του Σταμάτη Μαυροειδή
Πριν από δυο τρία χρόνια ένα νέο πρόσωπο εμφανίστηκε στο χώρο της θεατρικής παραγωγής: Νέο στην ηλικία, φιλόδοξο αλλά και άγνωστο, ώς τότε, στον επιχειρηματικό κόσμο του θεάτρου. Ήταν ο… «ριψοκίνδυνος» Φάνης Κιρκινέζος αυτός, που εν μέσω κρίσης αναλάμβανε το βαρύ φορτίο του ρίσκου, έτσι το ονόμασαν καλοθελητές και σπόνσορες, να ανακαινίσει και να λειτουργήσει εκ νέου το ιστορικό Θέατρο Ακροπόλ, στο κέντρο της Αθήνας. «Θέλω ένα θέατρο σε αλληλεπίδραση με τον κόσμο, όχι ένα χώρο που εκπροσωπεί μια κατεστημένη κατάσταση. Η κρίση θα φέρει στην επιφάνεια το νέο. Είναι έτοιμοι οι θύλακες του κοινού για να υποδεχθούν νέα πράγματα και ανθρώπους», δήλωνε. Και επειδή σ’ αυτή την τιποτένια πολιτεία ισχύει η ρήση «ό,τι δηλώσεις είσαι», δεν είναι λίγοι εκείνοι που πήραν στα σοβαρά τα λόγια του.
Η πρόσφατη «περιπέτεια» με τη ματαίωση της παράστασης Θεσμοφοριάζουσες, όσο έγινε αντιληπτή, αφού δεν ήταν λίγοι όσοι φρόντισαν να την κρατήσουν στα χαμηλά της δημοσιότητας, αποκάλυψε ιδέες και αντιλήψεις, ξεγύμνωσε πρακτικές του συγκεκριμένου επιχειρηματία, οι οποίες κινούνταν στην πεπατημένη, που σημαίνει στον αντίποδα των δημόσιων δηλώσεών του. Ο κ. Κιρκινέζος, όπως και πολλοί ακόμη «ομότεχνοι» επιχειρηματίες, χωρίς να το ομολογεί, χρησιμοποίησε την κρίση ως ευκαιρία πλουτισμού, εκφωνώντας ένα αντεστραμμένο παραμύθι που επικάλυπτε λεπταίσθητα τη νοσηρότητα των επιλογών της ασύδοτης εργοδοσίας των καιρών. Θεώρησε, με λίγα λόγια, ότι οι άνθρωποι που δουλεύουν για το θίασό του πρέπει να αμείβονται με ψίχουλα και να… σιωπούν.
Δεν υπολόγισε σωστά όμως: Η αντίδραση του Διονύση Τσακνή να καταγγείλει τη σύμβαση απαγορεύοντας τη χρήση της μουσικής του στη συγκεκριμένη παράσταση, αλλά και του Γιώργου Κιμούλη πρωταγωνιστή και σκηνοθέτη του αριστοφανικού έργου, να πράξει ανάλογα, τσαλάκωσαν το πρόσωπο του επιχειρηματία. Η κίνηση των δύο καλλιτεχνών συνοδευόμενη από τη δήλωση καταπέλτη των γυναικών ηθοποιών που αποτελούσαν τα μέλη του Χορού από τις Θεσμοφοριάζουσες έφερε στο φως μια απαράδεκτη κατάσταση, την οποία, από καιρό γνωρίζουν όλοι οι άνθρωποι που ασχολούνται επαγγελματικά με το χώρο του Θεάματος.
H πραγματική «παράσταση», λοιπόν, μπορεί να αρχίσει τώρα, εάν όλοι όσοι δουλεύουν στο χώρο συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι «αναλώσιμοι διασκεδαστές του κοινού, ούτε εξαρτώνται από τη “φιλανθρωπία” του κάθε τυχάρπαστου Κιρκινέζου». Αρκεί να τολμήσουν να σπάσουν τον πάγο του φόβου, διεκδικώντας την αξιοπρέπειά τους. Η δήλωση των γυναικών του Xορού της παράστασης που (εκτεταμένο μέρος της δημοσιεύουμε στη συνέχεια) είναι μια πολύ στέρεη βάση για τη συνέχεια:
Η δήλωση
«Εμείς οι εργαζόμενες ηθοποιοί της παράστασης Θεσμοφοριάζουσες, που υπογράφουμε το πιο κάτω κείμενο, δεν είμαστε ούτε ευνοημένες, ούτε ξεχωριστές. Επιλέξαμε απλώς, την προσδοκία να βιοποριζόμαστε απ’ αυτό που αγαπάμε. Αναγκαζόμαστε, όμως, να καταφύγουμε στη δημοσιοποίηση της κραυγής μας, ύστερα από όλα αυτά που έχουν γίνει, επειδή θεωρούμε τουλάχιστον ανήθικο να μην πάρουμε θέση κι εμείς, ελπίζοντας κάποια στιγμή να κάνουν το ίδιο και οι υπόλοιποι συνάδελφοι, που συμμετείχαν στην παράσταση αυτή. Ο αξιακός μας κώδικας απαγορεύει να πάρουν απάνω τους όλη την ευθύνη ο κ. Κιμούλης και ο κ. Τσακνής, τους οποίους βέβαια ευχαριστούμε μέσα απ’ την καρδιά μας για την αντίδρασή τους.
