Του Θανάση Παπαγεωργίου*
Η 27η Μαρτίου έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες ηθοποιούς.
Μπορεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης να σημαίνει μια γιορτή του θεάτρου και να τιμούν τους ηθοποιούς τους και την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο, αλλά εδώ δεν μπορούμε να χαρούμε τέτοιες γιορτές και τιμές, αφού καλούμαστε να τη γιορτάσουμε μέσα σε ένα κλίμα απόλυτης απαξίωσης του θεάτρου.
– Οι αίθουσες διώκονται με το πρόσχημα της ασφάλειας του κοινού, που σε άλλες, προκλητικά κραυγαλέες περιπτώσεις, το ίδιο κοινό είναι εγκαταλελειμμένο στα νύχια κάθε μεγαλέμπορου της διασκέδασης.
– Οι θεατρικές παραστάσεις έχουν εξοβελιστεί από τις στήλες των εφημερίδων και τα «ενημερωτικά» έντυπα προωθούν τις παραστάσεις μόνο εκείνων που τους πληρώνουν.
– Η νοοτροπία του λάιφ-στάιλ έχει εισχωρήσει σε όλα σχεδόν τα ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ που αναφέρονται σε θεατρικές παραστάσεις και υποκριτικές επιδόσεις και μια αφόρητη ευκολία έχει πάρει τη θέση του σκληρού αγώνα πολλών θεάτρων να ψελλίσουν έναν σωστό θεατρικό λόγο.
– Η τηλεόραση θεωρεί πολιτιστικές εκπομπές εκείνες που ασχολούνται με τη βλακεία κάποιων αυτόκλητων καλλιτεχνών.
– Οι σχολές, οργανωμένες σε μια λογική βιοτεχνίας, εξακολουθούν κάθε χρόνο να παράγουν κατά εκατοντάδες άνεργους ηθοποιούς.
– Όσοι έχουν καταφέρει να βρουν, για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μια θέση σε κάποιο μεγαλόσχημο θίασο, υφίστανται μια εκμετάλλευση που αγγίζει τα όρια του εξευτελισμού της ίδιας της έννοιας του καλλιτέχνη.
– Οι μεγάλοι οικονομικοί κολοσσοί – που ξαφνικά ένιωσαν την ανάγκη να επενδύσουν στον Πολιτισμό και τον προσφέρουν αφειδώς, σε καλές τιμές και για όλα τα γούστα – μόνο υποψίες μπορούν να μας γεμίσουν.
– Οι προοδευτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί απαιτούν ένα τσουχτερό αντίτιμο για κάθε αναφορά στη δουλειά σου, όσο προοδευτική κι αν είναι αυτή. Και πάνω απ’ όλα αυτά η προκλητική αδιαφορία της Πολιτείας, μιας Πολιτείας που ποτέ άλλοτε δεν αγνόησε τόσο έντονα την έννοια και την ανάγκη του πολιτισμού.
Έτσι, οι άνθρωποι του θεάτρου που παλεύουν για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειάς τους, καλούνται να δώσουν έναν άνισο αγώνα για την επιβίωσή τους και την υποστήριξη της τέχνης τους, που συστηματικά και ηθελημένα υποβαθμίζεται.
Το ελληνικό θέατρο, λοιπόν, προσπαθεί να αρθρώσει τον δικό του λόγο, με ανύπαρκτη θεατρική παιδεία, με διακοπή κάθε κρατικής υποστήριξης, με έναν διαρκή διαφημιστικό βομβαρδισμό υπέρ των μεγάλων συγκροτημάτων που, σε ρυθμούς εργοστασιακούς, παράγουν «Πολιτισμό» και με ένα αδυσώπητο κυνήγι των μικρών θεάτρων.
Κανείς δεν πείθεται ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι η αιτία για την αδιαφορία της Πολιτείας, γιατί, ταυτόχρονα, το χρήμα ρέει άφθονο για «ημέτερες» δραστηριότητες. Κανείς δεν πείθεται για τις ιεραρχήσεις των αναγκών όπως προβάλλονται, γιατί καμιά μελέτη ή σχέδιο δεν υπάρχει για την αντιμετώπιση της πνευματικής κρίσης, επειδή κανείς δεν θεωρεί τον Πολιτισμό απαραίτητο αγαθό με το οποίο θα μπορέσει το άτομο να αντεπεξέλθει στην οικονομική βαρβαρότητα που τον μαστιγώνει.
Και το Θέατρο είναι μια από τις μοναδικές Τέχνες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Την Ημέρα του Θεάτρου, θα έπρεπε να στείλουμε το δικό μας μήνυμα σε όλους τους συναδέλφους, σε όλα τα πέρατα της γης:
Στην Ελλάδα δεν νοιάζονται για την πνευματική πρόοδο.
Στην Ελλάδα θέλουν να μας ξαναφέρουν τον Μεσαίωνα.
Στην Ελλάδα επιδοτείται μόνο η αποβλάκωση των μαζών.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει υπουργείο Πολιτισμού.
Στην Ελλάδα δεν θέλουν τον Πολιτισμό.
Στην Ελλάδα το θέατρο δεν μπορεί να γιορτάσει την Ημέρα του Θεάτρου, επειδή του έχει επιβληθεί μια μαύρη και ίσως μακριά Νύχτα.
*Ο Θανάσης Παπαγεωργίου είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης
