του Δημήτρη Παπαδημούλη, υποψήφιου ευρωβουλευτή
Το όραμα για μια άλλη Ευρώπη, μακριά από το νεοφιλελευθερισμό και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, περιγράφει σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Δρόμο ο υποψήφιος ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης. Προϋπόθεση γι’ αυτό όμως θεωρεί την επαναθεμελίωσή της σε νέα αρχιτεκτονική. Υποστηρίζοντας ότι μια διάλυση της σημερινής Ε.Ε. δεν υπηρετεί προοδευτικές εξελίξεις ούτε διευκολύνει τη στρατηγική της Αριστεράς, σημειώνει ότι μια καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα έστελνε το μήνυμα ότι είναι εφικτή η Ευρώπη της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, των κοινωνικών δικαιωμάτων, της οικολογίας, του κοινωνικού κράτους, της ανάπτυξης, της απασχόλησης, του πολιτισμού.
Πώς εκτιμάτε τα τελευταία γεγονότα στην Ουκρανία και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ουκρανική κρίση;
Η εντεινόμενη κρίση στην Ουκρανία, οι φλόγες του εμφυλίου, η αποκρουστική επιστροφή των νεοναζί με ισχυρές διεθνείς πλάτες, δείχνει για μια ακόμη φορά, τη μυωπική μονομέρεια της Ευρώπης. Η καθυστερημένη επίσκεψη Βενιζέλου στην Ουκρανία, ήταν μόνο για εσωτερική επικοινωνιακή χρήση. Δεν είχε καμία ουσιαστική συμβολή. Πέρασε εντελώς απαρατήρητη για όλους τους άλλους.
Η κρίση και ο φαύλος κύκλος των ωμών εξωτερικών παρεμβάσεων στην Ουκρανία συνδέεται με το ρόλο της χώρας στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής. Επηρεάζει όχι μόνο την ενεργειακή πολιτική των βασικών εμπλεκόμενων (Ουκρανία, Ρωσία, Ε.Ε., ΗΠΑ), αλλά και τις μεταξύ τους γεωπολιτικές ισορροπίες. Η Ευρώπη οφείλει να αντιμετωπίσει δυο στρατηγικές προκλήσεις, ταυτόχρονα και με διορατικότητα: την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία και τη δημιουργία, με αξιοποίηση του ΟΑΣΕ, μιας σταθερής «ομπρέλας» πανευρωπαϊκής σταθερότητας και ασφάλειας. Για να κλείσει αποφασιστικά ο δρόμος στο «φρενοκομείο» ενός νέου ψυχρού πολέμου. Ο τυφλός «αντιρωσισμός» και η επάνοδος στην καλλιέργεια ψυχροπολεμικού κλίματος είναι επικίνδυνος για τα ίδια τα συμφέροντα των λαών όλης της Ευρώπης.
Πόσο εφικτή είναι η αλλαγή της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής μετά τις αλλαγές που έχουν εγγραφεί στο οικοδόμημα της Ε.Ε.; Μήπως αρκετά τμήματα αυτού του οικοδομήματος χρειάζονται σήμερα κατεδάφιση και ανοικοδόμηση;
Η σημερινή Ευρώπη παράγει κρίση, ένταση των ανισοτήτων και γι’ αυτό, άνοδο της Ακροδεξιάς και της ευρωάρνησης. Γι’ αυτό και επείγει η Ευρώπη να αλλάξει άμεσα και ριζικά, με στροφή στην ανάπτυξη, την ενίσχυση της συνοχής και, φυσικά, του ρόλου του Ευρωκοινοβουλίου.
Η ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν μπορεί να πραγματοποιείται α λα καρτ, υπέρ των ισχυρών και σε βάρος της ευημερίας των λαών της και ιδίως των ασθενέστερων και του Νότου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα «ανθήσει» αφήνοντας τα πιο αδύναμα μέλη της σε μακροπρόθεσμη στασιμότητα και υπερχρέωση, διασφαλίζοντας ότι όλα τα κράτη της θα έχουν κοινή πρόοδο.
