Για τον αριστερό τραγουδοποιό Pete Seeger. Του Αντώνη Ν. Φράγκου
Η αλήθεια είναι πως με αφορμή το θάνατο του Pete Seeger γράφτηκαν όλες σχεδόν οι πληροφορίες γύρω από τη ζωή και τη μουσική του, κυρίως, δράση. Σύντομα βιογραφικά ταξίδεψαν στο Διαδίκτυο και μάλιστα από ανθρώπους που μάλλον αγνοούσαν ή γνώριζαν κατ’ όνομα τον εκλιπόντα τραγουδοποιό και ακτιβιστή.
Μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας και αμέσως μετά του Κ.Κ. ΗΠΑ, ο Pete Seeger ανέπτυξε δράση από τη δεκαετία του ’40 μέχρι και σήμερα χωρίς να σταματήσει ούτε μια ημέρα να παίζει τη κιθάρα ή το μπάντζο του και να δρα πολιτικά. Με τους Almanac Singers αρχικά, όπου συμμετέχει και ο Woody Guthrie -ο θρυλικός τροβαδούρος, ο πυλώνας θα λέγαμε, του πολιτικού τραγουδιού διαμαρτυρίας στις ΗΠΑ- ένθα ερμηνεύουν και διασκευάζουν παλιότερα λαϊκά κομμάτια, υπόθεση στην οποία ο Seeger είχε μυηθεί από τον πατέρα του. Η συμβολή του στη διάσωση, αναβίωση και καταγραφή των φολκ τραγουδιών του Αμερικανικού Νότου είναι σημαντική, έχοντας μάλιστα συνεργαστεί με τον εθνομουσικολόγο Alan Lomax για την περίφημη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου.
Ύστερα από τους βραχύβιους Almanac Singers, o Seeger σχηματίζει τους Weavers και μ’ αυτούς θα πορευθεί για τρεις περίπου δεκαετίες. Είναι, όμως στις αρχές του ’50 με την ένταση του Ψυχρού Πολέμου που οι Weavers, παρ’ όλη την εμπορική επιτυχία τους, μπήκαν στη Black List, τη Μαύρη Λίστα του γερουσιαστή Μακάρθι ενώ ο ίδιος ο Seeger κλήθηκε -το ’55- σε ακρόαση από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών. Αν και είχε αποχωρήσει από το Κ.Κ. ένεκα διαφωνίας με πολιτικές που ακολουθούσε τότε, παρέμενε φίλος με πολλούς από τους πρώην συντρόφους του. Αρνούμενος να ονομάσει οποιονδήποτε, δήλωσε: «Δεν πρόκειται να απαντήσω σε καμιά ερώτηση σχετικά με τις σχέσεις μου, τις φιλοσοφικές, τις θρησκευτικές ή τις πολιτικές πεποιθήσεις μου, καθώς και τι έχω ψηφίσει ή οτιδήποτε συνδέεται με τα παραπάνω. Πιστεύω πως αυτές είναι ερωτήσεις απαράδεκτες για οποιονδήποτε Αμερικανό ιδιαίτερα κάτω από συνθήκες καταναγκασμού».
Εξαιτίας αυτής της δήλωσης ο Seeger υποχρεώθηκε να δηλώσει ότι θα εγκατέλειπε τη Νότια Περιοχή της Νέας Υόρκης, το μέρος δηλαδή που κατοικούσε. Σε μια δίκη, αρχές του ’60, καταδικάζεται σε φυλάκιση για περιφρόνηση του Κογκρέσου αλλά η απόφαση ανατρέπεται, ύστερα από έφεση, ένα χρόνο μετά. Στις επιπτώσεις σημειώνεται η ακύρωση του πολυετούς συμβολαίου των Weavers με τη δισκογραφική Decca καθώς και η μεγάλη δυσκολία να πραγματοποιεί συναυλίες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, του ζητούσαν δήλωση πως δεν θα προωθούσε κομμουνιστικές ιδέες ή δεν θα επιδίωκε την πτώση της κυβέρνησης!
Βέβαια, αυτό που τον καταγράφει στην Ιστορία είναι η μουσική και τα τραγούδια του και όπως δήλωσε στο περιοδικό Rolling Stone, o Tom Morello -κιθαρίστας και μέλος των Rage Against The Machine- «η ιστορία της ζωής του Pete Seeger είναι η ιστορία της λαϊκής μουσικής της Αμερικής». Όπως το εμβληματικό We Shall Overcome, γραμμένο σαν I’ll Overcome Someday από έναν πάστορα στις αρχές του 20ού αιώνα τους στίχους του οποίου άλλαξε και από τραγούδι εγκαρτέρησης και λύτρωσης έγινε ύμνος των φοιτητών και της νεολαίας που εξεγέρθηκε στα ‘60s. Επίσης το κλασικό Which Side Are You On γραμμένο αρχές του ’30 από τη Florence Reece (κοινωνική ακτιβίστρια, ποιήτρια και συνθέτρια λαϊκών τραγουδιών) γνώρισε, ένεκα της πρόταξης από τον Seeger, εκατοντάδες εκτελέσεις μέχρι σήμερα.
Ο τραγουδοποιός δεν υποκλίθηκε ποτέ στις σόου μπίζνες, ποτέ δεν ακολούθησε τις λεγόμενες ανάγκες της εμπορικότητας, αν και λόγω τεράστιου ταλέντου και ισχυρής προσωπικότητας θα μπορούσε άνετα να βρίσκεται στην αιχμή της δημοσιότητας. Ακολούθησε το Κίνημα και έφτιαχνε το μουσικό του υπόβαθρο, στις ανόδους του αλλά και στις καθόδους του και ποτέ δεν υποχώρησε. Μα πάνω από όλα ήταν θαυμάσιος τραγουδοποιός και ως τέτοιος τιμάται από όλο τον κόσμο.
Τα κομμάτια που ερμήνευσε και διασκεύασε είναι εξαιρετικά πολλά –Little Boxes, Goodnight Irene, If I Had A Hammer, Guantanamera (στίχοι Χοσέ Μαρτί), Where Have All the Flowers Gone, Wimoweh, Turn! Turn! Turn! (To Everything There Is A Season) κ.ά.- αν σας θυμίζουν κάτι είναι γιατί πολλοί και διάφοροι τα έκαναν διάσημα. Ένας από αυτούς είναι και ο Bruce Springsteen που κυκλοφόρησε πριν από λίγα χρόνια το We Shall Overcome: The Pete Seeger Sessions, φόρο τιμής στον Seeger, ενώ τραγούδησε μαζί του στο Madison Square Garden -της Νέας Υόρκης- στην επέτειο των 90ών του γενεθλίων.
Παραμένοντας με συνέπεια αριστερός, υπογράμμιζε σε συνέντευξη, το ’95, ότι θεωρεί, ακόμη, τον εαυτό του κομμουνιστή, διότι κομμουνισμός δεν είναι αυτό που συνέβη στη Ρωσία, όπως Χριστιανισμός δεν είναι αυτό που συμβαίνει στις εκκλησίες. Αλλά και σε ηλικία 92 ετών, το 2011, κατεβαίνει- αλληλέγγυος με το κίνημα Occupy Wall Street, και τραγουδάει στους δρόμους του Μπρόντγουεϊ.
