του Γιώργου Αρχοντόπουλου*
«Σε 100 χρόνια θα έχει μείνει μόνο η Ιστορία του τι κάναμε στα χρόνια της κρίσης, καλούμαστε σήμερα να δημιουργήσουμε το μέλλον. Ένα μέλλον χωρίς Υπερταμείο για τα παιδιά μας και το Νερό μας.»
Έτσι έκλεινε το κάλεσμα μας για συμμετοχή στην ομαδική προσφυγή του σωματείου μας κατά του Υπερταμείου τον Νοέμβρη του 2016. Ένα μήνα μετά την έγκριση από την Βουλή της δημιουργίας της ΕΕΣΥΠ, η οποία θα είχε ισχύ 100 χρόνια ξεκινώντας από τον Γενάρη του 2018. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, το Υπερταμείο αποτελεί παρελθόν για τις ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ, τις εταιρείες ύδρευσης σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
Το ΣτΕ με τις αποφάσεις του 191/2022 και 190/2022 αποφάσισε με συντριπτική πλειοψηφία (μειοψήφησε μόνο ένας σύμβουλος) ότι είναι αντισυνταγματική η μεταβίβαση των ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ στο Υπερταμείο, διότι χάνεται ο dημόσιος έλεγχος των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης, τομείς η παροχή των οποίων συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον σκληρό πυρήνα του κράτους. Έτσι το ΣτΕ δεν επιβάλει απλά την εποπτεία από το Δημόσιο, αλλά πρέπει η πλειοψηφία των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης να ανήκουν σε αυτό, καθώς και να ορίζει τη διοίκηση των εταιρειών αυτών.
Το Υπερταμείο, το καλύτερο εργαλείο της Κομισιόν που ήρθε να διορθώσει τις αδυναμίες του ΤΑΙΠΕΔ, το απαύγασμα των οικονομικών εγκεφάλων των Βρυξελλών, η προσωποποίηση της παρέμβασης του διεθνούς κεφαλαίου στην οικονομία ενός κράτους, η σκληρότερη πολιτική της Τρόικα, ηττήθηκε από μια χούφτα εργαζόμενους και πολίτες της Θεσσαλονίκης με τους νομικούς τους συμβούλους!
Και είναι μια νίκη με μεγαλύτερη πολιτική σημασία ακόμη και από την ίδια την ουσία της υπόθεσης αν θυμηθούμε τους υποστηρικτές της ΤΙΝΑ, δεν υπάρχει εναλλακτική μας έλεγαν, και σήκωναν το χέρι και ψήφιζαν για το Υπερταμείο.
Η ολομέλεια του ΣτΕ, αποφαίνεται για το Νερό, για τον ρόλο του στην Δημόσια Yγεία, για το ρόλο του στη Ζωή και στην καθημερινότητα των πολιτών υποκαθιστώντας κυριολεκτικά το πολιτικό προσωπικό που θέλει να ονομάζεται κυβέρνηση.
Κυβερνήσεις που επί μια δεκαετία στο όνομα της υποταγής στον διεθνή παράγοντα και τις εξυπηρετήσεις των οικονομικών λόμπι, ακολουθώντας τις οδηγίες των ελίτ, έφτασαν στο σημείο να υποθηκεύσουν ακόμη και το Νερό.
Ίσως να μη μπορούμε να πανηγυρίσουμε με όσα συμβαίνουν γύρω μας, αλλά επιτρέψτε μας μια στιγμή χαράς. Μια αγαλλίαση για μια νίκη που ούτε τυχαία ήρθε ούτε άκοπα.
Δεν είναι απλά μια δικαστική μάχη που δόθηκε. Είναι η συνέχεια των 3.300.000 μέιλ που στάλθηκαν στη Βουλή την ημέρα της ψήφισης του Υπερταμείου, τινάζοντας τα «γραμματοκιβώτια» των βουλευτών στον αέρα, είναι η συνέχεια, του Δημοψηφίσματος για το Νερό του 2014 όταν 98,3% των Θεσσαλονικέων είπαν «Όχι» στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, είναι η συνέχεια της απόφασης 1906/2014 του ΣτΕ κατά του ΤΑΙΠΕΔ, είναι η συνέχεια της καμπάνιας «Έ όχι και το νερό» του 2018, όπως και της καμπάνιας «Το νερό στο Σύνταγμα» του 2016.
