Μια σειρά έντεκα επεισοδίων της DW που αφορά στην παραγωγή τροφίμων, προβάλλεται στην ΕΡΤ3 και επιγράφεται «Καλλιεργώντας για τον πλανήτη». (1) Η σειρά αυτοπαρουσιάζεται λέγοντας ότι «η αυξανόμενη βιομηχανοποίηση του τομέα έχει αρνητικές επιπτώσεις: επιβαρύνει το περιβάλλον και αντικαθιστά το ανθρώπινο δυναμικό με την τεχνολογία, προσφέροντας σε όλο και λιγότερους ανθρώπους τα προς το ζην. Αν συνεχιστούν ανεξέλεγκτα αυτές οι εξελίξεις, σύντομα το φαγητό που τρώμε θα ελέγχεται από μεγάλες εταιρείες και οι αγορές τροφίμων θα στραφούν στο βραχυπρόθεσμο κέρδος – εις βάρος των μη ανανεώσιμων πόρων όπως η γη και το νερό, εις βάρος του αγροτικού πληθυσμού και της βιοποικιλότητας. Αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε. Οι βιώσιμες αγροτικές προσεγγίσεις και η αποτελεσματική αγροτική οικονομία μπορούν μακροπρόθεσμα να δημιουργήσουν μια ισορροπία μεταξύ της εξασφάλισης τροφής και της χρήσης φυσικών πόρων.»
Ξεκινάς λοιπόν να βλέπεις το πρώτο επεισόδιο, περιμένοντας με αγωνία να ξεδιπλωθεί η εναλλακτική που υπόσχεται η εισαγωγή. Η προσμονή είναι τόση που παραβλέπεις ότι η παραπλάνηση έχει ήδη ξεκινήσει με τον τίτλο της σειράς. Αυτό συμβαίνει επειδή μια από τις κρίσιμες διαφορές ανάμεσα στους δύο τρόπους παραγωγής είναι ότι είναι η βιομηχανική γεωργία αυτή που παράγει προϊόντα «για τον πλανήτη» και τα διαθέτει με το διεθνές εμπόριο, ενώ τα προϊόντα των μικροκαλλιεργητών καταναλώνονται κυρίως τοπικά. Επομένως μιλώντας για εναλλακτική θα λέγαμε «Καλλιεργώντας στον πλανήτη» και όχι «Καλλιεργώντας για τον πλανήτη»!
Η διατήρηση του εδάφους
Το πρώτο επεισόδιο εκτυλίσσεται στην Αιθιοπία όπου «οι γεωργοί πρέπει να βγάλουν το ψωμί τους από μια αδυσώπητη γη όπου λες και φυτρώνουν πιο πολλές πέτρες απ’ ότι φυτά».
Πράξη 1η – Σοκ και δέος
«Περίπου το ένα τέταρτο της γης του πλανήτη είναι άγονη. Κάθε χρόνο χάνουμε περίπου 24 δισ. τόνους γης από τη διάβρωση και την κλιματική αλλαγή… Στην Αιθιοπία 1,5 δισ. τόνοι εδάφους παρασύρονται κάθε χρόνο από τον άνεμο και το νερό. Αν γεμίζαμε τα βαγόνια ενός τρένου μ΄αυτά θα τυλίγονταν γύρω από τον ισημερινό τέσσερεις φορές.».
Πράξη 2η – Σωτήρες
«Η Αιθιοπία είναι μια χώρα με πονεμένη ιστορία. Ο γερμανικός οργανισμός ανάπτυξης GIZ είναι ενεργός εδώ τα τελευταία 50 χρόνια. Στόχος του να σταματήσει την απώλεια γόνιμης γης…»
Βλέπεις τους αγρότες, με τις οδηγίες του υπεύθυνου της GIZ, να κάνουν έργα βελτίωσης του εδάφους με αυλάκια, αναβαθμίδες και υδραυλικά έργα, σκάβοντας με τα χέρια και να φυτεύουν βουνοπλαγιές ακόμα και σε υψόμετρο 2.500 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας σε θερμοκρασίες πάνω από 35 βαθμούς Κελσίου.