Η αξιοπρέπειά μας μπαίνει πάνω από κάθε φόβο μην και ακούσουμε την απειλητική φράση του τύπου: “Δεν θα βρείτε ξανά δουλειά στο θέατρο!” Αυτά τα οποία ζήσαμε, κατά τη διάρκεια αυτής της περιοδείας σε όλη την Ελλάδα, ήταν εξωφρενικά και απαράδεκτα. Τρέχαμε απλήρωτες από πόλη σε πόλη, μακριά απ’ τα σπίτια μας καθημερινώς για σαράντα ημέρες, εργαζόμενες με τον πιο χαμηλό μισθό, που μπορεί να υπάρξει: 5.000 ευρώ ή 5.500 ευρώ για πέντε μήνες εργασία, εκ των οποίων τις 3.000 ευρώ με 3.500 ευρώ έπρεπε να τις δίνουμε στη διαμονή μας και στη διατροφή μας. Δηλαδή, στην ουσία, ούτε 400 ευρώ το μήνα καθαρά! Χρήματα, μάλιστα, τα οποία και δεν παίρναμε, αν και η παράσταση, παρά τα όσα υποστηρίζει η παραγωγή στην ανακοίνωσή της, πήγαινε πολύ καλά. Αναγκαζόμαστε να δανείζει η μία την άλλη για να μπορούμε τουλάχιστον να πληρώνουμε με δυσκολία τα ξενοδοχεία μας και τη διατροφή μας.
Στις συνεχείς διαμαρτυρίες μας η παραγωγή, ο κ. Κιρκινέζος και οι εκπρόσωποί του ή αδιαφορούσαν εντελώς και εξαφανιζόντουσαν ή συνέχισαν να μας υπόσχονται πως θα μας δώσουν κάτι έναντι και μετά πάλι μας κορόιδευαν ή μας έδιναν 50 ή 100 ευρώ πού και πού. Εμείς, όμως, δεν ζητούσαμε “χαρτζιλίκι”, ζητούσαμε τα δεδουλευμένα μας και συμφωνηθέντα. Παρ’ όλ’ αυτά συνεχίζαμε να προσφέρουμε την εργασία μας με την ελπίδα, πως κάποια στιγμή θα μας πλήρωναν. Αυτό που περάσαμε ήταν μία οδύσσεια! Αυτή είναι η αλήθεια. Η ματαίωση, λοιπόν, των παραστάσεων του έργου Θεσμοφοριάζουσες δεν ήταν αποτέλεσμα μίας προσωπικής σύγκρουσης μεταξύ του κυρίου Κιρκινέζου και των κυρίων Κιμούλη και Τσακνή. Δεν είχαν αντιδράσει μόνον εκείνοι οι δύο. Είχαμε αντιδράσει κι εμείς, και οι δώδεκα ηθοποιοί του Χορού, στέλνοντας εξώδικη διαμαρτυρία την 1η Σεπτεμβρίου! Οι συνθήκες που ζούμε σ’ αυτήν τη χώρα είναι γνωστές σε όλους τους χώρους εργασίας. Το γεγονός ότι στο χώρο του θεάτρου το ποσοστό εύρεσης εργασίας είναι πάρα πολύ μικρό είναι κι αυτό γνωστό. Δεν “κομίζουμε γλαύκας εις Αθήνας”! Η ανασφάλεια που νιώθουμε καθώς και η αγωνία για μια αξιοπρεπή ζωή είναι φανερή. Αλλά, από το να εργαζόμαστε με αμοιβές εξευτελιστικές έως το να ζούμε εξευτελιστικά, επειδή σιωπούμε, απέχει! Για την αξιοπρέπειά μας και τον αυτοσεβασμό μας, ρε γαμώτο!»
Οι ηθοποιοί της παράστασης Θεσμοφοριάζουσες
Καζάκου Τόνια, Κατσιναβάκη Αναστασία, Μαλιαρού Ντέπυ, Μπουζιούρη Ισιδώρα, Νικολάου Ματίνα, Ντάλιου Αρετή, Πασχάλη Αρετή, Τσάβα Ειρήνη».