Το δικό μας όραμα για την Ευρώπη των λαών και των εργαζόμενων προϋποθέτει την επαναθεμελίωσή της σε νέα αρχιτεκτονική. Η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους των χωρών του Νότου και ένα ευρωπαϊκό εναλλακτικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης. Μια διάλυση της σημερινής Ε.Ε. δεν υπηρετεί προοδευτικές εξελίξεις. Εμπεριέχει τον κίνδυνο μιας επιστροφής σε εποχές καταστροφικών εθνικιστικών και νομισματικών ανταγωνισμών, που ενισχύονται και από την ανησυχητική άνοδο της άκρας Δεξιάς σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Οι Έλληνες είχαν, μέχρι πρόσφατα, ανάμεσα σε όλους τους Ευρωπαίους, τα μεγαλύτερα ποσοστά θετικών γνωμών για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα η κατάσταση έχει αντιστραφεί. Τι σημαίνει και τι προδιαγράφει αυτή η αλλαγή στη στάση των πολιτών;
Η πολιτική των μνημονίων και του «δόγματος Μέρκελ» έχουν οδηγήσει τους πολίτες σε οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο, αυξάνοντας τον ευρωσκεπτικισμό τους.
Μια διαλυμένη Ευρώπη, όμως, δεν διευκολύνει τη στρατηγική της Αριστεράς, δεν θα φέρει πίσω την οικονομική ανάπτυξη, το κράτος πρόνοιας, δουλειές και συντάξεις. Μόνο ως σύνολο η Ε.Ε., πληθυσμιακά και οικονομικά, μπορεί να είναι ένας υπολογίσιμος διεθνής «παίκτης».
Εμείς επιδιώκουμε την επαναδιατύπωση του ευρωπαϊκού πολιτικού οράματος. Παλεύουμε για μια άλλη Ευρώπη, μακριά από το νεοφιλελευθερισμό και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς. Η αλλαγή στρατηγικής της Ευρώπης αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα και για έναν ακόμη λόγο: για να εμποδίσουμε την άνοδο αντιευρωπαϊκών, ακροδεξιών, ξενοφοβικών κομμάτων στις Ευρωεκλογές. Με άλλα λόγια, η «υπαρκτή Ευρώπη» είτε θα αλλάξει ριζικά και θα επαναθεμελιωθεί ως ενωμένη κοινωνική δημοκρατική Ευρώπη, που να υπηρετεί τα συμφέροντα των λαών της και όχι των τραπεζιτών, είτε θα αντιμετωπίσει μια οξύτερη διαλυτική κρίση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για την ενότητα, για ένα μέτωπο των λαών του Νότου. Θα θέλαμε, πέρα από τη γενικότερη συνθηματολογία, να ρωτήσουμε μέσα από ποιες διαδικασίες θα βλέπατε εσείς, πρακτικά, να οικοδομείται ένα τέτοιο μέτωπο.
Οι χώρες του Νότου αντιμετωπίζουν μια χαμένη δεκαετία υψηλής ανεργίας και χαμηλής ανάπτυξης. Τα υφεσιακά μέτρα δεν λειτουργούν. Η συνταγή του Μνημονίου απέτυχε σε όλα τα επίπεδα. Επομένως, για να υπάρξει η πιθανότητα ανάκαμψης, η Ευρωζώνη πρέπει επειγόντως να αλλάξει πορεία, τονώνοντας τη ζήτηση, αμοιβαιοποιώντας τα χρέη και χαλαρώνοντας τη δημοσιονομική της πολιτική. Τα τελευταία πέντε χρόνια οι προβληματικές οικονομίες του Νότου προσπαθούν πολύ σκληρά να διαχωρίσουν την κατάστασή τους η μία από την άλλη και, κυρίως, από την κατάσταση της Ελλάδας. Δεν υπήρξε σχεδόν καμία επίσημη συνεργασία μεταξύ των προβληματικών χωρών. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Θα πρέπει με συντονισμένη διπλωματική στρατηγική να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις που θα θεμελιώνουν την ισότιμη συνεργασία στην Ευρώπη και από τις οποίες εξαρτάται η μελλοντική τους ευημερία: την εισαγωγή ευρωομολόγων και ένα πρόγραμμα γενναίων δημόσιων επενδύσεων που θα ξαναζωντανέψει την ανάπτυξη και θα μειώσει δραστικά την ανεργία. Διαφορετικά, θα ανακυκλώνουν την κρίση και απλώς θα δίνουν κάποιες πρόσκαιρες λύσεις, οι οποίες πολύ γρήγορα θα διαψεύδονται. Οι δυνάμεις της Αριστεράς, με τη διεθνιστική τους παράδοση και οπτική, και ιδιαίτερα ο ΣΥΡΙΖΑ, με το αυξημένο ειδικό του βάρος, οφείλουν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτήν την απολύτως επείγουσα προσπάθεια.
