρο ποιότητας ζωής. Αυτό δεν θέλει ούτε μεγάλα κεφάλαια, ούτε funds. Θέλει έμπνευση, βούληση και σχέδιο.
Αυτό θα δώσει άλλη διάσταση και στον τουρισμό, με έμφαση στην προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, του πολιτισμού, αρχαίου και σύγχρονου, στην ποιότητα ζωής και στις διαπολιτισμικές σχέσεις. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο διψάνε για ποιότητα ζωής, από τη διατροφή ως τις ανθρώπινες σχέσεις. Εμείς μπορούμε να πρωτοστατήσουμε. Έχουμε τις αντικειμενικές και υποκειμενικές προϋποθέσεις.
Έτσι, θα αξιοποιήσουμε σωστά όλες τις νέες τεχνολογίες και θα ενθαρρύνουμε εμπράκτως τον επαναπατρισμό των Ελλήνων επιστημόνων που είναι στο εξωτερικό, κρατώντας και τα καλύτερα παιδιά μας στην πατρίδα.
Από την πρώτη στιγμή, να ρίξουμε μεγάλο βάρος στην αναβάθμιση της παιδείας. Να αποκτήσουμε τα καλύτερα σχολεία του κόσμου. Γιατί δεν μπορούμε; Ακόμα και οι ρουτινιασμένοι εκπαιδευτικοί θα αναζωογονηθούν και θα στηρίξουν την προσπάθεια εάν τους πείσουμε με έργα και όχι με διακηρύξεις. Και τα παιδιά, οι νέοι, θα απολαύσουν τη μόρφωση, που τώρα τους καταπιέζει και τους αλλοτριώνει.
Συλλογικότητα και εθελοντισμός
Θα υποστηρίξουμε κάθε δοκιμασμένη μορφή συλλογικής, συνεργατικής, κοινοπρακτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. 200 εκπρόσωποι από 82 συλλογικότητες μαζεύτηκαν προχτές στη Γεωπονική Σχολή. Άνθρωποι που έχουν πίσω τους, στο Βύρωνα ή την Αλεξανδρούπολη, κι άλλους ομοτράπεζους. Εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, πολίτες ήδη ψάχνονται εμπράκτως, γι’ αυτό που λέμε διαφορετικό δρόμο, νέα πορεία ή ανασυγκρότηση. Το ανθρώπινο δυναμικό είναι το πιο μεγάλο μας ατού. Η καθεστηκυία τάξη το καθυβρίζει και το εξουδετερώνει συστηματικά. Εμείς θα το αξιοποιήσουμε. Αυτό είναι το υπερόπλο μας! Η δύναμη, σωματική και πνευματική των νέων, και η σοφία των μεγαλύτερων, που δεν είναι καθόλου αμελητέα.
Η Ελλάδα πρέπει να μετατραπεί σ’ αυτό που στην πραγματικότητα είναι από τη φύση, την ιστορία και τον πολιτισμό της. Κέντρο-πρότυπο μιας νέας ζωής.
Και μ’ αυτό το σκεπτικό, θα δώσουμε προτεραιότητα και νέα πνοή στον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Ο επαγγελματικός πνέει τα λοίσθια. Το βλέπουμε στο ποδόσφαιρο που είναι το πιο δημοφιλές άθλημα. Το σάπιο πολιτικό και οικονομικό καθεστώς έριξε το ποδόσφαιρο στους λαθρέμπορους και τους απατεώνες, δηλαδή, το έφερε στα μέτρα του. Ο υποβιβασμός της ΑΕΚ στη Γ’ κατηγορία και τώρα του Άρη Θεσσαλονίκης στη Β’ είναι μία από τις ενδείξεις της κατάντιάς του. Οι νεαροί φίλαθλοι σέρνονται πίσω από τους γκάνγκστερ. Ο αθλητισμός χρειάζεται επειγόντως… καθάρισμα του δίσκου και επανεκκίνηση.
Και μ’ αυτό, θα αποθαρρύνουμε και τον τζόγο που καταστρέφει οικογένειες και εξαχρειώνει τον άνθρωπο.
