Μανουήλ Σκριβάς ο μεταφραστής ή αλλιώς: Αντώνης Ζέρβας

Ένα φυλλάδιο – ποίημα από τις εκδόσεις Περισπωμένη

Μετά τα «Τρία Ποιητικά Προσκυνήματα» που εγκαινίασαν την σειρά «Φυλλάδια» των εκδόσεων Περισπωμένη, ο Αντώνης Ζέρβας επανακάμπτει στην ίδια σειρά με το ποίημα «Μανουήλ Σκριβάς ο Μεταφραστής». Όσοι αναγνώστες γνωρίζουν το παλαιότερο έργο του Ζέρβα, θα θυμούνται ότι ο Μανουήλ Σκριβάς πρωτοεμφανίστηκε το 1996 ως μια ενότητα του βιβλίου του «Τα Ακτα». Πρόκειται λοιπόν για ένα σκηνοθετημένο alter ego του ποιητή (και μεταφραστή επίσης) Α. Ζέρβα, που στη νέα έκδοση πλαισιώνεται από τρία μεταγενέστερα ποιήματα, έτσι ώστε να ολοκληρώνεται το πρόσωπο του ήρωα στην προοπτική του παρόντος.

Σύμφωνα με τη μυθοπλασία του ποιήματος, ο Μανουήλ Σκριβάς είναι ένα στέλεχος της Ε.Ε. που σκέφτεται τον τόπο του μέσα από τη γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής διοίκησης. Θυμώνει και απελπίζεται, παρακολουθώντας τις ευρωπαϊκές επιλογές, κρίνει και αυτοσαρκάζεται για τις ίδιες τις επιλογές του, μετανιώνει που ξενιτεύτηκε. Με λίγα λόγια, παρακολουθούμε τους κραδασμούς ενός Ευρωέλληνα που από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, ένοιωθε να καταρρέει το Ευρωπαϊκό Όραμα

Το ποίημα δεν είναι πολιτικό, δεν προτείνει λύσεις, ούτε οδηγεί στη δράση. Κατά τα λεγόμενα άλλωστε του Ζέρβα, «η ποιητική τέρψη, αν υπάρχει ακόμη τέτοιο πράγμα, απορρέει από τον τρόπο με τον οποίο μας κάνει να συνειδητοποιούμε πού βρισκόμαστε κάθε φορά. Η ποίηση δεν είναι τραγούδι, ούτε ανεπεξέργαστα αισθήματα, όπως νομίζουν πολλοί, αλλά αίσθημα που γίνεται σκέψη και αναρώτηση. Το τραγούδι επαναλαμβάνει το δεδομένο. Η ποίηση το στοχάζεται.

Ο Σκριβάς είναι μεταφραστής, ανήκει δηλ. στην κατηγορία των ελλήνων υπαλλήλων που μετέφεραν στην Ελλάδα το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ως ποιητής είναι μέτοχος της ευρωπαϊκής και της ελληνικής παιδείας. Ξέρει ότι το νεοελληνικό κράτος είναι κατά βάθος μια ιστορία μεταφράσεων. Αλλά για να υπάρξει μετάφραση, απαιτείται μια μήτρα που δέχεται και κυοφορεί. Ο Σκριβάς πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει πατριωτισμός στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενότητας. Ότι το ένα δεν αποκλείει, το άλλο. Ίσα-ίσα μάλιστα που το ένα επικουρεί το άλλο, βγάζοντας στη φόρα τις εκατέρωθεν στραβομάρες. Μπορείς να είσαι έλληνας πατριώτης, αποπέμποντας τον παραδοσιακό εθνικό πατριωτισμό.

Η ποιητική ενότητα του Σκριβά τελειώνει με μια Ωδή στον Άρη Βελουχιώτη, στην ελεύθερη βούληση αντίστασης που κατά τον Αντώνη Ζέρβα είναι και η μόνη στιγμή ελευθερίας του ανθρώπου, πέραν των πολιτικών πεποιθήσεων. Ελευθερία από τις ψευδαισθήσεις αλλά και συνειδητοποίηση των πονηράδων της Ιστορίας.

Το βιβλίο βρίσκεται ήδη στις προθήκες των βιβλιοπωλείων σε μια καλαίσθητη τυποτεχνικά έκδοση, κάτι που σπανίζει στην εποχή των ταχυτήτων και της ευκολίας.

Σ.Μ.