Ρεαλιστικά μιλώντας, ποιο ακριβώς μήνυμα ή ποια μηνύματα πιστεύετε ότι θα έπαιρναν οι ευρωπαϊκοί λαοί από μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση;
Η αναβαθμισμένη εκπροσώπηση του ΣΥΡΙΖΑ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε συνδυασμό με την αύξηση των δυνάμεων της ευρωπαϊκής Αριστεράς στην Ευρώπη, θα επηρεάσει καθοριστικά την ατζέντα αλλά και τη συζήτηση στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αλλαγή πορείας της Ευρώπης και την απομάκρυνσή της από το «δόγμα Μερκελ».
Μια καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα έστελνε το μήνυμα ότι μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή. Η Ευρώπη της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, των κοινωνικών δικαιωμάτων, της οικολογίας, του κοινωνικού κράτους, της ανάπτυξης, της απασχόλησης, του πολιτισμού. Μια μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις Ευρωεκλογές μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα, από «πειραματόζωο» εφαρμογής βάρβαρων πολιτικών, σε αφετηρία και σημείο καμπής για θετικές ανατροπές με πανευρωπαϊκή απήχηση.
Πλήρης ταύτιση Συντηρητικών και Σοσιαλδημοκρατών
Οι δυνάμεις που εμφανίζονται να εκπροσωπούν τη σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη δεν διαχωρίζονται στα κρίσιμα ζητήματα από τις καθαρόαιμες συντηρητικές. Ακόμα μια κυβέρνηση Μεγάλου Συνασπισμού στη Γερμανία χωρίς καμιά αλλαγή στο μείγμα της πολιτικής που ακολουθείται. Πώς βλέπετε το μέλλον αυτού του πολιτικού χώρου που σε αρκετές χώρες έχει συρρικνωθεί σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες;
Οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες έχουν προ πολλού υποκύψει στις νεοφιλελεύθερες επιταγές της παγκοσμιοποίησης, την «κινεζοποίηση» της εργασίας και την αποδόμηση του κοινωνικού κράτους.
Ο υποψήφιος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σοσιαλδημοκράτης Μάρτιν Σουλτς είπε ότι «η λιτότητα είναι απαραίτητη για να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη». Ο επίσης υποψήφιος για την ίδια θέση, Χριστιανοδημοκράτης Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, του απάντησε ότι «η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αναπόφευκτη». Πλήρης ταύτιση.
Οι δύο πολιτικοί κυρίαρχοι στην Ευρώπη, εδώ και πολλά χρόνια συμφωνούσαν τόσο πολύ, ώστε δύσκολα διέκρινες τις διαφορές τους. Κι αυτές, όταν εκδηλώνονταν, αφορούσαν ήσσονος σημασίας θέματα.
Απέτυχαν και οι δύο παταγωδώς να προβλέψουν την κρίση. Απέτυχαν, επίσης παταγωδώς, να προστατεύσουν τα δικαιώματα, τις κατακτήσεις και τα εισοδήματα των εργαζομένων. Πέτυχαν όμως στην περιφρούρηση των συμφερόντων των οικονομικών ελίτ.
Με τη συγκρότηση του Μεγάλου Συνασπισμού στη Γερμανία έγινε πλέον ολοφάνερη η απόλυτη ταύτιση των δύο κομμάτων σε ό,τι αφορά το μέλλον της Ευρωζώνης. Άλλωστε, ουδέποτε από τη θέση της αντιπολίτευσης οι Σοσιαλδημοκράτες αμφισβήτησαν τη γραμμή που χάραξαν οι Μέρκελ-Σόιμπλε.
Η προσχώρηση των Σοσιαλδημοκρατών στην πιο ακραία εκδοχή της λιτότητας που προωθείται πανευρωπαϊκά, προοπτικά τους στερεί τον λόγο ύπαρξης. Η σοσιαλδημοκρατία μπορεί να ξαναβρεί το βηματισμό της μόνο αν απαλλαγεί από την προσκόλλησή της στο νεοφιλελευθερισμό και αναζητήσει τις κοινωνικές και αξιακές της ρίζες, σε σύγκλιση με την Αριστερά. Το έδαφος για μια τέτοια πρόκληση είναι η επιβολή ρυθμίσεων και περιορισμών στην ασυδοσία των αγορών, η κατάργηση της σκληρής και μονόπλευρης λιτότητας, η αναδιανομή του πλούτου, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων και του κράτους πρόνοιας.
