Του Κώστα Στοφόρου
Δεν ξέρω τι με έπιασε και τον τελευταίο καιρό ένιωθα λες και βρισκόμουν στο Μετρό του Λονδίνου! Και δεν εννοώ τις συνθήκες μεταφοράς που μέρα τη μέρα χειροτερεύουν (σε λίγο ο τίτλος της στήλης θα γίνει Διαβάζοντας μέσα στο κουτί με τις σαρδέλες). Μιλάω για τις αναγνωστικές μου επιλογές που με οδήγησαν σε τέσσερα πολύ ενδιαφέροντα βιβλία Βρετανών συγγραφέων. Και θα ξεκινήσω από τον αγαπημένο μου Τζόναθαν Κόου.
Μέρες του Ψυχρού Πολέμου
Μια μέρα περπατούσα στην οδό Ακαδημίας και ξαφνικά βλέπω μπροστά μου τον Τζόναθαν Κόου! Νόμιζα πως είχα παραισθήσεις ή έπεσα σε κάποιον σωσία. Ευτυχώς μαζί του ήταν η Μικέλα Χαρτουλάρη που μας σύστησε. Τον πήγαινε μια βόλτα στα Εξάρχεια. Ατυχώς είχα δουλειά και έχασα την ευκαιρία να ακολουθήσω κι εγώ. Τέλος πάντων. Λίγες μέρες μετά διάβασα το νέο του βιβλίο το Expo 58 (Εκδ. Πόλις) που αναφέρεται στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και στην ιστορική Διεθνή Έκθεση των Βρυξελλών του 1958. Ο Τόμας, δημόσιος υπάλληλος σε μια μάλλον άσημη θέση της Κεντρικής Διεύθυνσης Πληροφοριών μπλέκει σε ένα παιχνίδι κατασκόπων, όταν αναλαμβάνει τη διεύθυνση της παμπ του Βρετανικού Περιπτέρου. Ερωτικά παιχνίδια, χιούμορ, σάτιρα, αλλά και η προσωπική αναζήτηση που πάντα είναι παρούσα στα μυθιστορήματα του Κοου, δημιουργούν ένα απολαυστικό αναγνωστικό κοκτέιλ. Πήραμε τη ζωή μας λάθος… Μπορούμε, άραγε, να αλλάξουμε ζωή; Πολλά τα ερωτήματα που θίγονται. Οι απαντήσεις μένουν ανοικτές, ειδικά με το απρόσμενο τέλος του βιβλίου.
…Κι άλλοι κατάσκοποι!
Φαίνεται πως ο Ψυχρός Πόλεμος εμπνέει. Έτσι κι άλλος ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς ο Ίαν Μακ Γιούαν μας οδηγεί στους λαβυρίνθους των μυστικών υπηρεσιών με την Επιχείρηση Ζάχαρη (Εκδ. Πατάκης) Μέσα από μια ιστορία με συναρπαστική πλοκή ο συγγραφέας μας δείχνει με ποιον τρόπο έδωσαν το δικό τους παιχνίδι μέσα από τον κόσμο των ιδεών. Η ηρωίδα του βιβλίου αναλαμβάνει να οδηγήσει έναν φέρελπι συγγραφέα στις αγκάλες της Υπηρεσίας. Το ζήτημα είναι πως ενώ θα χρηματοδοτείται από μυστικά κονδύλια, αυτός δεν πρέπει να γνωρίζει τίποτα, αλλά να υπηρετεί -άθελά του- τον πόλεμο εναντίον του ανατολικού μπλοκ και των διανοούμενων που το υποστηρίζουν. Τα πράγματα όμως περιπλέκονται όταν μπαίνει στη μέση ο έρωτας και η αντιζηλία. Έντονες οι αιχμές του συγγραφέα για τον ρόλο που έπαιξε μερίδα των διανοουμένων και για τα ταπεινά της κίνητρα, αλλά και για τον χειριστικό τρόπο «σκοτεινών δυνάμεων». Αν και πολυβραβευμένος ο ίδιος, δεν διστάζει να μας οδηγήσει και στα παρασκήνια, το μηχανισμό των λογοτεχνικών βραβείων. Εξαιρετικά ενδιαφέρον και αρκετά διαφορετικό από τα προηγούμενα βιβλία του Ίαν Μακ Γιούαν.
Άβυσσος…
Το Πριν εκείνη με γνωρίσει του Τζούλιαν Μπαρνς (Εκδ. Μεταίχμιο) είναι ένα απατηλό βιβλίο. Ξεκινάει ανάλαφρα, με χιούμορ και σταδιακά δημιουργεί με αριστοτεχνικό τρόπο μια ασφυκτική, δυσβάστακτη ατμόσφαιρα. Η παραξενιά καταλήγει να γίνει εμμονή. Η κωμωδία οδηγείται στην τραγωδία. Όλα ξεκινούν από μια ταινία. Η νέα σύζυγος του ήρωα, ενός -μάλλον συντηρητικού- καθηγητή Ιστορίας, έπαιζε παλιότερα στον κινηματογράφο. Εκείνος βλέπει μια από τις ταινίες κι αρχίζει να ζηλεύει τον συμπρωταγωνιστή της. Η ζήλια σταδιακά διογκώνεται και γίνεται καταστροφική. Παύει να τον ενδιαφέρει οτιδήποτε άλλο. Το σήμερα αρχίζει να θολώνει μπροστά στο χθες. Και το δράμα κάποια στιγμή θα κορυφωθεί με τον πιο καταστροφικό τρόπο.
Υπάρχει ζωή μετά τη… ζωή;
Το Ζωή μετά της ζωή της επίσης Βρετανίδας Κειτ Άτκινσον (Εκδόσεις Μεταίχμιο) είναι από τα πιο πρωτότυπα μυθιστορήματα που έχω διαβάσει. Κάθε κεφάλαιό του (σχεδόν) ανατρέπει το προηγούμενο. Μέχρι την τελευταία σελίδα δεν ξέρεις τι έχει πραγματικά συμβεί και όλα μένουν ανοικτά. Στην αρχή της ιστορίας μια νεαρή γυναίκα δολοφονεί τον Χίτλερ σε ένα καφέ, τον Νοέμβριο του 1930. Διαβάζοντας αναρωτιέσαι αν είναι ένα από αυτά τα μυθιστορήματα του «τι θα συνέβαινε αν…». Ωστόσο, στη συνέχεια το σκηνικό αλλάζει καθώς γυρίζουμε πίσω στο χρόνο, στα 1910, όταν ένα μωρό πεθαίνει στη γέννα. Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο η ιστορία αλλάζει και το μωρό καταφέρνει να επιζήσει: Είναι η κεντρική ηρωίδα της ιστορίας, η Ούρσουλα. Η ζωή της θα ακολουθεί μια σειρά διαφορετικών σεναρίων/ εκδοχών δείχνοντάς μας πόσο διαφορετική μπορεί να γίνει η ζωή μας από ένα απλό περιστατικό. Πάντως και η πραγματική ιστορία είναι παρούσα με εκτεταμένη αναφορά στην περίοδο που το Λονδίνο βομβαρδιζόταν από τους ναζί. Ενδιαφέρον εγχείρημα, αν και σε ορισμένες φάσεις η εναλλαγή των σεναρίων γίνεται κουραστική. Αξίζει να το διαβάσετε.
