Για τις σημαντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και στην αλιεία, αλλά και για τους κινδύνους ενός ενδεχόμενου ατυχήματος από τη λειτουργία σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG στον Κόλπο Καβάλας μιλά στον Δρόμο ο δρ Μάνος Κουτράκης, βιολόγος-ιχθυολόγος, τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας Καβάλας (ΙΝΑΛΕ), και πρόεδρος Δ.Σ. Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης.
συνέντευξη στην Παναγιώτα Τσελεκτσίδου
Κύριε Κουτράκη, με μοναδικό κριτήριο τη σωστή ενημέρωση του κόσμου ας μιλήσουμε για τις συνέπειες από τη λειτουργία ενός σταθμού LNG στον Κόλπο Καβάλας σε ό,τι έχει σχέση με το θαλάσσιο περιβάλλον και την αλιεία στην περιοχή αυτή…
Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης εκτείνεται από την ανατολική πλευρά του Κόλπου Καβάλας, περιλαμβάνοντας όλο το Δέλτα Νέστου, έως και τη Λίμνη Ισμαρίδα και τις λιμνοθάλασσες της Ροδόπης. Για το Εθνικό Πάρκο Α.Μ.-Θ. και την προστατευμένη από την Ευρωπαϊκή Οδηγία Natura 2000, περιοχή της Βάσσοβας και των λιμνοθαλασσών του Νέστου, είναι απαγορευτική η εγκατάσταση μιας πλωτής Μονάδας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), εξαιτίας της υπερσυγκέντρωσης ανθρώπινων πιέσεων στο θαλάσσιο, αλλά και στο παράκτιο περιβάλλον της περιοχής. Αυτές οι πιέσεις προέρχονται από τα πλωτά αγκυροβόλια για την εκφόρτωση πετρελαιοειδών (π.χ. Revoil), από τους αγωγούς για τη μεταφορά αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου που αντλείται από τη Θάσο, τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και αποθήκευσης της Kavala Oil στη Νέα Καρβάλη, τη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων-ΒΦΛ, αλλά και άλλες χρήσεις. Να σημειωθεί ότι τόσο τα πλωτά αγκυροβόλια που χρησιμοποιούνται για την εκφόρτωση πετρελαιοειδών εκτός του νέου Λιμανιού Φίλιππος Β’ της Καβάλας, όσο και άλλες χρήσεις της παράκτιας ζώνης (π.χ. ΒΦΛ) ήδη επιβαρύνουν την περιοχή, σύμφωνα με μελέτες τόσο του ΙΝΑΛΕ όσο και του ΔΠΘ.
Η συγκεκριμένη εγκατάσταση, όπου κι αν τοποθετηθεί στον Κόλπο Καβάλας, θα προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και την αλιεία, τόσο στη θάλασσα όσο και στις λιμνοθάλασσες της περιοχής. Αυτό, κυρίως εξαιτίας της ανάγκης χρήσης θαλασσινού νερού για την επαναεριοποίηση, το οποίο θα επανεκχύνεται στον Κόλπο της Καβάλας με χαμηλότερη θερμοκρασία (το υγροποιημένο αέριο είναι στους -160oC περίπου) και πιθανόν αφού έχει υποστεί τη διαδικασία της χλωρίωσης. Μια πρόσθετη επίπτωση όμως θα είναι και η κατάληψη πολύτιμου χώρου αλιείας εντός του κόλπου, τόσο από τον ίδιο τον σταθμό, αλλά και από τα πλοία που θα φορτοεκφορτώνουν, αφού υπάρχουν αποστάσεις ασφαλείας για άλλα σκάφη, που μπορεί να ξεκινούν από το 1 ν.μ. και να φτάνουν τα 4-5 ν.μ. περιμετρικά της εγκατάστασης ή/και των πλοίων.
Με την αλιεία, βασικό κομμάτι της πρωτογενούς παραγωγής της περιοχής μας, ασχολούνται περισσότεροι από 200 ψαράδες στον Κόλπο Καβάλας και άλλοι 50 στις λιμνοθάλασσες Νέστου και στην Κεραμωτή. Αν λάβουμε υπ’ όψιν και τις 10 μονάδες με μυδοκαλλιέργειες και άλλες 4 με ιχθυοκαλλιέργειες της περιοχής, τότε το πλήγμα μπορεί να είναι πολύ μεγάλο. Σκεφτόμαστε τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά δεν σκεφτόμαστε πώς θα διατηρήσουμε τις υπάρχουσες θέσεις στην αλιεία που πλήττεται από τη μείωση της αλιευτικής παραγωγής, τις υψηλές τιμές των καυσίμων, τη γραφειοκρατία αλλά και τη ρύπανση.
