Να κινητοποιήσουμε όλη την Ιστορία για να κατανοήσουμε το παρόν
«Καλείσθε να προσφέρετε
την υψίστην των υπηρεσιών
υποβοηθούντες τας Αρχάς Κατοχής»
Με αυτά τα λόγια, ο αντιπρόεδρος της κατοχικής κυβέρνησης, Κ. Λογοθετόπουλος, ένθερμος υποστηρικτής των ναζί, καλούσε τους Κρητικούς, λίγους μήνες μετά την κατάληψη του νησιού, να υποβοηθούν τις γερμανικές δυνάμεις στα μεγαλεπήβολα έργα τους για την εγκαθίδρυση της νέας τάξης πραγμάτων στη Μεσόγειο.
Έγραφε τότε από τα Χανιά (8 Σεπτέμβρη 1941) ο φιλοναζί αντιπρόεδρος: «Εξουσιοδοτημένος από μέρους της κυβέρνησης απευθύνομαι προς την εγνωσμένην ιστορικήν φιλοτιμίαν σας και σας εξορκίζω να σπεύσητε να καταθέσετε τα όπλα και να επιδοθήτε ως νομοταγείς πολίται εις τα έργα ειρήνης εμπιστευόμενοι εν λευκώ την αγαθήν πρόθεσιν των Στρατιωτικών Δυνάμεων Κατοχής, ενισχύοντας ούτω την κυβέρνησιν εις τον αδυσώπητον αγώνα διά την συντήρησιν μιας κατάστασης πραγμάτων η οποία επιτρέπει τας ελπίδας επί του δυσχερούς παρόντος και ενός καλύτερου μέλλοντος (…) Πρέπει να έχετε υπ’ όψιν ότι μετά το πέρας του πολέμου, θέλει επικρατήσει δικαιοσύνη μεταξύ των λαών και εις την διαμόρφωσιν της νέας Ευρώπης τα δικαιώματά σας θα διατηρηθούν αμείωτα. Καλείσθε λοιπόν να προσφέρετε την υψίστην των υπηρεσιών υποβοηθούντες τας Αρχάς Κατοχής εις το έργον τους υπέρ της αποκαταστάσεως ησυχίας ανάμεσον της ζωής μας ενισχύοντας ούτω την κυβέρνησιν».
Ποια ήταν τα «επιτεύγματα» της νέας Ευρώπης, έτσι όπως τη σχεδίασαν οι ιππότες της άριας φυλής; Ο ελληνικός λαός τη γνώρισε με το αληθινό της πρόσωπο. Μαύρη σκλαβιά. Σύμφωνα με το βιβλίο Η μαύρη Βίβλος της Κατοχής, η Ελλάδα έχασε το 13% του πληθυσμού της. Ένα μέρος αυτού του πληθυσμού χάθηκε στη μάχη, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό εξοντώθηκε από την πείνα τις κακουχίες, τα εγκλήματα πολέμου των ναζί, οι οποίοι δολοφόνησαν τους κατοίκους 89 πόλεων και χωριών, έκαψαν 1.700 χωριά, εκτέλεσαν ανυπεράσπιστους πολίτες, μετατρέποντας τη χώρα σε ερείπια, λεηλατώντας και απομυζώντας όλους τους παραγωγικούς πόρους της χώρας με τις γνωστές μεθόδους, της επίταξης, κατάσχεσης, με τις αγγαρείες, την επιβολή αδικαιολόγητων προστίμων κλπ.
Τόσο οι ξένοι, όσο και εγχώριοι υποστηρικτές τους ένα σκοπό είχαν, όπως τονίζει ο Δ. Γληνός, περιγράφοντας την απάνθρωπη κατάσταση στην οποία περιήλθε η χώρα. «Να λυγίσουν τις ψυχές μας κάτω από τα χτυπήματα της συμφοράς, να τσακίσουν τις ψυχικές μας αντιστάσεις, να μας κάνουν να δεχτούμε τη μαύρη μοίρα που μας ετοιμάζανε. Γιατί λαός που τσακίζεται από την υπέρτερη βία δεν είναι ακόμα σκλάβος. σκλάβος γίνεται από τη στιγμή που η ψυχή του δέχεται τη σκλαβιά».
Μπορεί ο Καρλ Πόπερ να ισχυρίζεται ότι η ενασχόληση με την Ιστορία δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο απ’ ό,τι μια συλλογή κοχυλιών ή γραμματοσήμων, εννοώντας έτσι ότι η Ιστορία ικανοποιεί μονάχα την περιέργειά μας, υπάρχει όμως και η άποψη του Φ. Μπροντέλ που υποστηρίζει ότι θα χρειαζόταν να κινητοποιήσουμε όλη την Ιστορία για να κατανοήσουμε το παρόν. Ανατρέχοντας, λοιπόν, στην Ιστορία του τόπου μας, εύκολα κατανοεί κανείς ότι η μεταμοντέρνα τραγωδία που βιώνει σήμερα ο τόπος μας δεν είναι παρά ένα ακόμη κεφάλαιο στη μακρά ιστορία εξάρτησης και υποταγής της εσωτερικής ολιγαρχίας προς τις καπιταλιστικές δυνάμεις με τις οποίες συνεργάζεται κάθε φορά, που πρέπει να εμποδιστεί οποιαδήποτε μεταρρύθμιση προς όφελος του λαού.
Το 1941 η νέα τάξη πραγμάτων επιβλήθηκε με τη βάρβαρη κατοχή της χώρας μας από τις γερμανοφασιστικές δυνάμεις, με άμεσο στόχο το σφετερισμό και την ιδιοποίηση των παραγωγικών πόρων της χώρας. Το 2010 οι ίδιες δυνάμεις, συνεπικουρούμενες από τους εκάστοτε «πρόθυμους και φίλους», έτοιμους πάντοτε για «συνεργασία» με τον εκάστοτε κατακτητή, παρέδωσαν τα κλειδιά της χώρας στους δανειστές και την τρόικα της διεθνούς τοκογλυφίας, με δραματικές συνέπειες για την επιβίωση πλέον του ελληνικού λαού.
Οι παρακάτω αριθμοί φανερώνουν την εν εξελίξει καταστροφή: 4.500 αυτοκτονίες, 2.000.000 άνεργοι, 650.000 νέο αίμα σε μετανάστευση, κλειστά σχολειά, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, συσσίτια εξαθλίωσης και πάνω απ’ όλα η αναβίωση του φρικαλέου προσώπου του ναζισμού με ό,τι απάνθρωπο αυτό συνεπιφέρει. Δυστυχώς, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποδεικνύεται ότι δεν ήταν μια ιστορία που τέλειωσε με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά μια μόνιμη απειλή κατάρρευσης της ελευθερίας στο εσωτερικό των σύγχρονων κοινωνιών.
Όσο η λήθη (ή καλύτερα η καταδίκη της ιστορικής μας μνήμης, έτσι όπως επιβλήθηκε από την καθεστηκυία τάξη) παράγει την αντιγνώση, εμποδίζει την προσεκτική μελέτη και τον προβληματισμό επί της Ιστορίας μας, τόσο περισσότερο «οι αποικίες τιμωρημένων, εκμηδενισμένων υπάρξεων» θα πληθαίνουν, τόσες φορές «ντυμένοι φίλοι» οι εχθροί μας θα υπονομεύουν το «κοινωνικό εμείς».
Γιούλη Ιεραπετριτάκη,
ιστορικός-αρχαιολόγος
