του Δημήτρη Μπελαντή
Η διαχείριση της πανδημίας του Covid-19, όπως πολλές φορές έχουμε επισημάνει, έχει καταστεί ένα σημαντικό κρατικό εργαλείο για τον πολιτικό έλεγχο της δημόσιας ζωής και για την αντιδημοκρατική παρέμβαση στη διαμόρφωση και την έκφραση της δημόσιας γνώμης και του δημοσίου διαλόγου. Αν παλιότερα όλες οι γνώμες και αντιλήψεις εκφράζονταν ελεύθερα, κατά κανόνα τουλάχιστον, σήμερα τίθεται το κριτήριο της «επιστημονικότητας». Κατά την προηγούμενη δεκαετία, ως «επιστημονικότητα» ορίζονταν κυρίως τα πορίσματα της οικονομικής επιστήμης, και κατά κανόνα της νεοκλασικής και νεοφιλελεύθερης οικονομικής επιστήμης. Όμως, ακόμη κι έτσι, τουλάχιστον ακούγονταν, εκτός βασικά των συστημικών ΜΜΕ, και ετερόδοξες οικονομικές απόψεις και αντιλήψεις, π.χ. η αμφισβήτηση των Μνημονίων από αριστερούς οικονομολόγους. Η επιστήμη δεν είχε γίνει ακόμη κάτι το μονολιθικό, το μονοφωνικό και απόλυτα ομοιογενές.
Στην παρούσα δεκαετία, η «επιστήμη» συνοψίζεται στην επίσημη γραμμή της Ιατρικής, δηλαδή, ορθότερα, σε εκείνο το πλειοψηφικό τμήμα της ιατρικής κοινότητας που με φανατικό τρόπο υποστηρίζει τα συγκεκριμένα εμβόλια και την καθολική χρήση τους και που υπηρετεί πιστά τη διαχείριση των κυβερνήσεων και των φαρμακευτικών μονοπωλίων της Δύσης σαν να ήταν θρησκεία. Οι αντίθετες απόψεις, είτε διατυπώνονται από «ετερόδοξους» εξειδικευμένους γιατρούς, είτε από απλούς πολίτες, όχι μόνο εξοβελίζονται ως «ανορθολογικές» και «εξωφρενικές» από το δίκτυο των συστημικών ΜΜΕ (σε μεγάλο βαθμό και από τα αριστερά και αντιπολιτευτικά ΜΜΕ), αλλά αρχίζουν να μπαίνουν στο στόχαστρο του ποινικού νομοθέτη και των εισαγγελικών αρχών.
Προωθείται μεταξύ άλλων ο πλήρης αποκλεισμός των μη εμβολιασμένων εργαζομένων ή και αυτοαπασχολούμενων από τη συνδικαλιστική ζωή και συμμετοχή. Πράγμα που ίσως είναι πρόκριμα και για μελλοντικές στερήσεις και αποκλεισμούς κάθε συλλογικής κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής
Η νέα μορφή της «διασποράς ψευδών ειδήσεων» (άρθρο 191 του Ποινικού Κώδικα) και οι «συνωμοσιολόγοι»
Σύμφωνα με το άρθρο 191 παρ. 1 του ΠΚ , όπως ίσχυε από την έναρξη ισχύος του ΠΚ το 1950, οριζόταν ότι: «Σε φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών (δηλαδή: από τρεις μήνες έως πέντε έτη) και σε χρηματική ποινή καταδικάζεται όποιος διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις ή φήμες ικανές να επιφέρουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να ταράξουν τη δημόσια πίστη ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο εθνικό νόμισμα ή στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας ή να επιφέρουν διαταραχή στις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Αν η πράξη τελέστηκε επανειλημμένα μέσω του Τύπου, ο υπαίτιος καταδικάζεται τουλάχιστον σε φυλάκιση έξι μηνών και σε χρηματική ποινή τουλάχιστον πεντακοσίων ενενήντα (590) ευρώ…».
Η διάταξη αυτή, όπως και αρκετές άλλες στον Ποινικό Κώδικα, εξέφραζαν ένα μετεμφυλιακό και ψυχροπολεμικό κλίμα, που ήταν το κλίμα της εποχής αμέσως μετά τον Εμφύλιο. Αντίστοιχη είναι, λόγου χάρη, η διάταξη του άρθρου 183 ΠΚ με τον τίτλο «Διέγερση», όπου τιμωρείται «όποιος με οποιονδήποτε τρόπο προκαλεί ή διεγείρει σε απείθεια κατά των νόμων ή των διαταγμάτων ή εναντίον άλλων νομίμων διαταγών της αρχής», όπως και άλλες διατάξεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ως στόχος των «ψευδών ειδήσεων» τίθενται, μεταξύ άλλων, οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας και το εθνικό νόμισμα (αναβάθμιση ρόλου ενόπλων δυνάμεων μετά τον Εμφύλιο, αλλά και εποχή υψηλού πληθωρισμού, που οδήγησε στην υποτίμηση της δραχμής από τον Μαρκεζίνη το 1951).