Σύμφωνα με την πρόταση της ΔΕΠΑ τι θα συμβεί;
Η πρόταση της ΔΕΠΑ (Έκθεση Οριοθέτησης Αντικειμένου της Μελέτης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων, Αθήνα, Δεκέμβριος 2013) αφορά την κατασκευή και λειτουργία πλωτού τερματικού σταθμού εκφόρτωσης, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου, χωρητικότητας περίπου 150.000 κ.μ., στην περιοχή Νέας Καρβάλης στον Κόλπο Καβάλας, αλλά και το έργο μεταφοράς του αεριοποιημένου φυσικού αερίου από τον σταθμό έως και την περιοχή του αιγιαλού και της παραλίας στην ξηρά. Στη διαδικασία αεριοποίησης του LNG, για την απόψυξή του από τους -162oC, αναφέρεται στην πρόταση ότι θα γίνεται χρήση του θαλασσινού νερού με τις ανάλογες επιπτώσεις στη θερμοκρασία του νερού και σταδιακά στη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, αφού η χρήση θαλασσινού νερού επιβάλλει και τη χλωρίωσή του, έτσι ώστε να μην επιβαρύνεται και διαβρώνεται το σύστημα (αγωγοί μεταφοράς κ.λπ.) από τους θαλάσσιους μικροοργανισμούς. Μια άλλη επίπτωση είναι και η ενδεχόμενη μεταφορά ξενικών ειδών, θαλάσσιων δηλαδή οργανισμών που μπορεί να μεταφερθούν με τα πλοία που θα φορτοεκφορτώνουν και που μπορεί να εποικίσουν την περιοχή.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη χρήση θαλασσινού νερού και τη χλωρίωση;
Το χλώριο στο θαλασσινό νερό δημιουργεί σύνθετες οργανοχλωριωμένες ενώσεις, που είναι αδιάσπαστες στη θάλασσα και είναι ιδιαίτερα τοξικές για τους υδρόβιους οργανισμούς. Αν αυτό συνδυαστεί με το ότι το νερό που θα εκλύεται θα έχει χαμηλότερη θερμοκρασία από το θαλάσσιο νερό, αυτό σημαίνει ότι το πιο κρύο νερό θα μένει περισσότερο στον πυθμένα του κόλπου, όπου βρίσκεται και το σημαντικότερο κομμάτι της θαλάσσιας ζωής και από όπου εξαρτώνται οι περισσότεροι θαλάσσιοι οργανισμοί και βέβαια τα ψάρια και τα υπόλοιπα αλιεύματα, όπως οι γαρίδες αλλά και τα ψάρια των λιμνοθαλασσών όπως οι τσιπούρες. Η χαμηλότερη θερμοκρασία αλλά και τα αλλοιωμένα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού μπορεί να έχουν επιπτώσεις σε διάφορα στάδια της ζωής των αλιευμάτων όπως η αναπαραγωγή και η διατροφή, επιφέροντας επιπτώσεις που δεν μπορούν να εκτιμηθούν χωρίς περισσότερα και πιο ακριβή στοιχεία.
Δυστυχώς, όμως, δεν έχουν δοθεί από την ενδιαφερόμενη εταιρία παραπάνω στοιχεία για να αξιολογηθεί στο σύνολό της η πρόταση κι έτσι υπάρχει ασαφής και αποσπασματική εικόνα για την επένδυση.
Πιθανότητες ατυχήματος
Έχετε αναφέρει ότι υπάρχει μια ασαφής εικόνα για την επένδυση…
Υπάρχουν εκκρεμή ερωτηματικά, όπως αν η συγκεκριμένη επένδυση προϋποθέτει την έλευση ενός πλοίου-δεξαμενής αποθήκευσης αερίου, αλλά κι αν ο αγωγός μεταφοράς αερίου θα είναι υπέργειος ή υπόγειος. Επίσης, δεν αναφέρονται στην πρόταση της ΔΕΠΑ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή της εγκατάστασης. Είναι θολή η εικόνα ως προς τη χωροθέτηση (αναφέρονται 3 σημεία στην περιοχή της Νέας Καρβάλης), ενώ η συνύπαρξη μέσα σε μια ακτίνα λίγων χιλιομέτρων των εγκαταστάσεων και των αγωγών μεταφοράς τόσο των δεξαμενών πετρελαιοειδών, της Kavala Oil, της λιπασματοβιομηχανίας και ενός τέτοιου τερματικού σταθμού θα αυξήσουν κατά πολύ τα ποσοστά εκδήλωσης ατυχήματος.
