Αντίθετα από την παροξυσμικά επαναλαμβανόμενη και εξαιρετικά κουραστική καραμέλα της συστημικής προπαγάνδας περί ιδεολογικής «αριστερής ηγεμονίας», καθ’ όλη την διάρκεια της Μεταπολίτευσης, εκείνο που πολλοί από εμάς -της νεότερης γενιάς- βιώσαμε μεγαλώνοντας την δεκαετία του ’90 και του 2000 ήταν η ξεκάθαρη κυριαρχία του «πολιτισμού» της άλλης πλευράς. Εκτός εάν η εξατομίκευση, ο καταναλωτισμός, το life-style, η αποθέωση της εικόνας και του φαίνεσθαι ή τα λαϊκο-ποπ καψουροτράγουδα αποτελούν εκφάνσεις μιας αριστερής κουλτούρας και κάτι πήγε ιδιαζόντως στραβά κατά τη διαδικασία της πολιτικής μας διαμόρφωσης…
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο φοβάμαι ότι δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού. Τουλάχιστον όχι όσο θα έπρεπε. Τελευταία, μάλιστα, παρασυρμένοι οι περισσότεροι από την αναγκαιότητα μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, προσπερνάμε ελαφρά τη καρδία το ολισθηρό «έδαφος», στο οποίο εκείνη θα κληθεί να κυβερνήσει. Το τελευταίο ορίζεται από την εμπέδωση σε σημαντικά και, ενδεχομένως, κρίσιμα τμήματα του πληθυσμού ενός νεοφιλελεύθερου κατ’ ουσίαν κοσμοειδώλου, το οποίο αναπαράγεται και προωθείται μαζικά εδώ και δεκαετίες μέσω της διαφήμισης, της ιδιωτικής τηλεόρασης, των καθεστωτικών ΜΜΕ, του εμπορικού κινηματογράφου, των free-press εντύπων, των τραγουδιών μίας χρήσεως, καθώς και πληθώρας άλλων διαύλων και «καναλιών».
Ακόμα πιο δυσοίωνο είναι το γεγονός ότι το κυρίαρχο ωφελιμιστικό και ατομοκεντρικό μοντέλο δύσκολα αφήνει κάποιον «αμόλυντο», όσο σθεναρά κι αν αντιστέκεται. Έτσι, δίχως να το καταλαβαίνουμε (παρά μόνο εκ των υστέρων) διαποτιζόμαστε σταδιακά από την ιδεολογία και τα «αυτονόητα» των πολιτικών μας αντιπάλων, αφού παραμένουμε αναγκασμένοι να ζούμε, να αλληλεπιδρούμε και να συνδιαλεγόμαστε εντός ενός πολιτισμικού πλαισίου που, σε γενικές γραμμές, καθορίζεται από τις δικές τους αξίες. Εξαιτίας της παραπάνω συνθήκης δεν αποτελεί ανεξήγητο φαινόμενο το ότι συχνά «στομώνει» η κριτική μας ικανότητα και παλινδρομούμε σε πάσης φύσεως ευκολίες ή εξαρτημένα αντανακλαστικά (π.χ. στείρος καταγγελτισμός, αδιέξοδος και τυφλός ριζοσπαστισμός, παρωχημένες μικροπολιτικές επιδιώξεις) τα οποία, ακόμη κι αν αρχικά φαίνεται ότι αποδίδουν καρπούς σε πολιτικό επίπεδο, δεν αποκλείεται σε βάθος χρόνου να αποδειχθούν ζημιογόνα και επικίνδυνα.
Το μεγάλο διακύβευμα εξακολουθεί να είναι πώς θα καταφέρουμε να αντιστρέψουμε την προοπτική και να διαβρώσουμε το κυρίαρχο πολιτισμικό μοντέλο. Πώς θα αναδείξουμε ένα νέο ήθος και μια διαφορετική κουλτούρα -αλληλεγγύης, δοτικότητας και στοχασμού-, που θα αποτελέσει πραγματικό αντίβαρο στον κυνισμό, την περιχαράκωση και την οπισθοδρόμηση που πρεσβεύουν εκείνοι. Πώς θα δομήσουμε μια αριστερή ηγεμονία στο χώρο της τέχνης και των ιδεών, ικανή να εμπνεύσει, να συνεγείρει και να συσπειρώσει. Πώς θα δημιουργήσουμε εν τέλει εκείνη την τόσο απαραίτητη μαγιά, η οποία θα συμβάλλει καθοριστικά σε μια ριζική δημοκρατική αναγέννηση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, βεβαίως, ότι υπάρχει ήδη μια πολύτιμη παράδοση που έρχεται από την πρόσφατη -και όχι μόνο- Ιστορία, καθώς και πολυποίκιλες εστίες αντίστασης που επιμένουν δημιουργικά έως και σήμερα. Εκείνο που λείπει είναι η σύνθεση ανάμεσα σε ό,τι πιο γόνιμο έχει να μας προσφέρει το παρελθόν και στα κρίσιμα αιτήματα του καιρού μας. Ουσιαστικά, η ανάδυση ενός νέου οράματος το οποίο στη θέση της κουλτούρας του κέρδους, της ιδιώτευσης και της ευδαιμονίας θα αποζητήσει μια άλλη ιεράρχηση των αξιών και μια νέα ισορροπία μεταξύ φύσης και πολιτισμού.
