του Νόρμαν Σόλομον*
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Πούτιν, ότι η Ρωσία θα αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, σηματοδότησε μια περαιτέρω κλιμάκωση των δυνητικά κατακλυσμιαίων εντάσεων λόγω του πολέμου στη γειτονική Ουκρανία. Όπως ανέφερε το Associated Press, «ο Πούτιν δήλωσε ότι η κίνηση προκλήθηκε από την απόφαση της Βρετανίας την περασμένη εβδομάδα, να παράσχει στην Ουκρανία βλήματα που περιέχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο». Πάντα υπάρχει μια δικαιολογία για την πυρηνική τρέλα, και οι ΗΠΑ έχουν σίγουρα παράσχει άφθονους λόγους για την επίδειξή της από τον Ρώσο ηγέτη. Οι αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, και οι τρέχουσες εκτιμήσεις λένε ότι 100 τέτοιες βρίσκονται εκεί τώρα: στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Τουρκία.
Εννοείται ότι τα μεγάλα αμερικανικά ΜΜΕ θα σπεύσουν να καταδικάσουν την ανακοίνωση του Πούτιν, αποφεύγοντας ταυτόχρονα κάθε αναφορά στο πώς οι ΗΠΑ, εδώ και δεκαετίες, σπρώχνουν προς την πυρηνική πυρκαγιά. Η αθέτηση της υπόσχεσης της αμερικανικής κυβέρνησης να μην επεκτείνει το ΝΑΤΟ προς ανατολάς μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου ήταν μία μόνο πτυχή της απερίσκεπτης προσέγγισης της Ουάσινγκτον. Κατά τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα, η ανεξέλεγκτη μηχανή της πυρηνικής ανευθυνότητας έχει αναζωογονηθεί, κυρίως από τις ΗΠΑ.
ΤΟ 2002 ο πρόεδρος Μπους απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συνθήκη Αντιβαλλιστικών Πυραύλων, μια ζωτικής σημασίας συμφωνία που ίσχυε επί 30 χρόνια. Στη συνέχεια, παρά τα μεγάλα λόγια του, ο πρόεδρος Ομπάμα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ύψους 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την περαιτέρω ανάπτυξη των πυρηνικών δυνάμεων των ΗΠΑ υπό τον ευφημισμό του «εκσυγχρονισμού» τους. Έπειτα, κάνοντας τα πράγματα ακόμα χειρότερα, ο πρόεδρος Τραμπ έβγαλε τις ΗΠΑ από τη Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς που είχε εξαλείψει μια ολόκληρη κατηγορία πυραύλων από την Ευρώπη.
Και η τρέλα παρέμεινε αποφασιστικά διακομματική: ο Τζο Μπάιντεν, αντί να πιέσει για την επαναφορά των συνθηκών που ακυρώθηκαν, από την αρχή της προεδρίας του προώθησε μέτρα όπως η τοποθέτηση συστημάτων ABM στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Το να τα αποκαλεί «αμυντικά» δεν αλλάζει το γεγονός ότι τα συστήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιήσουν επιθετικούς πυραύλους κρουζ. Μια γρήγορη ματιά σε έναν χάρτη θα υπογράμμιζε γιατί οι κινήσεις αυτές φαίνονταν τόσο απειλητικές σε κάποιον που τις έβλεπε μέσα από τα παράθυρα του Κρεμλίνου.
ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ με την προεκλογική του πλατφόρμα, ο πρόεδρος Μπάιντεν τελικά αποφάσισε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν την επιλογή του «πρώτου χτυπήματος», και το επιβεβαίωσε δημοσίως πριν ένα χρόνο… Ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ –του οποίου το βιβλίο «The Doomsday Machine»** θα έπρεπε πραγματικά να είναι υποχρεωτικό ανάγνωσμα στον Λευκό Οίκο και στο Κρεμλίνο– συνόψισε πρόσφατα την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση δηλώνοντας στους New York Times:
«Επί 70 χρόνια, οι ΗΠΑ εξαπέλυαν συχνά το είδος των λανθασμένων απειλών πρώτης χρήσης πυρηνικών όπλων που εξαπολύει τώρα ο Πούτιν στην Ουκρανία. Δεν θα έπρεπε ποτέ να το είχαμε κάνει αυτό. Ούτε ο Πούτιν θα έπρεπε να το κάνει τώρα. Ανησυχώ ότι η τερατώδης απειλή του για πυρηνικό πόλεμο προκειμένου να διατηρήσει τον ρωσικό έλεγχο της Κριμαίας δεν είναι μπλόφα. Ο πρόεδρος Μπάιντεν έκανε προεκλογική εκστρατεία το 2020 με την υπόσχεση να διακηρύξει μια πολιτική μη πρώτης χρήσης πυρηνικών όπλων. Θα πρέπει να τηρήσει αυτή την υπόσχεση, και ο κόσμος θα πρέπει να απαιτήσει την ίδια δέσμευση από τον Πούτιν».
ΜΠΟΡΟΥΜΕ να κάνουμε τη διαφορά –ίσως και τη διαφορά– για να αποτρέψουμε τον παγκόσμιο πυρηνικό αφανισμό. Οι τηλεθεατές θα θυμηθούν τέτοιες δυνατότητες παρακολουθώντας το νέο ντοκιμαντέρ «Το Κίνημα και ο “Τρελός”», που δείχνει πώς «δύο αντιπολεμικές διαμαρτυρίες το φθινόπωρο του 1969 –οι μεγαλύτερες που είχε δει ποτέ η χώρα– πίεσαν τον πρόεδρο Νίξον να ακυρώσει τα “τρελά” σχέδιά του για μια μαζική κλιμάκωση του πολέμου των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, συμπεριλαμβανομένης της απειλής χρήσης πυρηνικών όπλων. Εκείνη την εποχή, οι διαδηλωτές δεν είχαν ιδέα πόσο μεγάλη επιρροή θα μπορούσαν να έχουν και πόσες ζωές μπορεί να έσωσαν».
Το 2023, δεν έχουμε ιδέα πόση επιρροή μπορούμε να ασκήσουμε και πόσες ζωές μπορεί να σώσουμε – αν είμαστε πραγματικά πρόθυμοι να προσπαθήσουμε.
* Ο Νόρμαν Σόλομον είναι επικεφαλής της βορειοαμερικανικής πρωτοβουλίας Roots Action και συγγραφέας πολλών βιβλίων. Το παρόν άρθρο του, που εδώ αποδίδεται σε συντετμημένη μορφή, δημοσιεύθηκε στο ανεξάρτητο δίκτυο πληροφόρησης ZNet (znetwork.org).
** «Η Μηχανή της Ημέρας της Κρίσεως: Εξομολογήσεις ενός σχεδιαστή πυρηνικού πολέμου» (εκδ. Bloomsbury, 2017, 432 σελίδες).
