Τα στοιχεία της Υγείας αποκαλύπτουν το συντελούμενο έγκλημα. Του Μάριου Διονέλλη
Τα αποτελέσματα των διαχρονικών πολιτικών λιτότητας στη Δημόσια Υγεία, με αριθμούς και στοιχεία για την επιδείνωση της υγείας των πολιτών στα χρόνια των μνημονίων παρουσιάστηκαν χθες στο Ηράκλειο σε εκδήλωση του Κοινωνικού Ιατρείου και Φαρμακείου Αλληλεγγύης. Στην εκδήλωση καταδείχτηκαν οι συνέπειες της ασκούμενης νεοφιλελεύθερης πολιτικής λιτότητας στη χώρα μας και έγιναν εκτενείς συγκρίσεις με αντίστοιχα παραδείγματα περιοριστικών πολιτικών στον τομέα της Υγείας από τη σύγχρονη Ιστορία.
Τα στοιχεία παρουσίασαν δύο από τους γιατρούς του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης Ηρακλείου, ο Αντώνης Κούτης διδάκτωρ Κοινωνικής Ιατρικής και ο Ευγένιος Δαφνής, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ως προς τους δείκτες που απεικονίζουν σαφέστερα το επίπεδο υγείας ενός λαού. Όπως εξήγησε ο κ. Δαφνής, στους δείκτες αυτούς περιλαμβάνεται ο ετήσιος αριθμός θανάτων, η βρεφική θνησιμότητα, ο αριθμός γεννήσεων νεκρών εμβρύων και το προσδόκιμο ζωής. Και στους τέσσερις αυτούς δείκτες οι αριθμοί για τη χώρα μας δείχνουν ανάγλυφα την κατάσταση που επικρατεί.
Περισσότεροι θάνατοι και από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο
Ο αριθμός των θανάτων στην Ελλάδα από τους 107.979 το 2008 ανήλθε στους 116.670 το 2012. Όπως ανέφερε ο κ. Δαφνής, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο ετήσιος μέσος όρος θανάτων την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 4.423 ανθρώπους (από 106.180 σε 110.603 θανάτους το χρόνο). Κατά την πενταετία 2008-2012 πέθαναν στην Ελλάδα 22.254 περισσότεροι άνθρωποι, σε σχέση με την πενταετία 2003-2007. «Οι επιπλέον νεκροί της κρίσης είναι υπερδιπλάσιοι των απωλειών που παρουσίασε η χώρα κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, χάνοντας 13.256 στρατιωτικούς», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δαφνής.
Βρεφική θνησιμότητα
Αν και από το 1950 η βρεφική θνησιμότητα στην Ελλάδα παρουσίαζε συνεχή μείωση, έχοντας από τους μικρότερους μέσους όρους στον κόσμο το 2008 (2,7ο/οο), το 2012 ο αριθμός εκτινάχθηκε στο (3,8ο/οο) σημειώνοντας αύξηση κατά 34%. Όπως εξήγησαν οι δύο γιατροί, το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε 100 επιπλέον θανάτους βρεφών το 2012, σε σχέση με το 2008, ενώ ταυτόχρονα το ποσοστό γεννήσεων νεκρών εμβρύων παρουσίασε αύξηση κατά 21% από το 2008 έως το 2011 (από 3,31ο/οο το 2008, έφθασε στο 4,01ο/οο το 2011).
Προσδόκιμο ζωής
Για το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων δεν υπάρχει πρόσφατος επιστημονικός προσδιορισμός, αλλά εκτιμάται ότι κατά τη τελευταία 5ετία έχει μειωθεί κατά 3 χρόνια, από τα 80 χρόνια το 2008 έχει περιοριστεί στα 77. Για δείκτες που φανερώνουν το πραγματικό μέγεθος της ανθρωπιστικής κρίσης από την οποία πλήττονται τα λαϊκά στρώματα και η συνεχώς πιεζόμενη μεσαία τάξη, μίλησε ο κ. Δαφνής, επισημαίνοντας πως οι αριθμοί αυτοί δεν τυγχάνουν ευρείας δημοσιότητας, όπως συμβαίνει με την υπαρκτή επίσης αύξηση περιπτώσεων κατάθλιψης, αυτοκτονιών κ.λπ.
Όπως τόνισαν οι γιατροί του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης, αν δε διαμορφωθεί ένα ευρύ κοινωνικό μέτωπο το οποίο με θάρρος και αποφασιστικότητα θα διεκδικήσει κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, οι δείκτες αυτοί θα επιδεινωθούν περαιτέρω.
Από το New Deal στην περίπτωση της Ισλανδίας
Ο καθηγητής Γενικής Ιατρικής Αντώνης Κούτης αναφέρθηκε στις συνέπειες που είχαν για την υγεία οι οικονομικές κρίσεις του τελευταίου αιώνα αλλά και σε παραδείγματα πολιτικών που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση των κρίσεων αυτών.
Έδωσε παραδείγματα από τη μεγάλη οικονομική ύφεση του 1929, στις ΗΠΑ, όπου εφαρμόστηκε, κατά κύριο λόγο, η πολιτική του New Deal (το αντίθετο της λιτότητας, δηλαδή) με το μεγαλύτερο Πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας που εφαρμόστηκε ποτέ στις ΗΠΑ. Όπως είπε ο κ. Κούτης, η εφαρμογή του ήταν σωτήρια, τόσο για την οικονομία της χώρας, όσο και για την υγεία του πληθυσμού της.
Αντίθετα, καταστροφικές ήταν οι συνέπειες για τον πληθυσμό της Ρωσίας, με ραγδαία αύξηση της θνησιμότητας, εξαιτίας της πολιτικής της ταχείας ιδιωτικοποίησης και μετάβασης στον καπιταλισμό στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Δόθηκαν, επίσης, παραδείγματα από την οικονομική κρίση της ανατολικής Ασίας, του 1997, όπου και πάλι, οι χώρες που εφάρμοσαν την πολιτική της αυστηρής λιτότητας του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, όπως ήταν η Ινδονησία, η Ταϊλάνδη και η Νότια Κορέα, εμφάνισαν πολύ υψηλούς δείκτες αυτοκτονιών και χειροτέρεψαν τους δείκτες Υγείας και ανεργίας του πληθυσμού τους. Αντίθετα, η Μαλαισία, που αρνήθηκε τη «βοήθεια» του ΔΝΤ εφαρμόζοντας προγράμματα Κοινωνικής Προστασίας της Υγείας και της Εργασίας, βελτίωσε το επίπεδο υγείας του πληθυσμού της και ανέκαμψε γρηγορότερα από την οικονομική κρίση. Χαρακτηριστική, τέλος, στις μέρες μας είναι η περίπτωση της Ισλανδίας, που επίσης αρνήθηκε τη «βοήθεια» του ΔΝΤ και επένδυσε στη Δημόσια Υγεία και την κοινωνική προστασία, βελτιώνοντας σημαντικά το επίπεδο Υγείας του πληθυσμού της και επιταχύνοντας τον ρυθμό οικονομικής της ανάκαμψης.
Την ίδια στιγμή χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ εφαρμόζουν πολιτικές λιτότητας ως απάντηση στην κρίση με καταστροφικές συνέπειες στους δείκτες υγείας των πολιτών τους.
