Αγγίζουν τους 3.000 οι πρόσφυγες που πνίγηκαν από τις αρχές του χρόνου (μετά την τελευταία εκατόμβη) προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Η «επιδημία» υπερβαίνει τα θύματα της επιδημίας του Έμπολα, χωρίς την ανάλογη διεθνή προσοχή. Η δυστυχία που κυνηγάει αυτούς τους ανθρώπους εξαναγκάζει ακόμη και γονείς να διακινδυνεύουν τη ζωή των παιδιών τους σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ξεφύγουν. Μετριοπαθείς εκτιμήσεις ανεβάζουν σε τουλάχιστον 3% το ποσοστό όσων αποπειρώνται τη διέλευση και πνίγονται. Έχουμε μπροστά μας μια εν εξελίξει τραγωδία, για την οποία η παθητικότητα και αδιαφορία του «πολιτισμένου κόσμου» και ειδικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης -που βρέχεται από τη Μεσόγειο και στην οποία κατευθύνονται οι πρόσφυγες- αποτελεί το μέτρο του πολιτισμού τους.
Με δεδομένες τις ευθύνες της Ε.Ε. και συνολικά της Δύσης, όχι μόνο για τις χώρες όπου τροφοδότησαν και τροφοδοτούν άμεσα τον πόλεμο (Λιβύη, Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Σουδάν, Σομαλία), αλλά και άλλες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής που τελούν σε καθεστώς κρατικής διάλυσης, η απόδοση των ευθυνών αυτών αποτελεί πολιτικά προϋπόθεση για να υποστηριχθεί η ανάγκη μιας διαφορετικής στάσης της Ευρώπης-φρούριο απέναντι στους πρόσφυγες. Ποιος αμφιβάλλει ότι χωρίς τη συνεχιζόμενη αμέριστη υλική και ηθική στήριξη της Δύσης προς δυνάμεις στη Συρία που αδιαφορούν για το αν διαλύεται η χώρα (αν δεν το επιδιώκουν κιόλας), το προσφυγικό ρεύμα θα ήταν μικρότερο; Ποιος μπορεί να αρνηθεί πως στη διάλυση της κρατικής υπόστασης της Λιβύης συνέβαλαν ευρωπαϊκές δυνάμεις; Όπου ευρωατλαντικές δυνάμεις βάζουν το -συνήθως «ανθρωπιστικό»- χέρι τους, έχουμε τεράστια προσφυγικά κύματα απέναντι στα οποία δεν επιδεικνύεται ο ελάχιστος ανθρωπισμός. Η ανάδειξη των ευθυνών αυτών, λοιπόν, από την Ευρωπαϊκή Αριστερά (έχει λίγο ανταποκριθεί σε αυτό το καθήκον) θα πιέσει τόσο για την ανάσχεση τέτοιων «ανθρωπιστικών» παρεμβάσεων όσο και για την ανάληψη ευθυνών απέναντι στις συνέπειες.
Κι έτσι ερχόμαστε στο κυρίως ζήτημα. Ο μόνος τρόπος για να πάψει η Μεσόγειος να αποτελεί υγρό τάφο χιλιάδων ανθρώπων, οικογενειών, που πνίγονται στα νερά της, είναι να δοθεί η δυνατότητα υποδοχής σε πολύ περισσότερους πρόσφυγες στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον από συγκεκριμένες χώρες και αναλογικά με τον πληθυσμό και τις οικονομικές δυνατότητες της κάθε χώρας υποδοχής, έτσι ώστε η προσφυγή στο παιχνίδι θανάτου της διέλευσης της Μεσογείου να πάψει να είναι για τους περισσότερους η μόνη οδός προς την ασφάλεια και ελευθερία. Μια τέτοια στάση θα αποτελέσει χτύπημα και στα κυκλώματα που ανθούν, σήμερα, από τη λαθραία είσοδο στην Ευρώπη και σε ένα βαθμό ευθύνονται για τους θανάτους.
Θα ενισχύσει μια τέτοια αύξηση της «φιλοξενίας» τα προσφυγικά κύματα προς την Ευρώπη; Πολύ πιθανό. Αλλά όταν η Γερμανία, π.χ., φιλοξενεί πρόσφυγες που αποτελούν μόνο το 1% του πληθυσμού της, σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες, είναι φανερό πως υπάρχουν ακόμη πολλές δυνατότητες υποδοχής. Κι αυτό έως ότου η Ε.Ε. αποφασίσει ή υποχρεωθεί να διαμορφώσει την πολιτική της με τέτοιον τρόπο ώστε να συμβάλει στη σταθερότητα και την ευημερία αντί της κοινωνικής και γεωπολιτικής ανατίναξης που τώρα προωθεί, στις χώρες απ’ όπου κυρίως προέρχονται τα προσφυγικά κύματα. Αλλαγή πολιτικής που μακροπρόθεσμα είναι η μόνη που μπορεί πραγματικά να ανασχέσει τα κύματα αυτά.
Γιώργος Τσίπρας
