Κρίσιμες ώρες για τον Μουμία Αμπού Τζαμάλ

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, ο Μουμία Αμπού Τζαμάλ, αφροαμερικανός δημοσιογράφος, δουλεύει σαν ταξιτζής για να συμπληρώσει το εισόδημά του. Στα εφηβικά του χρόνια υπήρξε μέλος του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων και κατόπιν εντάχθηκε στη ριζοσπαστική οργάνωση MOVE. Εκλέχτηκε πρόεδρος της Ένωσης Αφροαμερικανών Δημοσιογράφων της Φιλαδέλφειας και, όντας ανεξάρτητος δημοσιογράφος του ραδιοφώνου, έγινε γνωστός ως «η φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή» καταγγέλλοντας την αστυνομική βία και κάθε είδους κοινωνικές αδικίες. Σε μια πόλη γεμάτη εντάσεις ανάμεσα στις κατά κύριο λόγο «λευκές» Αρχές και στις κοινότητες Αφροαμερικανών και άλλων μειονοτήτων, ο μαύρος ακτιβιστής γρήγορα μετατρέπεται σε κάποιον πολύ ενοχλητικό, που πρέπει να βγει από τη μέση. Ήδη ο Μουμία ήταν υπό παρακολούθηση από το FBI, στα πλαίσια του Προγράμματος Αντικατασκοπείας, του διαβόητου COINTELPRO, που είχε ως στόχο την εξόντωση των Μαύρων Πανθήρων και άλλων «υπονομευτικών» κινημάτων.

Σύλληψη και παρωδία δίκης

Τα ξημερώματα της 9ης Δεκεμβρίου του 1981, τα σώματα του αστυνομικού Ντάνιελ Φώλκνερ και του Τζαμάλ βρέθηκαν πεσμένα δίπλα-δίπλα με τραύματα από σφαίρες. Ο αστυνομικός εξέπνευσε επί τόπου, ενώ ο Μουμία μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο βαριά τραυματισμένος. Ο Μουμία κατηγορήθηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο για τη δολοφονία του αστυνομικού. Η δίκη διεξήχθη χωρίς καμιά εγγύηση αμεροληψίας και χωρίς κανένα σεβασμό στα δικαιώματά του, έχοντας από την αρχή το ρατσισμό ως «στοιχείο» εναντίον του. Οι ελάχιστες δυνατότητες που έχει ένα φτωχό άτομο με μαύρο δέρμα να δικαστεί δίκαια στις ΗΠΑ, ένας δικαστής ανοιχτά ρατσιστής και οι πιέσεις της αστυνομίας προς τους μάρτυρες οδήγησαν στην «αναμενόμενη» καταδίκη του. Ο Τζαμάλ πάντα δήλωνε αθώος.

Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας του 2000 «οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για να καταδικαστεί ο Τζαμάλ σε θάνατο παραβίασαν και τα ελάχιστα διεθνή πρότυπα που διέπουν τις διαδικασίες μιας δίκαιης δίκης και τη χρήση της θανατικής ποινής». Η περίπτωσή του δημιούργησε τεράστια εκστρατεία σε όλο τον κόσμο για την απελευθέρωσή του και έγινε σύμβολο των διεθνών προσπαθειών για την κατάργηση της θανατικής ποινής στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Διαρκής η απομόνωση, ακλόνητος ο αγώνας του

Παρά τα αλλεπάλληλα αιτήματα της υπεράσπισής του για επανάληψη της δίκης, ο Τζαμάλ παρέμεινε σε πτέρυγα μελλοθανάτων από το 1982 έως το 2001, όταν ο ομοσπονδιακός δικαστής Γουίλιαμ Γιόν ανέτρεψε την καταδίκη σε θάνατο. Ωστόσο, ο δικαστής επιβεβαίωσε τις κατηγορίες εναντίον του και τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη, γεγονός που οδήγησε σε εφέσεις επί εφέσεων και σε ένα απίστευτο νομικό μπλέξιμο, το οποίο λύθηκε το 2011, όταν η ποινή του μετατράπηκε οριστικά σε ισόβια. Αυτό που δεν άλλαξε στα 33 χρόνια που παραμένει φυλακισμένος είναι το καθεστώς της αυστηρής απομόνωσης: μέσα σε ένα κελί όπου δε φτάνει κανένας θόρυβος, με ανοιχτά τα φώτα 24 ώρες το 24ωρο, αλυσοδεμένος για οτιδήποτε κάνει έξω από αυτό, έχοντας μόνο μικρά χαρτάκια για να γράφει και όχι πάνω από 4 βιβλία κάθε φορά, με περιορισμένες επισκέψεις και πάντα πίσω από γυαλί, χωρίς πρόσβαση σε επαρκή τροφή ή στο κυλικείο.

Κι όμως! Όλες οι προσπάθειες του συστήματος να φιμώσει τον Μουμία Αμπού Τζαμάλ έπεσαν στο κενό. Εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες, ακόμη και πίσω από τα κάγκελα, πιο ελεύθερος από πολλούς, ο Μουμία γράφει βιβλία και άρθρα σε εφημερίδες όλου του κόσμου (μεταξύ των οποίων και στον Δρόμο), μηνύματά του ακούγονται στο ραδιόφωνο, σε πανεπιστημιακές εκδηλώσεις και σε διαδηλώσεις, παραμένοντας πάντα ακλόνητος στον αγώνα του για μια δίκαιη κοινωνία.

Νατάσα Ακριβάκη