Ανοιξιάτικη προσχηματική πανευρωπαϊκή διαβούλευση στήνει η Επιτροπή
Η Κομισιόν είναι συνεχώς στο προσκήνιο της ελληνικής επικαιρότητας. Αν εξετάζαμε το σύνολο των πρωτοβουλιών της, όμως, θα παρέμενε ακόμη περισσότερο σε αυτό, καθώς δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στον τομέα της εργασίας που αποτελεί κεντρικό πεδίο παρέμβασής της. Παρέμβασης που δείχνει τα όρια της αντίληψής της και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τη θέση των εργαζομένων στην Ευρώπη.
Τελευταία πρωτοβουλία η εκκίνηση πανευρωπαϊκής διαβούλευσης ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους, προκειμένου να συντονιστεί πανευρωπαϊκά η σχεδιαζόμενη δράση της Ε.Ε. σχετικά με την ενοποίηση ευρωπαϊκών κατευθύνσεων για την εργασία, που αφορούν την ενημέρωση για τις ομαδικές απολύσεις, για τη μεταφορά εργαζομένων και ένα γενικό πλαίσιο για τη συμβουλευτική τους. Η διαβούλευση αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου. Ας εξετάσουμε μερικές από τις διατάξεις, ώστε να καταλάβουμε την οπτική τους.
Αλλαγή του κέντρου βάρους
Όπως γίνεται φανερό από τις πρόνοιες, το βάρος ήδη πέφτει όχι στον μετριασμό της απώλειας θέσεων εργασίας, αλλά στην ευελιξία και στην μετεκπαίδευση, ακόμα και μέσα στην επιχείρηση που πρόκειται να απολύσει εργαζομένους. Όπως αναφέρεται, «η Κοινότητα χάραξε και εφαρμόζει στρατηγική απασχόλησης, με άξονα τις έννοιες της “πρόβλεψης”, της “πρόληψης” και της “απασχολησιμότητας” οι οποίες θα αποτελέσουν βασικά στοιχεία κάθε δημόσιας πολιτικής που μπορεί να επηρεάσει θετικά την απασχόληση και σε επίπεδο επίσης μεμονωμένων επιχειρήσεων, μέσω της ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου, ώστε να διευκολυνθεί η αλλαγή χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο ο πρωταρχικός στόχος της απασχόλησης».
Επίσης, όταν ο εργοδότης «εκτιμά πως η απασχόληση μπορεί να κινδυνεύσει, (προωθείται) η ενημέρωση και η διαβούλευση σχετικά με τα πιθανώς σχεδιαζόμενα μέτρα πρόληψης, ιδίως όσα αφορούν την κατάρτιση και βελτίωση των ικανοτήτων των εργαζομένων, προς αντιστάθμιση των αρνητικών επιπτώσεων ή μετριασμό τους, αλλά και την ενίσχυση της απασχολησιμότητας και προσαρμοστικότητας των οικείων εργαζομένων».
Το πλαίσιο της βιομηχανικής Ευρώπης, με τις όποιες δυνατότητες δίνει για μαζική δράση, σε περίπτωση αλλαγής εργασιακού καθεστώτος, μεταφοράς εργαζομένων ή και απόλυσής τους, άλλαξε, ειδικά ως προς το κέντρο βάρος του και αναμένεται να αλλάξει και άλλο. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ισχύουσα νομοθεσία, «τα ήδη υφιστάμενα νομοθετικά πλαίσια σχετικά με την ενημέρωση και τη διαβούλευση των εργαζομένων σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο είναι συχνά υπερβολικά προσανατολισμένα προς την εκ των υστέρων αντιμετώπιση των αλλαγών, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τις οικονομικές παραμέτρους των αποφάσεων και χωρίς να ευνοούν μια πραγματική πρόβλεψη της εξέλιξης της απασχόλησης μέσα στην επιχείρηση και την πρόληψη των κινδύνων.