Παρά τις σκληρές αυτές συνθήκες που θυμίζουν κάτεργο, εμφανίζονται σημαντικά αποτελέσματα. Ωστόσο από τον υπεύθυνο του προγράμματος εκφράζονται «περίεργες» κρίσεις. «Ακόμα κι αν αυτά τα έργα είναι επιτυχημένα κι έχουν βοηθήσει πολλούς γεωργούς να βγουν από τη φτώχεια κερδίζουμε μόνο λίγο χρόνο για τη χώρα και το λαό της. Γιατί ο πληθυσμός αυξάνεται. Και μακροπρόθεσμα το 80% των ανθρώπων δεν θα μπορούν να ζουν από τη γη ούτε να μένουν σε αυτή» λέει περίλυπος ο υπεύθυνος της GIZ χωρίς να δίνει καμιά εξήγηση.
Πράξη 3η – Αποκάλυψη
Λίγο πριν τελειώσει το επεισόδιο έρχεται η αποκάλυψη! Στην Αιθιοπία όλη η γη ανήκει στο κράτος και αυτό αποφασίζει πως θα χρησιμοποιηθεί . Τη γόνιμη γη την παραχωρεί σε ξένους επενδυτές για να παράγουν προϊόντα για εξαγωγή. «Σε μια χώρα που βασίζεται στη διεθνή βοήθεια και παλεύει να βρει τροφή για να θρέψει τους πολίτες της», έχουν παραχωρηθεί -μεταξύ άλλων και σε γερμανική εταιρεία- περίπου δύο εκατομμύρια εκτάρια γης!
Κυβερνητικός παράγοντας μιλάει αόριστα για ασύμφορες συμβάσεις. «Οπότε είναι μια κλασσική περίπτωση αρπαγής γης…», σχολιάζει ο εκφωνητής.
Το επεισόδιο κλείνει με ύμνο για το πρόγραμμα «Βιώσιμη διαχείριση της γης» και τους κατοίκους «που έχουν μετατρέψει τη γη τους σε όαση και μπορούν να κάνουν πολλά για να βελτιώσουν την ευημερία στη χώρα τους». Αυλαία!
Κάποιοι Γερμανοί (δημοσιογράφοι) λοιπόν, παρουσιάζουν ότι άλλοι Γερμανοί (ειδικοί) δείχνουν στους αγρότες πως να καλλιεργήσουν τα βουνά, προκειμένου να μείνουν τα πεδινά και το νερό διαθέσιμα στους διεθνείς επενδυτές, Γερμανούς (και όχι μόνο)!
Στα επόμενα επεισόδια της σειράς εμπεδώνουμε. Το μήνυμα είναι ότι μόνο με τη βιοτεχνολογία νέας γενιάς και τη γνώση των «ειδικών» μπορούμε να πάμε μπροστά, διορθώνοντας κάποια από τα «λάθη» των ασκούμενων γεωργικών πρακτικών της βιομηχανικής γεωργίας και δίνοντάς της χρόνο να αναπτυχθεί, διδάσκοντας στο μεταξύ «βιωσιμότητα» στους μικροκαλλιεργητές που είναι αδαείς, για να μην πεθάνουν από την πείνα! Επιστρατεύοντας (και) τη θεωρία του υπερπληθυσμού που νεκρανασταίνεται επικίνδυνα, ο δυτικός πολιτισμός εξελίσσεται, αναδιαρθρώνεται, οργανώνει και πολλαπλασιάζει την εξάρτηση των αγροτών και των χωρών του νότου, επιμένοντας ότι αυτός καλλιεργεί «για τον πλανήτη» και ότι αυτό θα συνεχίσει να κάνει.
Παραπομπές
1) Καλλιεργώντας για τον πλανήτη, www.ertflix.gr
