Η κυβέρνηση αποσύρεται στα… θερινά ανάκτορα και με την τρόικα απεργάζεται τη νέα έφοδο λιτότητας, ενώ η ΕΚΤ πλημμυρίζει με χρήμα τις τράπεζες
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Η συγκυβέρνηση κάνει πλάκα με την Ιστορία. Ενώ έχει ήδη ξεκινήσει την κοινοβουλευτική «μηχανική» ενίσχυσης της ισχνής πλειοψηφία της (αποψίλωση ΑΝΕΛ κ.λπ.), ταυτόχρονα αποσύρεται στα… θερινά ανάκτορα προκειμένου να ετοιμάσει απρόσκοπτα μια νέα έφοδο λιτότητας και γενικής εκποίησης της χώρας από τα χειμερινά ανάκτορα.
Η εσπευσμένη λήξη της Ολομέλειας της Βουλής έχει τον προφανή στόχο να περάσει αναίμακτα από τα απολύτως ελεγχόμενης σύνθεσης Θερινά Τμήματα ένα βαρύ νομοθετικό έργο που αποτελείται από ένα μεγάλο πλήθος προαπαιτούμενων της τρόικας. Ταυτόχρονα, ο προαναγγελθείς ανασχηματισμός διανθίζεται με τη «θυσία» του Χ. Θεοχάρη, του πολυδιαφημισμένου «πενταετούς» γενικού γραμματέα εσόδων. Η εξαναγκαστική παραίτηση γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί σαν ανάκτηση του ελέγχου στον κρίσιμο τομέα από την κυβέρνηση, μια και ο παραιτηθείς γ.γ. εμφανιζόταν ως εκλεκτός της τρόικας και η σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν περί «βαθιάς ανησυχίας» δεν αφήνει αμφιβολίες περί αυτού. Η χηρεύουσα θέση επαναπροκηρύχθηκε και θα περιμένουμε μέχρι τις 15 του μηνός να μάθουμε τον διάδοχο που θα επιλεγεί «με απολύτως διαφανείς διαδικασίες, αποκλειστικά βάσει προσόντων». Αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση για επιλογή ενός γνωστού από παλιά «μάστορα» της δημιουργικής λογιστικής που εξαφάνιζε τα ελλείμματα, θα πρέπει να περιμένουμε μεγάλο παιχνίδι με το πρωτογενές πλεόνασμα και άλλα τρικ που θέλει να «πουλήσει» η κυβέρνηση.
Σε νέο ρόλο
Στην ίδια φιλοσοφία «απογαλακτισμού» από την τρόικα εντάσσεται και η φημολογία για τον ανασχηματισμό, με πιο εμβληματικό στοιχείο του την ενδεχόμενη απομάκρυνση Στουρνάρα. Η επιβεβαίωση της συνάντησης που είχε στο Παρίσι με Λαγκάρντ και Τόμσεν κάνει αρκετά αληθοφανές το σενάριο ότι για τον Γ. Στουρνάρα αναζητείται ένας άλλος ρόλος, στενά σχετιζόμενος με τη νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ένας τέτοιος, «εθνικός» ρόλος είναι φυσικά αυτός του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, που από τη μια πλευρά θα «κοουτσάρει» τις τράπεζες στον ρόλο των «εκκαθαριστών» της οικονομίας, και από την άλλη θα τις προετοιμάσει να υποδεχθούν την πλημμυρίδα ρευστότητας που αποφάσισε η ΕΚΤ, να βελτιώσουν την κεφαλαιακή τους εικόνα και τελικά να ενισχύσουν τα κυβερνητικά επιχειρήματα υπέρ της αξιοποίησης του «μαξιλαριού» του ΤΧΣ για κάλυψη του δημοσιονομικού κενού ή διαγραφή μέρους του χρέους.
Όλα αυτά, φυσικά, δεν είναι παρά ταχυδακτυλουργίες ενόψει μιας και μόνης βεβαιότητας: από τον Σεπτέμβριο η ανασχηματισμένη συγκυβέρνηση καλείται να επεξεργαστεί ένα πακέτο σκληρών μέτρων που καθιστούν τα μνημόνια σταθερή πραγματικότητα για δεκαετίες. Η αποκάλυψη λεπτομερών προβλέψεων του αδημοσίευτου Μνημόνιου Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής (MEFP) προκαλεί βέρτιγκο. Το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, σύμφωνα με τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας (αναλυτικά στο Capital.gr), συμπυκνώνεται σε τρεις φράσεις: γενικό ξεπούλημα, πλήρης απορύθμιση αγορών και εργασίας, διαιώνιση της εσωτερικής υποτίμησης.
Ολετήρας μέτρων
Τα πιο χτυπητά στοιχεία του επικαιροποιημένου Μνημονίου είναι τα εξής:
– Επανεξέταση της νομοθεσίας για τις ομαδικές απολύσεις, αναθεώρηση της συνδικαλιστικής νομοθεσίας, ώστε να αποτρέπεται η «αδικαιολόγητη αναστάτωση στις επιχειρήσεις», μεταρρύθμιση του ΟΑΕΔ, εισαγωγή νέων στην αγορά εργασίας με πολύ χαμηλό μισθό, νέος Ενιαίος Εργατικός Κώδικας.
– Μια νέα,πλήρης ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με βάση τις νέες αναλογιστικές μελέτες των Ταμείων και με πρώτο θύμα τις επικουρικές συντάξεις και τα εφάπαξ. Κατάργηση τελών υπέρ τρίτων από τους οποίους εξαρτάται η βιωσιμότητα αρκετών Ταμείων.