Παρά το σκανδαλώδες γεγονός ότι οι μετεμφυλιακές αυτές διατάξεις –που ζητούσαν να θωρακίσουν το κράτος εκείνης της εποχής από την κριτική και την ελευθερία λόγου όχι μόνο των κομμουνιστών αλλά και κάθε δημοκρατικού πολίτη– δεν καταργήθηκαν από καμία μεταπολιτευτική κυβέρνηση ως το 2019, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, τροποποιώντας όλο τον Ποινικό Κώδικα πριν από τις εκλογές του καλοκαιριού 2019, επέφερε μια σχετική νομοτεχνική βελτίωση στη διατύπωση του άρθρου 191ΠΚ, αν και θα έπρεπε βέβαια να το καταργήσει ολοσχερώς. Έτσι, στη θέση του «ψευδείς ειδήσεις ή φήμες ικανές να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο στους πολίτες» μπήκε το «με αποτέλεσμα να προκαλέσει φόβο σε αόριστο αριθμό ανθρώπων ή σε ορισμένο κύκλο ή κατηγορία ανθρώπων που αναγκάζονται έτσι να προβούν σε μη προγραμματισμένες πράξεις ή σε ματαίωσή τους, με κίνδυνο να προκληθεί ζημία στην οικονομία…». Έτσι ο κίνδυνος έγινε πιο συγκεκριμένος, αφού η πρόκληση φόβου σε αόριστο αριθμό πολιτών ή σε ορισμένο κύκλο κ.λπ. έπρεπε να είναι συγκεκριμένο αποτέλεσμα της πράξης, που έπρεπε να αποδειχθεί από την κατηγορούσα αρχή, και όχι ένα απλό ενδεχόμενο αυτής. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα βλαπτόμενα αγαθά εκτός από την οικονομία ανήκαν τώρα ο τουρισμός (για πρώτη φορά), οι ένοπλες δυνάμεις – αμυντική ικανότητα της χώρας και η μη διατάραξη των διεθνών σχέσεων της χώρας.
Στο νομοσχέδιο τροποποιήσεων του ΠΚ, που φέρνει τώρα η Νέα Δημοκρατία και έχει τεθεί σε διαβούλευση, επαναφέρεται ουσιαστικά η αρχική μορφή του 1950. Δηλαδή, ο φόβος και η ανησυχία και πάλι δεν είναι αποδεικνυόμενο αποτέλεσμα της διασποράς αλλά ένα ενδεχόμενο στο μέλλον, ένας αφηρημένος κίνδυνος που ουσιαστικά είναι αναπόδεικτος. Όλες οι ειδήσεις δια του Τύπου ή του Διαδικτύου μπορούν να προκαλέσουν κίνδυνο ανησυχίας θεωρητικά. Έτσι έχουμε ένα αδίκημα αφηρημένης διακινδύνευσης (όπως είναι συνήθως τα αδικήματα φρονήματος ή γνώμης), και όλα εξαρτώνται από την έννοια της «ψευδούς είδησης». Προστίθεται στα αγαθά που κινδυνεύουν από την είδηση και την «πρόκληση ανησυχίας για θέματα δημόσιας υγείας». Είναι, έτσι, φανερό ότι η διάταξη σκοπεύει, όπως φάνηκε και από ορισμένες τοποθετήσεις εισαγγελικών αρχών: α) στην πάταξη απόψεων των «αντιεμβολιαστών» και των σκεπτικιστών προς τα συγκεκριμένα εμβόλια, οι οποίοι αποκαλούνται «συνωμοσιολόγοι», β) στην ομογενοποίηση του διαλόγου και τη μετατροπή της επίσημης ιατρικής άποψης και της κρατικής διαχείρισης στη μόνη νόμιμη άποψη και εκδοχή. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, έχουμε μπροστά μας μια μορφή αντιδημοκρατικής και ολοκληρωτικής νομοθεσίας για την περιστολή της ελευθερίας έκφρασης και Τύπου, η οποία θέλει να ελέγξει τον Τύπο, έντυπο ή ηλεκτρονικό, αλλά και το Διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ.
Η εικόνα συμπληρώνεται από την πρόταση ότι «Με την ίδια ποινή τιμωρείται και ο πραγματικός ιδιοκτήτης ή εκδότης του μέσου με το οποίο τελέστηκαν οι πράξεις των προηγουμένων εδαφίων». Ανοίγει, έτσι, ο δρόμος για το χτύπημα των εκδοτών εναλλακτικών μέσων πληροφόρησης με ποινές φυλάκισης ή εξοντωτικά πρόστιμα, ή και το κλείσιμο των μέσων αυτών.