Ενημέρωση και διαφάνεια
Κάθε τι που εξαπατά και εκβαρβαρίζει τον πολίτη πρέπει να αποδοκιμαστεί και να αντικατασταθεί.Η ενημέρωση και η επικοινωνία δεν μπορεί να είναι αποκλειστική υπόθεση των ολιγαρχών που λυμαίνονται τον τόπο. Χρειάζονται αυστηροί δημοκρατικοί κανόνες. Σήμερα, περιορισμοί υπάρχουν μόνο για να ανοίξει κάποιος φουκαράς ένα τοστάδικο, αλλά όχι για να κατέχει ένας ολιγάρχης έναν τηλεοπτικό σταθμό που μπαίνει μέσα στα σπίτια και τα παιδικά δωμάτια με κάθε είδους δηλητήρια. Είναι πολύ ζωτικό για τη δημοκρατία και τη γενική ανασυγκρότηση που χρειάζεται η χώρα μας, να δώσουμε ώθηση στην ελεύθερη και εναλλακτική μορφή επικοινωνίας και ενημέρωσης, κόντρα στα ολιγοπώλια της παραπληροφόρησης και της χειραγώγησης. Η αλήθεια κόντρα στο ψέμα.
Η Αριστερά πρέπει να επιβάλλει την απόλυτη διαφάνεια στο δημόσιο βίο και να ενθαρρύνει την αξιοκρατία καταπολεμώντας τις πελατειακές σχέσεις και τα λαδώματα. Να πολεμήσει μέχρις εσχάτων τη γραφειοκρατία στο κράτος, αλλά και στο εσωτερικό της. Να ανατρέψει τις βάσεις των δεινών που μαστίζουν την κοινωνία. Ο εκμαυλισμός από την καθεστηκυία τάξη, που μετατρέπει τον πολίτη σε εξαρτημένο όν και τον διαβρώνει ή τον εξουθενώνει, δεν ανακόπτεται με μπαλώματα, αλλά με ξερίζωμα της ρίζας του κακού, σε όλα τα επίπεδα. Όλα αυτά, και πολλά άλλα, πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα και παράλληλα, αλλιώς το ένα θα υπονομεύεται ή θα αναιρείται από το άλλο. Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε ικανούς μαέστρους και εξαίρετους μουσικούς για ένα τόσο δύσκολο, αλλά πανέμορφο έργο. Πολίτες που ξεχωρίζουν όταν στο επίκεντρο όλων των προσπαθειών είναι η κοινωνία και το μέσον είναι η δημοκρατία και η αξιοκρατία. Η κοινωνία. Απ’ αυτήν, μ’ αυτήν, γι’ αυτήν. Το 27% στον ΣΥΡΙΖΑ, έστω στην κάλπη, άνοιξε μια πόρτα και έδειξε το δρόμο στην Αριστερά. Από μας εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, αυτή η σχέση να γίνει ουσιαστική, να μεγαλώσει, να βαθύνει και να στεριώσει.
Με πίστη, σχέδιο, ανοιχτοσύνη, διαφάνεια και αποφασιστικότητα, με ένα μαζικό κίνημα που θα αποτελείται από πολλές χιλιάδες άτομα και συλλογικότητες που θα συντονίζονται και θα συναγωνίζονται, υπάρχει βάσιμη ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να βαδίσουμε και να χτίσουμε από κοινού μια κοινωνία διαφορετική, απ’ όλους για όλους.
Το «Μανιφέστο ανάτασης» είναι εμπειρικό και χειροποίητο, περιβαλλοντικά φιλικό, χωρίς συντηρητικά και χρωστικές ουσίες. Δεν είναι πλήρες. Επιδέχεται και επιζητάει προσθήκες, τροποποιήσεις, διορθώσεις και αλλαγές. Προσφέρεται σαν βάση διαλόγου, προβληματισμού και σχεδιασμού. Μπορεί να αξιοποιηθεί σαν κίνητρο συμμετοχής και δράσης. Είναι ανοιχτό και ζωντανό. Προσκαλεί και προκαλεί. Ρέει και διαπλάθεται. Και η τύχη του εξαρτάται από τη συνδρομή κάθε ενεργού πολίτη.
Στέλιος Ελληνιάδης
