Τα παιχνίδια εντυπώσεων δεν αλλάζουν τα πραγματικά δεδομένα
του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
Η ετυμηγορία της 25ης Μαΐου με κύρια αναφορά την καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις Eυρωεκλογές και την επικράτηση του στη μείζονα περιφέρεια της xώρας, του Yπόλοιπου Αττικής, υποχρέωσε το «όλον σύστημα» σε διάταξη διαχείρισης της κρίσης.
Οι εκ πλαγίου επιτηδευμένες και όλως προσχηματικές διαδικασίες άμβλυνσης των εντυπώσεων μέσω «ανασχηματισμού της κυβέρνησης» καθώς και η υποκριτική μετάθεση ευθυνών, δεν αναιρούν τη βασική ευθύνη των κυρίαρχων οργάνων της κυβέρνησης. Έτσι, η «χρέωση ευθυνών» σε μεμονωμένα πρόσωπα του συλλογικού οργάνου που αφορά το Υπουργικό Συμβούλιο (εκτός κι αν υπάρχουν ατομικές ποινικές ευθύνες), βαρύνουν πρωτίστως τον πρωθυπουργό και ασφαλώς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, για τους παρακάτω βάσιμους λόγους:
1) Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 82 του Συντάγματος: «Ο πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων».
2) Η κατάργηση του προϊσχύσαντος άρθρου 41 του Συντάγματος δυνάμει του οποίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορούσε να διαγνώσει δυσαρμονία ανάμεσα στο λαό και στην κυβέρνηση και να διαλύσει τη Βουλή, κατέστησε τον πρωθυπουργό κυρίαρχο όργανο του πολιτικού μας συστήματος.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (πλέον) σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 41 του Συντάγματος «διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπισθεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας». Δηλαδή, η καταργηθείσα προνομία του Προέδρου της Δημοκρατίας κατέστη κατ’ αρχήν προνομία του πρωθυπουργού.
3) Η ιδιότητα του πρωθυπουργού, ως ιδιαίτερου κύρους Μονομελούς οργάνου του κράτους, τον φέρει στον επίκεντρο του όλου πολιτικού και πολιτειακού συστήματος, και μόνο με το ότι εξασφαλίζει την ενότητα της κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της.
Ασφαλώς και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως «ρυθμιστής του Πολιτεύματος» (βλ. παρ. 1 του άρθρου 30 του Συντάγματος) υπό προϋποθέσεις μπορεί να συμβάλει με παρεμβάσεις του στη επίλυση ζητημάτων εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, δε, είναι ο υπεύθυνος ρυθμιστής διαδικασιών προκειμένου να εξασφαλισθεί η διακυβέρνηση της χώρας. Όμως, αφότου υπάρξει πρωθυπουργός που απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής, ως κυρίαρχο όργανο του κράτους:
α) Προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου, της Κυβερνητικής Επιτροπής, του ΚΥΣΕΑ, της Επιτροπής Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής.
β) Εκπροσωπεί την κυβέρνηση με την ευρεία έννοια του όρου.
γ) Προσδιορίζει επακριβώς την κυβερνητική πολιτική και εγγυάται την τήρηση των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου.
δ) Συντονίζει την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής και επιλύει τις διαφωνίες μεταξύ Υπουργών.
ε) Εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων Δικαίου στο σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης. Επίσης εποπτεύει των λειτουργιών των Υπηρεσιών του Κράτους, αλλά και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, κινούμενος στο ιδιότυπο και ιδιόμορφο πολιτικό και νομικό εκκρεμές, ώστε αφενός μεν να εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και αφετέρου να εξυπηρετούνται τα ατομικά δικαιώματα και έννομα αγαθά των διοικουμένων.
στ) Δίδει την άδεια για τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οποιουδήποτε κειμένου που πρέπει, κατά το νόμο, να καταχωριστεί σ’ αυτήν. Υπ’ όψιν ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται με την μονογραφή των δοκιμίων των Φύλλων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Έχει δε μεγάλη πρακτική σημασία, γιατί είναι μέσο ενημέρωσης του πρωθυπουργού, για τη δραστηριότητα των Υπηρεσιών του Κράτους και των Δημοσίων Νομικών Προσώπων.
ζ) Είναι προϊστάμενος: α) της αυτοτελούς Υπηρεσίας που φέρει τον τίτλο «Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού» και β) της «Γραμματείας του Υπουργικού Συμβουλίου» που επίσης αποτελεί αυτοτελή Υπηρεσία, ενώ
η) Στον πρωθυπουργό υπάγεται και η «Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπ ή».
4) Ο πρωθυπουργός μπορεί να αναθέτει στον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης καθήκοντα: α) Συντονισμού και εφαρμογής «τμημάτων» της κυβερνητικής πολιτικής, β) άρσης διαφωνιών μεταξύ υπουργών, και γ) εποπτείας της Δημόσιας Διοίκησης που αφορά τη λειτουργία Υπηρεσιών του Κράτους και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.
Τόσο ο ίδιος ο πρωθυπουργός όσο και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μπορούν να κατέχουν και αυτοτελές Χαρτοφυλάκιο, δηλαδή να ασκούν παραλλήλως και καθήκοντα υπουργού.
Από τα παραπάνω, κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αντιθέτου λόγου, συνάγεται ότι κεντρικό όργανο της παραγωγής πολιτικής και διεύθυνσης της χώρας είναι ο πρωθυπουργός, αλλά και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Εάν η προπαγάνδα επιχειρεί για ό,τι αρνητικό να το «χρεώνει» σε υπουργούς και για ό,τι (τυχόν) θετικό να το «πιστώνει» στον πρωθυπουργό ή στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, αφορά επιχείρηση σχιζοφρενικής αντίληψης για τους πολίτες.
Σε επίπεδο, όμως, έννομης τάξης και πολιτικής ηθικής μια τέτοια πρακτική συνιστά δημόσια υποκρισία που είναι ανεπίδεκτη ηθικής και πολιτικής εκτίμησης.
Με βάση τα προαναφερόμενα, είναι σαφές ότι η ήττα που γνώρισαν τα κόμματα της συγκυβέρνησης αφορά ασφαλώς τις πολιτικές που εφαρμόζουν και τις μνημονιακές δεσμεύσεις από τις οποίες εξαρτάται η πολιτική τους.
Ως εκ τούτου, οι καθοδηγούντες την κυβέρνηση και εξασφαλίζοντες την ενότητα του κυβερνητικού έργου, είναι οι πρώτοι υπεύθυνοι, τους οποίους όμως ο λαός μπορεί να «ανασχηματίσει» με την επερχόμενη μέσα από την εκλογική διαδικασία κυρίαρχη εντολή του!..
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια (Στρασβούργου και Λουξεμβούργου). Ανήκει στην Οργάνωση Μελών ΣΥΡΙΖΑ Βιάννου και είναι Μέλος του Τμήματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.
