Υπαναχωρήσεις και ψέματα μπροστά στα αδιέξοδα
του Παύλου Δερμενάκη
Η κυβέρνηση Τσίπρα αφού έστησε μια κακόγουστη παράσταση περί βέβαιης μείωσης του χρέους για να συσπειρώσει την Κοινοβουλευτική Ομάδα και να ψηφίσει το 4ο μνημόνιο, στη συνέχεια υποχρεώθηκε σε πλήρη αναδίπλωση. «Κατάπιε» το αίτημα για τη ρύθμιση του χρέους και παρουσίασε νέους στόχους μιας «καλής, όχι τέλειας, συμφωνίας» κατά Τσακαλώτο, με στόχο πια: α) την εξασφάλιση της δόσης, β) τη συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση (QE) της ΕΚΤ και γ) την έξοδο στις αγορές.
Η αναγκαιότητα της εξασφάλισης της δόσης, των 7,2 δισ. ευρώ, ώστε να εξοφληθούν οι υποχρεώσεις που λήγουν τον προσεχή Ιούλιο είναι προφανής. Στην πραγματικότητα, η εκταμίευση της δόσης και η αποφυγή μιας άτακτης χρεοκοπίας αποτελούν το μοναδικό κοινό σημείο μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών. Όλα τα άλλα αποτελούν το «πλασέμπο» μιας εικονικής πραγματικότητας αναγκαίας να τροφοδοτήσει το παραμύθι της διαπραγμάτευσης.
Παλεύουν μόνο για τη δόση
Οι κυβερνητικές επιδιώξεις αφήνουν αδιάφορους τους δανειστές. Έτσι οι ψυχρολουσίες έρχονται η μία μετά την άλλη.
Οι «θεσμοί» με κάθε τρόπο υπενθυμίζουν την υποχρέωση της κυβέρνησης για πλήρη ικανοποίηση των 20 – 25 προαπαιτούμενων που παραμένουν σε εκκρεμότητα. Ο Επίτροπος Μοσκοβισί καλώντας την κυβέρνηση να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα είπε ότι «συμβουλεύω τις ελληνικές αρχές, να αναλάβουν κι αυτές τις δικές τους ευθύνες». Ο πρόεδρος του Eurogroup Ντάϊσελμπλουμ θύμισε ότι «τα προαπαιτούμενα για την καταβολή του επόμενου πακέτου δόσεων εκκρεμούν και πρέπει να ολοκληρωθούν τις επόμενες εβδομάδες».
Οι δανειστές όχι μόνο δεν ασχολούνται με το χρέος, το QE, και την έξοδο στις αγορές αλλά επαναφέρουν το παιχνίδι στις εκκρεμούσες προϋποθέσεις για την εκταμίευση της δόσης.
Παράλληλα ο Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ ξεκαθάρισε ότι προϋπόθεση για την ένταξη της Ελλάδας στο QE είναι τα σαφή μέτρα για το χρέος ώστε να είναι βιώσιμο. Στην πραγματικότητα, ψαλίδισε κάθε δυνατότητα πραγματοποίησης του νέου κυβερνητικού στόχου. Ο ίδιος ο Σόιμπλε καταφανώς ειρωνικά τόνισε ότι «υπάρχει πολύ δουλειά να γίνει μέχρι να βγει η Ελλάδα στις αγορές». Αυτά τα δεδομένα Ορίζουν τον πήχη των προσδοκιών για το πολυαναμενόμενο Eurogroup στις 15 Ιουνίου.
Ποια είναι η απάντηση της κυβέρνησης σε αυτά; O Αλ.Τσίπρα από τη Γ.Σ. του ΣΕΒ σημείωσε ότι «η Ελλάδα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στους δανειστές της και αναζητά μια καθαρή συμφωνία για να κλείσει οριστικά τον φαύλο κύκλο της κρίσης και να διαβεί την έξοδο στις αγορές με αξιώσεις». Είναι χαρακτηριστικό ότι απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε συγκεκριμένη κουβέντα για την ελάφρυνση του χρέους και για το QE, που σημαίνει ότι πλέον παλεύουν μόνο για τη δόση.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα «της βιωσιμότητας του χρέους» αναδεικνύεται σε «γόρδιο δεσμό», τόσο για τη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στην ποσοτική χαλάρωση, όσο και για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στη χρηματοδότηση του προγράμματος. Επί του θέματος υπάρχει μακρά αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ-ΔΝΤ και Γερμανίας, που δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο το ελληνικό χρέος. Μια αντιπαράθεση που οξύνθηκε περισσότερο μετά την πρόσφατη περιοδεία Τραμπ. Το κλίμα που διαμορφώνεται, επί του παρόντος, οδηγεί σε αδυναμία γεφυρώματος των αντιθέσεων. Το ΔΝΤ παραμένει εκτός χρηματοδότησης του προγράμματος ζητώντας, ως προϋπόθεση, την αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος. Γεγονός που αρνείται η Γερμανία και το ελεγχόμενο από αυτήν Eurogroup, μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος. Το πού και πώς θα καταλήξει η γεφύρωση αυτής της αντιπαράθεσης δεν μπορεί ακόμα να εκτιμηθεί. Αυτό, σε κάθε περίπτωση, θα είναι ένα θέμα που θα διευθετηθεί χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας με βάση τα γενικότερα στρατηγικά συμφέροντα των δύο αντιτιθέμενων πλευρών.
