Συνέντευξη στον Γιώργο Παπαϊωάννου
Αφετηρία μεγάλων πολιτικών αγώνων μπορούν να αποτελέσουν οι επερχόμενες Eυρωεκλογές, πιστεύει η Σοφία Σακοράφα, υποψήφια ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Δρόμο μιλά για μία άλλη Ευρώπη, μακριά από το σημερινό νεοφιλελεύθερο μοντέλο, με διαφορετικές σχέσεις ανάμεσα στα κράτη, χωρίς τη μέγγενη του χρέους, χωρίς την υποταγή του «φτωχού Νότου» στον «πλούσιο Βορρά». Την ίδια στιγμή διαβλέπει ότι σήμερα στην Ελλάδα επιχειρείται μια πάση θυσία ανασύσταση της Κεντροαριστεράς, με την οποία πρέπει να αναμετρηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ θεωρεί ότι η νίκη του κόμματος στις Eυρωεκλογές δεν είναι το μόνο ζητούμενο: «Aπό εκεί και πέρα θα χρειαστεί Ανένδοτος αγώνας».
Η ευρωπαϊκή Αριστερά αναμένεται να βγει ενισχυμένη από τις κάλπες των Eυρωεκλογών. Ωστόσο, δεν φαίνεται να αποτελεί έναν τόσο ισχυρό πόλο ώστε να αποτελέσει το βασικό αντίβαρο στις σημερινές πολιτικές. Μήπως χρειάζεται ένα ευρύτερο ρεύμα αλλαγής στην Ευρώπη και αν ναι, τι δυνάμεις θα περιλάμβανε και στη βάση ποιων ιδεών ή σκοπών θα μπορούσε να συγκροτηθεί;
Καταρχήν δεν ταυτίζω ποτέ την Ε.Ε., αυτό το σκληρό πολιτικοοικονομικό διευθυντήριο, με την Ευρώπη. Ευρώπη είναι πολλά πράγματα, όπως είναι και οι λαοί της. Η ισχυροποίηση της ευρωπαϊκής Aριστεράς θα προκαλέσει πολλές διεργασίες εντός των λαών της, όπως και εντός άλλων ευρωπαϊκών ριζοσπαστικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα θα σηματοδοτήσει και μια μεγάλη πολιτική ευθύνη: Η ευρωπαϊκή Αριστερά πρέπει να γίνει το επίκεντρο του συντονισμού των αγώνων, κυρίως για τους λαούς του Νότου, με συγκεκριμένους στόχους. Αν μιλάμε για μία άλλη Ευρώπη, μακριά από το σημερινό νεοφιλελεύθερο μοντέλο, με διαφορετικές σχέσεις ανάμεσα στα κράτη, χωρίς τη μέγγενη του χρέους, χωρίς την υποταγή του «φτωχού Νότου» στον «πλούσιο Βορρά», η Ευρωαριστερά έχει ιστορικό καθήκον να αναζητήσει συμμάχους και να βαθύνει το πολιτικό ζητούμενο των αγώνων. Η φράση του συντρόφου Νίκου Χουντή «η επανάσταση της δημοκρατίας στην Ευρώπη» είναι ένας καταρχήν στόχος που μπορεί να συσπειρώσει λαούς και δυνάμεις.
Είναι αλήθεια ότι δυνάμεις της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη πολιτεύονται προβάλλοντας θέσεις που χαρακτηρίζονται ευρωσκεπτικιστικές. Αυτό για κάποιους σημαίνει ότι ο ευρωσκεπτικισμός έχει αποκλειστικά συντηρητικό ή ακροδεξιό πρόσημο. Ο τρόπος, όμως, που οικοδομείται η Ευρώπη, ειδικά τα τελευταία χρόνια, δεν γεννά αντικειμενικά το σκεπτικισμό για την πορεία της και πώς θα μπορούσε αυτός να στραφεί σε μια προοδευτική κατεύθυνση;
Οι σκληροί ευρωπαϊστές προπαγανδίζουν την κατάλυση των συνόρων και των εθνών κρατών ακριβώς για να υπάρχει ένα υπερεθνικό όργανο επιβολής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Από την άλλη ο ευρωσκεπτικισμός είναι εκτός εποχής, αφού είναι δεδομένο ότι αυτό το υπερεθνικό διευθυντήριο λειτουργεί και παράγει πολιτική. Το κρίσιμο σημείο είναι να αντιληφθούμε -και εδώ στην Ελλάδα το έχουμε καταλάβει εκ των πραγμάτων πολύ καλά- ότι το γήπεδο διεξαγωγής των αγώνων και άρα της επερχόμενης ανατροπής είναι το εθνικό γήπεδο. Ταυτόχρονα, όμως, ακριβώς επειδή η πολιτική της Ε.Ε. παράγει αποτελέσματα πρέπει να δημιουργηθεί και ένα ακόμη γήπεδο, αυτό των πανευρωπαϊκών αγώνων. Δηλαδή, για να το πω σχηματικά ο πολιτικός στόχος είναι εθνικός, ενώ το όραμα πανευρωπαϊκό. Κι εδώ ο ρόλος της ευρωπαϊκής Αριστεράς για το συντονισμό των αγώνων, αλλά και για το περιεχόμενο του οράματος είναι καίριος και καθοριστικός.