– Νέα περικοπή κρατικών δαπανών, δεσμευτικά πλαφόν δαπανών στα υπουργεία, στην υγεία, στους δήμους, στις κρατικές επιχειρήσεις. Μεταρρύθμιση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων.
– Μια ακόμη «εργαλειοθήκη» ΟΟΣΑ για άρση «διοικητικών βαρών» στην επιχειρηματικότητα και στην ανταγωνιστικότητα. Χωροταξικός σχεδιασμός που θα «διευκολύνει» τις επενδύσεις, απελευθέρωση της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές.
– Ορυμαγδός ιδιωτικοποιήσεων. Παρ’ ότι το χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ «φουσκώνει» διαρκώς, ο στόχος των εσόδων υποβαθμίζεται σε μόλις 22 δισ. μέχρι το 2020, προφανώς γιατί συνυπολογίζεται η περαιτέρω απαξίωση των υπό πώληση περιουσιακών στοιχείων. Συντόμευση του χρόνου πώλησης, «παράκαμψη» εμποδίων τύπου ΣτΕ, τιτλοποιήσεις ακινήτων του Δημοσίου.
– Ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια και ανάθεση στις τράπεζες ενός νέου ρόλου, ώστε με μοχλό τα κόκκινα δάνεια και με εργαλείο τις «εξωδικαστικές αναδιαρθρώσεις» να γίνουν επιτηρητές της αναδιάρθρωσης ολόκληρων επιχειρηματικών κλάδων.
Στην ίδια λογική εντάσσεται και η συνιστώμενη αναμόρφωση της πτωχευτικής νομοθεσίας.
Το έρεισμα Ντράγκι
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις προβλέψεις του επικαιροποιημένου Μνημονίου που η συγκυβέρνηση έχει φροντίσει να κρατήσει μακριά από τη δημοσιότητα. Ο κυβερνητικός σχεδιασμός είναι κυνικός, αλλά δεν στερείται ερεισμάτων. Το σημαντικότερο και πιο απτό έρεισμά του είναι οι χθεσινές ανακοινώσεις της ΕΚΤ που φιλοδοξούν να δώσουν ώθηση στην αναπτυξιακά αναιμική και πολιτικά τραυματισμένη από τις Ευρωεκλογές Ευρωζώνη. Η ΕΚΤ μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο 0,15%, ενώ για πρώτη φορά όρισε αρνητικό επιτόκιο (-0,10%) για την αποδοχή καταθέσεων από τις τράπεζες, σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τους κατόχους χρήματος να σταματήσουν την αποθησαύριση και να δαπανήσουν τις οικονομίες τους.
Μια σειρά ακόμη μέτρων, με κυριότερο την αγορά τίτλων με εγγυήσεις περιουσιακών στοιχείων, υπόσχονται πλημμυρίδα ρευστότητας σε πρώτη φάση προς τις τράπεζες, με την ελπίδα ένα μέρος της να φτάσει και στις επιχειρήσεις.
Υποτίθεται ότι βασικός στόχος της ΕΚΤ είναι να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, εξυπηρετεί έναν διπλό στόχο: πρώτον, δίνει στις τράπεζες χρόνο και χρήμα να κλείσουν τις τρύπες τους πριν την πλήρη εφαρμογή της τραπεζικής ένωσης. Δεύτερον, ωθεί σε υποτίμηση το ακριβό ευρώ, όχι για να εξυπηρετηθεί η καθημαγμένη από την ύφεση περιφέρεια, αλλά για να εξυπηρετηθεί το «μεγάλο αφεντικό», η γερμανική οικονομία. Το σκληρό ευρώ προκαλεί προβλήματα στις εξαγωγές της, ενώ και η διαταραχή στις σχέσεις με τη Ρωσία έχει παρενέργειες που θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν από μια διολίσθηση του ευρώ. Κοντά στον βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα. Αυτό τουλάχιστον προσδοκά η κυβέρνηση. Η ισοτιμία του ευρώ πέφτει, το ίδιο και οι αποδόσεις των ελληνικών και άλλων ομολόγων, οι σχεδιασμοί για μια ακόμη «πειραματική» έξοδο στις αγορές αναθερμαίνονται και κυρίως οι ελπίδες για μια γενναιόδωρη αναδιάρθρωση του χρέους. Το ΔΝΤ έχει τώρα αρκετούς λόγους να είναι διαλλακτικότερο στο θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και να παρακάμψει το πάγιο κριτήριο του 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Με εγγυητή την ΕΚΤ, θα μπορούσε να αποδεχθεί ως κριτήριο όχι το ποσοστό του, αλλά την ικανότητα εξυπηρέτησής του. Ίσως αυτός είναι κι ο πραγματικός λόγος αναβολής της δημοσιοποίησης της έκθεσης Τόμσεν.
Ο αντίλογος στον διεθνή πανηγυρισμό για τις ανακοινώσεις Ντράγκι κι αυτός έχει γερά επιχειρήματα. Το ένα προβλέπει ότι το φθηνό χρήμα που προσφέρει η ΕΚΤ απλώς θα θρέψει νέες φούσκες, όπως τα ελληνικά ομόλογα, και αεριτζίδικες επενδύσεις. Το άλλο επιχείρημα θέτει το εξής απλό ερώτημα: σε ποια ζήτηση θα ανταποκριθεί το φθηνό χρήμα που υποτίθεται ότι προσφέρεται στην «πραγματική οικονομία», όταν η τεράστια πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κοινωνιών είναι φυλακισμένες στη λιτότητα;
