Μείωση παροχών και συντάξεων με όχημα την ενοποίηση ταμείων
Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο συνταξιούχοι του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που λαμβάνουν επικουρικές συντάξεις από το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης – ΕΤΕΑ θα δουν σύντομα τις συντάξεις τους να μειώνονται. Αυτό επιβάλλει η εφαρμογή της νομοθεσίας για υπολογισμό των επικουρικών συντάξεων με τη ρήτρα «μηδενικού ελλείμματος» από την 1η Ιουλίου. Ήδη η διοίκηση του ΕΤΕΑ έχει εισηγηθεί στο υπουργείο Εργασίας να γίνουν μειώσεις κατά 5,2% και αναμένεται η απόφαση για να εφαρμοστεί η μείωση από τις συντάξεις του Ιουλίου ή του Αυγούστου.
Δεν είναι όμως οι μόνες αλλαγές, αφού ετοιμάζεται νέα επέμβαση στο Ασφαλιστικό με αφορμή (ή πρόσχημα) τις ενοποιήσεις ταμείων, κλάδων και λογαριασμών. Το υπουργείο Εργασίας, όπως έγινε γνωστό, ανέθεσε πρόσφατα μελέτη στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Μελετών, για τον «λειτουργικό και διοικητικό εκσυγχρονισμό» των ταμείων. Συγκεκριμένα το ΚΕΠΕ καλείται εντός δύο μηνών (μέχρι τέλος Ιουλίου) να μελετήσει την υπάρχουσα κατάσταση και να εισηγηθεί προτάσεις που να αφορούν «την αξιολόγηση της ανταποδοτικότητας των εισφορών και προτάσεις ενίσχυσης αυτής, καθώς και προτάσεις για τη διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης».
Το ασφυκτικό περιθώριο που τίθεται για να παραδοθεί αυτή η μελέτη, αλλά και το τεράστιο εύρος των θεμάτων που καλούνται να μελετήσουν οι ειδικοί του Κέντρου, δείχνουν ότι απλά πρόκειται για την τεχνοκρατική επίφαση μιας νέας ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, την οποία έχει έτοιμη στα συρτάρια της η ηγεσία του υπουργείου και πρόκειται να εμφανίσει το φθινόπωρο.
Τρία ταμεία
Οι σχεδιασμοί που έχει κάνει το υπουργείο Εργασίας, οδηγούν σε ολοκληρωτική αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος με τη συγκέντρωση όσων κλάδων έχουν παραμείνει έξω από τις προηγούμενες ενοποιήσεις, σε τρία ταμεία: το μεγάλο ταμείο των μισθωτών ιδιωτικού και δημόσιου τομέα με κορμό το ΙΚΑ, το ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών όπου θα ενοποιηθούν ο σημερινός ΟΑΕΕ και το ΕΤΑΑ, και ο ΟΓΑ.
Στη μελέτη που έχει ανατεθεί στο ΚΕΠΕ έχει τεθεί ο στόχος της «διευκόλυνσης της κινητικότητας», δηλαδή η εξίσωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, ώστε να μην αποτελούν εμπόδιο σε κάποιον εργαζόμενο να μετακινείται από εργασία σε εργασία. Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να αντιληφθούμε την κατεύθυνση που θα έχει αυτή η εξίσωση, αφού όλες οι μέχρι σήμερα αλλαγές οδηγούν μόνο προς τα κάτω το σύνολο των παροχών.
Η συμβολή του Ιρλανδού τεχνοκράτη που έχει εγκατασταθεί στο υπουργείο εν είδει επιτρόπου του ΔΝΤ για τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως κατήγγειλε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Μητρόπουλος, προφανώς είναι καταλυτική στις αλλαγές που ετοιμάζονται. Παρά την προσπάθεια υποβάθμισης του ρόλου του, η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι ο εμπειρογνώμονας αυτός ασχολείται με την είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών.
Κλειδί η «ανταποδοτικότητα»
Στις εισφορές εντοπίζεται και το αντικείμενο της μελέτης του ΚΕΠΕ. Η κατεύθυνση που έδωσε το υπουργείο για την ανταποδοτικότητα των εισφορών φανερώνει και το χαρακτήρα των επιπτώσεων που θα επιφέρουν οι νέες ενοποιήσεις. Άλλωστε, οι πρόσφατες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις και τα εφάπαξ βασίστηκαν στο επιχείρημα ότι είναι δυσανάλογα υψηλές σε σχέση με τις εισφορές των ασφαλισμένων.
Η εισαγωγή της έννοιας της ανταποδοτικότητας στον καθορισμό των συντάξεων αποτελεί θεμελιώδη δομική αλλαγή και αλλάζει τον χαρακτήρα της κύριας σύνταξης, αφού συνδέει το ύψος της τελικής παροχής (σύνταξη) με το σύνολο των εισφορών που έχουν καταβληθεί. Πρόκειται για αντιστοίχιση της ρύθμισης που έχει γίνει για την επικούρηση (ρήτρα μηδενικού ελλείμματος), και στην κύρια ασφάλιση.
Με δεδομένο ότι από τον Ιούλιο ξεκινά η εφαρμογή των νέων μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών, η βάση πάνω στην οποία θα κτιστεί η νέα ενοποίηση των ταμείων είναι φανερό ότι οδηγεί σε απευθείας νέες μειώσεις συντάξεων.
Όλες αυτές οι αλλαγές βρίσκονται στην ίδια τροχιά με τις ήδη νομοθετημένες αλλαγές στον υπολογισμό της σύνταξης από την 1η Ιανουαρίου 2015 και την εφαρμογή της βασικής και της αναλογικής σύνταξης. Με την αρχή της ανταποδοτικότητας και τη σύνδεση της αναλογικής σύνταξης με τη βιωσιμότητα των ταμείων, οι συνταξιούχοι θα μπορούν να είναι βέβαιοι μόνο για τη βασική σύνταξη, την οποία θα εγγυάται το κράτος και η οποία ανέρχεται στα 360 ευρώ. Αυτός ο κίνδυνος, όσο κι αν αποκρύπτεται από την κυβέρνηση, είναι ορατός και αποτελεί τον εφιάλτη για τους σημερινούς και αυριανούς συνταξιούχους.