Η ευρωπαϊκή διάσταση που έχει η χώρα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την διέξοδό της από τη σημερινή κατάσταση αντί να ταυτίζεται με την υποταγή στη Μέρκελ και τα μνημόνια; Με ποια πολιτική και ποιες συμμαχίες;
Ναι σαφώς, και φέρνω ένα πρώτο παράδειγμα. Με δεδομένο το γεγονός ότι τα μνημόνια ως πολιτικά προγράμματα και οι εκτελεστικοί τους νόμοι μπορούν να καταργηθούν με μια απλή απόφαση στη Βουλή, αυτό που απομένει είναι οι δανειακές συμβάσεις. Υπάρχει, λοιπόν, καταρχήν η επίκληση του ευρωπαϊκού προηγούμενου στην Γερμανία το 1953, κάτι που εάν συμφωνηθεί συνιστά συναινετική λύση για το χρέος. Υπάρχει όμως και η επίκληση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ως λόγος αναστολής ή διαγραφής τμήματος του χρέους που αποτελεί διεθνή κανόνα δικαίου. Τον κανόνα αυτόν τον έχουν επιβεβαιώσει τα περισσότερα συνταγματικά δικαστήρια των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η μετατροπή του χρέους σε βιώσιμο, που είναι ένας από τους κυρίαρχους στόχους της Αριστεράς, περνά μέσα από ευρωπαϊκές πρακτικές και ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αυτονόητα, όλη αυτή η διαδικασία προϋποθέτει τη στήριξη ενός μαζικού κινήματος ισχυρού, αλλά και την ταυτόχρονη οικοδόμηση συμμαχιών με τις χώρες του Νότου, οι οποίες αντιμετωπίζουν ακριβώς το ίδιο πρόβλημα στα δημόσια χρέη τους.
Η κρίση στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι εμφανής και στις ευρωεκλογές δεν αποκλείεται τα δύο κυβερνητικά κόμματα να καταγραφούν αθροιστικά με ένα μικρό εκλογικό ποσοστό. Τι εφεδρείες πιστεύετε ότι διαθέτουν σε αυτή την περίπτωση; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα στο πολιτικό σκηνικό;
Καταρχήν η λαϊκή απονομιμοποίηση της παρούσας κυβέρνησης στις Ευρωεκλογές είναι ο πρώτος σπόρος για την ανατροπή. Οι ίδιοι αυτοί κομματικοί μηχανισμοί θεωρώ ότι έχουν ήδη πεθάνει, ενδεικτικό της κατάστασής τους είναι ο εκβιασμός Βενιζέλου. Εκεί που πρέπει σήμερα να ανατρέξουμε είναι στην Ιστορία και να θυμηθούμε ότι το σύστημα διαχειρίστηκε το 25% της ΕΔΑ το 1958, με την ίδρυση της Ένωσης Κέντρου. Και παρ’ ότι το κίνημα ανέβαινε, η ΕΔΑ έπεφτε. Σήμερα που ο ΣΥΡΙΖΑ ανεβαίνει και προχωρά προς την εξουσία, αλλά χωρίς να βρίσκεται στη ράχη ενός δυναμικού κινήματος, οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι, με δεδομένο το γεγονός ότι επιχειρείται πάση θυσία μια πειστική κεντροαριστερή ανασύσταση. Είναι ανάγκη και μάλιστα ιστορικά τεκμηριωμένη αφενός να κερδίζουμε συνεχώς πολιτική αξιοπιστία, αφετέρου να αναμετρηθούμε με αυτές τις αναδυόμενες δυνάμεις. Και δεν είναι δύσκολο γιατί η καταγωγή τους προέρχεται από εκείνη τη δεξαμενή που συνδέεται ευθέως με το έγκλημα που συντελέστηκε κατά του λαού μας, είναι όμως αναγκαίο.
Στις εκλογές του 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να εκφράσει σε μεγάλο βαθμό τις διαθέσεις του ελληνικού λαού. Πιστεύετε ότι μπορεί να το πετύχει αυτό και στις Ευρωεκλογές; Μπορεί να νικήσει; Τι θα χρειαστεί για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες που θα διαμορφωθούν σε αυτή την περίπτωση;
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα νικήσει στις Ευρωεκλογές, δεν είναι όμως μόνον αυτό το ζητούμενο. Πρέπει παραλλήλως να αποδυναμωθεί η συγκυβέρνηση, σε βαθμό σοβαρής απώλειας της νομιμοποίησής της. Από εκεί και πέρα θα χρειαστεί Ανένδοτος. Οι εκλογές του Μάη δεν διεξάγονται για να συναντήσουν με μοιραίο τρόπο κάποια στιγμή τις επόμενες εκλογές. Διεξάγονται για να αποτελέσουν την αφετηρία μεγάλων πολιτικών αγώνων για την κατεδάφιση της συγκυβέρνησης. Ανένδοτος αγώνας, λοιπόν, στον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συμπεριφερθεί σαν πολιτική πρωτοπορία. Νομίζω πήραμε τα μαθήματά μας μετά τις εκλογές, πήραμε τα μαθήματά μας μετά και το περυσινό καλοκαίρι στην ΕΡΤ. Οι εργαζόμενοι και οι αγώνες τους, όσο σκληροί και αν είναι, όπως των εργαζομένων της ΕΡΤ, από μόνοι τους δεν ρίχνουν κυβέρνηση. Οι αγώνες για να κερδίσουν δεν χρειάζονται συμπαράσταση απλή, χρειάζονται πρωτοπορία ικανή να κερδίζει.