Αφού με τις αποφάσεις του ΣτΕ δεν μπορούν να ξεπουλήσουν τις εταιρείες ύδρευσης, τις μετατρέπουν σε χρυσοφόρους αγωγούς μεταφοράς εκατομμυρίων ευρώ σε ιδιωτικές εταιρείες, παραχωρώντας τους υπηρεσίες, έργα και την πολύτιμη τεχνογνωσία που αποκτήθηκε σε βάθος δεκαετιών. Ουσιαστικά οι εταιρείες ύδρευσης καθίστανται όμηροι ιδιωτικών εταιρειών παροχής υπηρεσιών
ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ μόνο χαράς γιατί ξέρουμε καλά ότι όσο το νερό αποτελεί μονοπωλιακό αγαθό απαραίτητο για την ζωή, πάντα θα επανέρχονται να το διεκδικήσουν είτε άμεσα είτε έμμεσα. Έχουμε δύο παραδείγματα:
Τον Μάη του 2017, η τότε κυβέρνηση, πέρασε την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) τιμολόγησης νερού, με σκοπό να «προστατέψει» τα αποθέματα νερού, τον κύκλο του νερού κ.λπ. Μέσα στην ΚΥΑ, πέρασε και την περίφημη «ανάκτηση κόστους», σύμφωνα με την οποία οι επενδύσεις που κάνει ο πάροχος νερού (έχουν εξαλειφθεί οι ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΥΑ) θα πρέπει να πληρώνονται από τον πολίτη-χρήστη του νερού. Η ΚΥΑ εξασφάλιζε το κέρδος του παρόχου με κάθε τρόπο, ακόμη και μετακυλώντας το κόστος του κοινωνικού τιμολογίου στους υπόλοιπους χρήστες. Μια ξεκάθαρη λογιστικοποίηση του νερού μετατρέποντας το σε εμπορικό κερδοσκοπικό είδος. Από τη λογιστικοποίηση του νερού δεν εξαιρέθηκε το νερό άρδευσης, γεγονός που θα οδηγούσε σε αύξηση κόστους παραγωγής για τους αγρότες και κατά συνέπεια σε αύξηση τιμής των προϊόντων τους.
Έγινε λοιπόν μια έμμεση προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού. Το Σωματείο μας μαζί με πολίτες από Θεσσαλονίκη, Σύρο και Τήνο, προσέφυγε κατά της ΚΥΑ στο ΣτΕ τον Ιούλιο του 2017, και η προσφυγή μας έγινε δεκτή με την απόφαση 92/2022!
Στις 18 Ιανουαρίου 2022, το δικαστήριο επικαλείται την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι «Το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης», καθώς και ότι «η ύδρευση συνιστά υπηρεσία κοινής ωφέλειας». Έτσι καταλήγει ουσιαστικά ότι πουθενά από την ΚΥΑ τιμολόγησης νερού του 2017 δεν διασφαλίζεται η ποιότητα του νερού ύδρευσης, η ποσότητα, οι τοπικές γεωγραφικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής που θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη για την προσβασιμότητα στους πολίτες. Μοναδικός σκοπός της ΚΥΑ είναι να έχει κέρδη ο πάροχος, κέρδη από ένα φυσικό αγαθό που θα τα πληρώνει ο πολίτης.
Λόγω σπουδαιότητας, το δικαστήριο παραπέμπει την υπόθεση στο επταμελές τμήμα του ΣτΕ για να ξαναδικαστεί.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ όμως η κυβέρνηση, ετοιμάζει ΣΔΙΤ για το νερό της ΕΥΔΑΠ με σκοπό να δώσει την διαχείριση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) σε ιδιώτες, αποκλείοντας την ΕΥΔΑΠ που το διαχειρίζεται εδώ και 50 χρόνια.
Ένα έργο αξίας 300.000.000 ευρώ, που θα διαχειρίζεται το δίκτυο του ΕΥΣ μήκους 400 χιλιομέτρων, θα δοθεί σε ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες θα πουλούν το ακατέργαστο νερό στην ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΔΑΠ με τη σειρά της θα μετακυλήσει το κόστος στους πολίτες. Και αυτή είναι άλλη μια μορφή έμμεσης ιδιωτικοποίησης του νερού.
Αφού με τις αποφάσεις του ΣτΕ δεν μπορούν να ξεπουλήσουν τις εταιρείες ύδρευσης, τις μετατρέπουν σε χρυσοφόρους αγωγούς μεταφοράς εκατομμυρίων ευρώ σε ιδιωτικές εταιρείες, παραχωρώντας τους υπηρεσίες, έργα και την πολύτιμη τεχνογνωσία που αποκτήθηκε σε βάθος δεκαετιών. Ουσιαστικά οι εταιρείες ύδρευσης καθίστανται όμηροι ιδιωτικών εταιρειών παροχής υπηρεσιών.
Ας αναλογιστούμε που θα ήμασταν σήμερα αν δεν ξεκινούσαμε αυτό τον αγώνα από την πρώτη στιγμή. ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ θα ήταν ιδιωτικές, η τιμή του νερού θα ήταν πολλαπλάσια, η ποιότητα αμφιλεγόμενη, και η προσβασιμότητα στα οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά περιορισμένη.
Η μοναδικότητα του αγώνα μας συγκρινόμενος με τη διεθνή εμπειρία, είναι ότι αντιδρούμε πριν γίνει η ιδιωτικοποίηση, σε αντίθεση με άλλες πόλεις που αφού έπαθαν, αντέδρασαν.
Η μάχη για τη μη ιδιωτικοποίηση του ΕΥΣ της ΕΥΔΑΠ πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, ήδη οι υποψήφιοι «επενδυτές» καταθέτουν προτάσεις προς το υπουργείο, δεν θα σταματήσουν αν δεν τους σταματήσουμε.
SOSτε το Νερό της Αθήνας!
* Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων της ΕΥΑΘ