Το ελληνικό πλαίσιο
Εξετάζοντας το τι ισχύει ήδη, και βρισκόμενος στην μνημονιακή, ακόμα, Ελλάδα, αναρωτιέσαι ακόμα περισσότερα. Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν θίγεται η «ευχέρεια των κρατών-μελών να εφαρμόζουν ή να εκδίδουν νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις περισσότερο ευνοϊκές για τους εργαζομένους ή να προωθούν ή να επιτρέπουν την εφαρμογή ευνοϊκότερων συμβατικών διατάξεων για τους εργαζομένους». Παρά την πρόνοια αυτή, στην Ελλάδα τα τελευταία έτη οι ομαδικές απολύσεις διευκολύνθηκαν σημαντικά και οι “εταίροι”, υπό την προμετωπίδα των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, επιδιώκουν να απελευθερωθούν κι άλλο.
Ακόμη, αναφέρεται πως «τα κράτη-μέλη μεριμνούν ώστε οι εκπρόσωποι των εργαζομένων ή/και οι εργαζόμενοι να έχουν τη δυνατότητα προσφυγής σε διοικητικές ή/και δικαστικές διαδικασίες προκειμένου να εξασφαλίζεται η τήρηση των υποχρεώσεων που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία». Παρ’ όλα αυτά, στη χώρα μας, η δυνατότητα ομαδικά απολυμένων ή και «μετακινημένων» εργαζόμενων να φτάσουν στη Δικαιοσύνη, είναι πολύ μικρή. Και το αποτέλεσμα, ακόμα πιο αμφίβολο. Ανησυχητικότερο, μάλιστα, είναι το εξής: «Τα κράτη-μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εσωτερικού Δικαίου που έχουν ήδη θεσπίσει ή που θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία». Αφού στόχος της συγκεκριμένης ευρωπαϊκής πολιτικής είναι η προστασία των εργαζομένων, προκαλεί ερωτηματικά το πώς οι ελληνικές αντεργατικές αλλαγές εγκρίθηκαν από την Επιτροπή, από τη στιγμή που αντιβαίνουν με τις ίδιες τις Οδηγίες της. Απάντηση σε αυτό όμως έχει ήδη δώσει με τον τρόπο της η Κομισιόν: σε πλείστες ερωτήσεις Ελλήνων ευρωβουλευτών για την κατάργηση εργατικών δικαιωμάτων που πλήττει τον πυρήνα του ευρωπαϊκού χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων, η μόνιμη απάντηση των Επιτρόπων είναι ότι για χώρες που τελούν σε μνημόνια, τα θεμελιώδη δικαιώματα πάνε περίπατο…
Συνδικαλιστές με… ραμμένο στόμα
Οι εργαζόμενοι μπορεί να πάθουν τα πάντα, αλλά θα πρέπει να έχουν πιο πριν ενημερωθεί. Αυτή τη ρύθμιση θέλει να διασφαλίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ενημέρωση όμως δεν ισχύει για όλες τις περιπτώσεις. Όπως κάνει φανερό το υφιστάμενο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο, «ο εργοδότης πρέπει να έχει το δικαίωμα να μην προβαίνει σε ενημέρωση και διαβούλευση, εάν αυτό πρόκειται να βλάψει σοβαρά την επιχείρηση». Μια διάταξη με πλήθος ερμηνειών, και ειδικά σε πλαίσιο οικονομικής κρίσης όπου πολλά είναι εκείνα που μπορεί να θεωρηθούν εν δυνάμει ζημιογόνα.
Κάτι που θεμελιώνει περαιτέρω η πρόνοια πως «τα κράτη-μέλη προβλέπουν ότι, υπό τις προϋποθέσεις και εντός των ορίων που θέτει η εθνική νομοθεσία, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων και οι εμπειρογνώμονες που ενδεχομένως τους επικουρούν δεν επιτρέπεται να αποκαλύψουν στους εργαζομένους ή σε τρίτους πληροφορίες που τους ανακοινώθηκαν ρητά ως εμπιστευτικές χάριν προστασίας των νομίμων συμφερόντων της επιχείρησης ή της εγκατάστασης. Η υποχρέωση αυτή εξακολουθεί να υφίσταται οπουδήποτε και αν ευρίσκονται, ακόμη και μετά τη λήξη της θητείας τους».
