του Ηρακλή Λογοθέτη
Με τις ρωσικές φαίνεται ότι και οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες ετοιμάζονται να ενδώσουν στην επιστροφή της γραφομηχανής. Δεν είναι, βέβαια, οι μόνες περιπτώσεις. Πολλοί άνθρωποι παρέμειναν στην γραφομηχανή από κεκτημένη συνήθεια ή γυρίζουν σ’ αυτήν κεντρισμένοι από τη νοσταλγία. Προκειμένου για τις μυστικές υπηρεσίες, όμως, οι λόγοι της επανόδου δεν είναι αισθητικοί, το κίνητρο δεν είναι ο επιστροφικός ρομαντισμός αλλά η αδήριτη ανάγκη. Πράγματι, οι αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν ότι η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών (NSA) φακελώνει μέσω διαδικτυακής έρευνας εκατομμύρια πολίτες και οργανισμούς σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν υπήρξαν κεραυνός εν αιθρία. Επιβεβαίωσαν, απλώς, την ήδη διαδεδομένη πεποίθηση ότι όποιος έχει το δάχτυλο στη βρωμιά δεν αντιστέκεται στον πειρασμό να το γλείψει. Γι αυτό και οι δημόσιες αντιδράσεις των δήθεν θορυβημένων εταίρων των ΗΠΑ, όπως των Γερμανών, είναι υποκριτικές. Οι αποκαλύψεις ότι «ο Αμερικανός φίλος» παρακολουθεί στενά δημόσια πρόσωπα και κρατικές υπηρεσίες του Βερολίνου και καταγράφει ευαίσθητα δεδομένα προσώπων που εμπλέκονται σε διεθνείς συναλλαγές δεν εξέπληξαν κανέναν. Οι Γερμανοί διαθέτουν τον αναγκαίο κυνισμό για να γνωρίζουν ότι και αυτοί το ίδιο θα έκαναν, αν μπορούσαν, εναντίον οποιουδήποτε «συμμάχου» ή αντιπάλου – και το κάνουν στον βαθμό που μπορούν εναντίον του μεγαλύτερου αντιπάλου: του ανυπότακτου πολίτη. Η γερμανική Βουλή, επομένως, η Μπούντεσταγκ, αντέδρασε με γραφειοκρατική φρονιμάδα: Συνέστησε, για τα μάτια του κόσμου, μια επιτροπή για τη διερεύνηση των παρανόμων δραστηριοτήτων της NSA και δήλωσε διά του προέδρου της Πάτρικ Σένζμπουργκ ότι «εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να επιστρέψει, προκειμένου για απόρρητα έγγραφα στη χρήση γραφομηχανών και μάλιστα όχι ηλεκτρονικών αλλά μηχανικών μοντέλων». Μια αναμενόμενη δηλαδή και ήδη καθυστερημένη χειρονομία επανόρθωσης του ανεπανόρθωτου: Η σύγχρονη επικοινωνία είναι διάτρητη.
Οι Ρώσοι, πάλι, με τη μακρά και αδιάκοπη παράδοση ανελέητου κρατισμού και παραβίασης κάθε δικαιώματος στην ασφαλή επικοινωνία δεν αιφνιδιάστηκαν διόλου. Απλώς αποφάσισαν, όπως έγραψε προ καιρού η Ισβέστια, να γυρίσουν στο ιδιόγραφο σημείωμα ή στη χρήση της παραδοσιακής γραφομηχανής – αν υποθέσουμε ότι είχαν την αφέλεια να απομακρυνθούν ποτέ απ’ αυτήν. Ο Νικολάι Κοβαλόφ, πρώην διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας FSO, που αποτελεί μετεξέλιξη της διαβόητης KGB, περιορίστηκε να επισημάνει το αυτονόητο: «Από την πλευρά της ασφάλειας κάθε είδος ηλεκτρονικής επικοινωνίας είναι ευάλωτο». Οπότε, καταλήγει, όχι μόνο ο εν λόγω βαρύς αξιωματούχος αλλά και κάθε άλλος στη θέση του, προκειμένου για τη διοχέτευση πληροφοριών σε υψηλά διαβαθμισμένο επίπεδο, τα παλιά χορταριασμένα μονοπάτια είναι καλύτερα. Επιστρέφουμε ολοταχώς στη γραφομηχανή – αν και, όπως είπαμε, είναι μάλλον αμφίβολο αν τα υπουργεία Αμύνης και Εξωτερικών, καθώς και οι μυστικές υπηρεσίες χωρών που παίρνουν στα σοβαρά τον εαυτό τους, να παραιτήθηκαν ποτέ από τη χρήση ενός δοκιμασμένου και ασφαλούς μέσου. Αυτά όμως είναι κρατικά προβλήματα και όποιος έχει τα γένια πρέπει να έχει και τα χτένια – και αν δεν τα έχει οφείλει να τα αποκτήσει και μάλιστα με τη διαδικασία του επείγοντος. Το ζήτημα, για μας τους πολίτες, είναι άλλο: Αφορά την προσωπική μας ζωή και την ιδιωτικότητα της καθημερινής μας επικοινωνίας, πράγματα που σκοπεύω να θίξω στο επόμενο σημείωμα.