Τι μένει τελικά για το λαό και την οικονομία μετά από όλα αυτά; Η συνέχιση της μείωσης των εισοδημάτων του, αφού υπάρχει δέσμευση της χώρας για υψηλότατο ύψος πρωτογενών πλεονασμάτων και μετά την περίοδο 2018-2022, που μπορεί επιμηκυνθεί μέχρι το 2060!, στόχος που είναι πρακτικά αδύνατο να επιτευχθεί. Πολύ περισσότερο όταν στο μεταξύ θα έχει προχωρήσει η λεηλασία της δημόσιας περιουσίας μέσω ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου από το υπερ-ταμείο και το ΤΑΙΠΕΔ, αλλά και της ιδιωτικής περιουσίας (επιχειρήσεις και ακίνητα) μέσω της διαχείρισης των κόκκινων δανείων από τις τράπεζες.
Συνεπώς, για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Προσπαθούν να πάρουν ό,τι μπορούν από τους δανειστές, να κερδίσουν πολιτικό χρόνο για τις καρέκλες τους… Όσο για το λαό και την οικονομία, θα βρίσκουν κάθε φορά ένα παραμύθι να σερβίρουν.
Η σημασία της περιβόητης ποσοτικής χαλάρωσης
Αυτό που σήμερα προβάλετε, ακόμα κι αν συνεχώς διαψεύδεται, είναι η ένταξη της χώρας στον μηχανισμό ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Τι όμως συμβαίνει πραγματικά;
Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο μηχανισμό ποσοτικής χαλάρωσης θα σημάνει τη δυνατότητα εκ μέρους της ΕΚΤ να αγοράσει από τις αγορές (δευτερογενής αγορά) ελληνικούς τίτλους αξίας 3-4 δισ. ευρώ. Οι αγορές αυτές μπορούν να γίνουν μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2017 που ισχύει το QE. Στην πράξη το ποσό αυτό δεν θα δώσει ανάσα ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με την πρακτική των τραπεζών δεν προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για τη χορήγηση δανείων, χρηματοδότηση της οικονομίας, αλλά για εξόφληση υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει δανειζόμενες με υψηλότερο κόστος μέσω του ELA. Είναι γνωστό ότι σε όλη τη μνημονιακή περίοδο η όποια ρευστότητα διοχετεύθηκε στις τράπεζες πήγε αποκλειστικά στη βελτίωση της εικόνας των ισολογισμών τους και όχι στην χρηματοδότηση της οικονομίας. Αφού λοιπόν τα χρήματα από το QE δεν θα πέσουν στην οικονομία ποιο είναι το όφελος;
Οι αγορές των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ θα δημιουργήσουν τεχνητή ζήτηση με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών τους και συνεπώς τη μείωση του θεωρητικού επιτοκίου (spread) που διαμορφώνεται από τέτοιου είδους συναλλαγές. Έτσι θεωρούν ότι θα υπάρξει μείωση των επιτοκίων, για τα νέα ελληνικά ομόλογα, όταν η κυβέρνηση θα βγει στις αγορές να δανειστεί. Αυτές τις μέρες το spread είναι γύρω στο 6,2%. Η ένταξη στο QE, εκτιμούν, ότι μπορεί συμβάλλει στη μείωση του spread. Στην ουσία, ακόμα και μετά την «ευεργετική» επίδραση του QE, η χώρα θα συνεχίσει να δανείζεται με ασφυκτικά υψηλά επιτόκια. Αρκεί να λάβουμε υπόψη ότι οι θεσμοί μας δανείζουν με 1,5% και η έξοδος Σαμαρά στις αγορές τον Απρίλιο 2014 είχε σαν αποτέλεσμα επιτόκιο 4,95%. Για να έχουμε ένα επίπεδο σύγκρισης σημειώνεται ότι το spread της Πορτογαλίας, που δεν είναι σε μνημόνιο, ανέρχεται την παρούσα περίοδο γύρω στο 4%.
Ποια είναι τα σημαντικότερα εκκρεμή προαπαιτούμενα
Το ΔΝΤ απαιτεί να απαλειφθεί η ημερομηνία (Σεπτέμβριος 2018) για την δυνατότητα επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, και το πότε να παραμείνει αόριστο.
Να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο η συνταγματική νομιμότητα της περικοπής των συντάξεων από το 2019, καθώς το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά.
Αναλυτικό πλάνο περικοπής των κοινωνικών και αναπηρικών επιδομάτων που θα ισχύσουν από το 2018 και θα αντικατασταθούν από τα ψίχουλα του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.
Μέτρα ώστε τα ειδικά μισθολόγια να μειώνονται διαχρονικά ως ποσοστό στο ΑΕΠ.
Μειώσεις αμυντικών δαπανών.
Να ρυθμιστεί νομοθετικά ώστε να σταματήσει η φορολογική αρχή να κάνει ελέγχους και έρευνες με εντολή εισαγγελέα!
Επέκταση της ασυλίας εκτός από τα μέλη του ΔΣ του υπερ-ταμείου «Αξιοποίησης» Δημόσιας Περιουσίας και στο Εποπτικό Συμβούλιο.
Απαλλαγή από τη φορολογία των ακινήτων της ΕΤΑΔ ΑΕ (εταιρεία ακινήτων του δημοσίου), που ανήκει στο υπερ-ταμείο. Απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ κ.λπ. Δηλαδή τα funds θα αγοράσουν τα ακίνητα – φιλέτα του δημοσίου, ως συνήθως σε εξευτελιστικές τιμές και θα απαλλάσσονται από φόρους.
Αναμόρφωση του νόμου των Ανεξάρτητων Αρχών για να μην «ταλαιπωρούνται» οι διαχειριστές τους, όπως συνέβη με τον Γεωργίου της ΕΛΣΤΑΤ. Ζητείται δέσμευση για κάλυψή τους έναντι διώξεων και κυρίως για την κάλυψη των σχετικών νομικών δαπανών.