Βεβαίως, όπως καταλαβαίνουμε, δεν αφορά η διάταξη μόνο τις με τη στενή έννοια «ειδήσεις». Είδηση με τη στενή έννοια είναι ένα γεγονός που εμφανίζεται ως αληθινό και αδιαμφισβήτητο. Υπάρχει, όμως, ο σαφής κίνδυνος να διασταλεί αυτή η έννοια και να περιλάβει «εκτιμήσεις» (για ένα μη σαφές γεγονός), επιστημονικές απόψεις και αξιολογήσεις (όπως συνέβη με την προκαταρκτική έρευνα κατά του κ. Κούβελα πρόσφατα) ή και πολιτικές αξιολογήσεις . Ανοίγει έτσι ο ασκός του Αιόλου για την κατάργηση της συνταγματικά προστατευόμενης ελευθερίας έκφρασης και του πλουραλισμού απόψεων και εκτιμήσεων, που είναι αναγκαίο προαπαιτούμενο αυτής. Επίσης για την περιστολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας που απαιτεί την ελευθερία διαλόγου και τον επιστημονικό πλουραλισμό και ελεύθερη έρευνα, δημοσίευση πορισμάτων αυτής κ.λπ.
Η συμμετοχή σε λειτουργίες και εκλογές σωματείων μόνο για εμβολιασμένους
Με την διάταξη του άρθρου 1 παρ. 4 της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Δ1Α/ΓΠ.οικ. 60400/3-10-2021 εισάγεται η πρωτοφανής ρύθμιση ότι: «Πάσης φύσεως εκλογές αιρετών εκπροσώπων και οργάνων διοίκησης, καθώς και γενικές συνελεύσεις διενεργούνται δια ζώσης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο των συνεδρίων (Παράρτημα 10) και με τήρηση των υγειονομικών μέτρων προστασίας [απόσταση ενάμισι (1,5) μέτρου μεταξύ των παρευρισκόμενων, αναλογία του ενός (1) ατόμου ανά πέντε (5) τ.μ., χρήση μάσκας και αντισηπτικού]».
Αν κατανοηθεί γραμματικά, αυτό σημαίνει ότι όλες οι γενικές συνελεύσεις σωματείων (άρα και όλων των συνδικάτων και των οργάνων τους), αλλά και οι εκλογές οργάνων των σωματείων ή αρχαιρεσίες, γίνονται μόνο με φυσική παρουσία αποκλειστικά των εμβολιασμένων ή νοσησάντων εντός έξι μηνών (δεν αρκεί ούτε καν μοριακό τεστ). Αυτό σημαίνει τον πλήρη αποκλεισμό των μη εμβολιασμένων εργαζομένων ή και αυτοαπασχολούμενων από τη συνδικαλιστική ζωή και συμμετοχή. Πράγμα που ίσως είναι πρόκριμα και για μελλοντικές στερήσεις και αποκλεισμούς κάθε συλλογικής κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής. Ο εργασιακός ν. 4808/2021 προβλέπει, βέβαια, για τη λήψη αποφάσεων των εργατικών σωματείων την υποχρέωση να διατίθενται στα μέλη και ηλεκτρονικά μέσα. Όμως, ο εργασιακός νόμος σίγουρα δεν καλύπτει τα επιστημονικά σωματεία. Ούτε είναι βέβαιο ότι καλύπτει πέρα από την λήψη αποφάσεων και την ίδια τη δυνατότητα διεξαγωγής της συνέλευσης με ηλεκτρονικά μέσα (πράγμα έτσι κι αλλιώς κοινωνικά προβληματικό, ακόμη και αν είναι νόμιμο).
Ήδη, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθήνας που έχει αρχαιρεσίες και εκλογή διοίκησης τον ερχόμενο Νοέμβριο, ζήτησε δια του Δ.Σ. αυτού να επιτραπεί η συμμετοχή με φυσική παρουσία στις εκλογές όλων των μελών του με την προσκόμιση τεστ PCR ή Rapid. Ζήτησε δηλαδή να αλλάξει η ρύθμιση της ΚΥΑ. Με μια απλή ΚΥΑ ουσιαστικά δύναται να καταργηθεί το μισό Σύνταγμα (άρθρο 12Σ: δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, άρθρο 23Σ: δικαίωμα στον συνδικαλισμό, άρθρο 4Σ: αρχή ισότητας, άρθρο 25Σ: προστασία κοινωνικού κράτους δικαίου, άρθρο 1Σ: αρχή δημοκρατικής συμμετοχής και λαϊκή κυριαρχία, που αποτελεί την βάση του πολιτεύματος, κ.λπ.).
Τα φαινόμενα δείχνουν ότι η χώρα από δημοκρατική και συνταγματική άποψη έχει μπει, με πρόσχημα την πανδημία, σε πολύ ολισθηρό και επικίνδυνο δρόμο.
