Τελικά δεν βγήκε άσπρος καπνός από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών ΗΠΑ και Τουρκίας, Μπλίνκεν Τσαβούσογλου, στην προχθεσινή συνάντησή τους στην Ουάσιγκτον.
Με μια ατζέντα συζητήσεων φορτωμένη με βαριά θέματα και σημαντικές αντιθέσεις δεν ήταν εύκολο για την τουρκική διπλωματία να αποσπάσει όσα είχε ως στόχο.
Το συνεχιζόμενο τουρκικό βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η πρόθεση επαναπροσέγγισης της Άγκυρας με τη Δαμασκό, σε βάρος των Κούρδων, η ιδιότυπη στάση της Τουρκίας απέναντι στη Ρωσία και οι απειλές για διατάραξη της σταθερότητας της Ν.Α. πτέρυγας του ΝΑΤΟ με τις γνωστές πολεμικές απειλές σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου καθιστούσαν αδύνατο στην αμερικάνικη πλευρά να ικανοποιήσει άμεσα τις απαιτήσεις της Τουρκίας όσο αφορά την άμεση αγορά πολεμικών αεροσκαφών F-16 και την αναβάθμιση άλλων.
Παρά τις αντιθέσεις και τη μη ικανοποίηση των τουρκικών απαιτήσεων οι γέφυρες ανάμεσα στις δύο χώρες δεν κόπηκαν ούτε βέβαια τέθηκαν σαφείς προϋποθέσεις για την άρση των αδιεξόδων.
Η αμερικάνικη πλευρά με χίλιους τρόπους προσπάθησε να διασκεδάσει την τουρκική απογοήτευση. Τόνισε επανειλημμένα τη θετική συμβολή της Τουρκίας στην ουκρανική κρίση, ξεκαθάρισε τη στρατηγική σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία, επανέλαβε την πρόθεση της κυβέρνησης Μπάϊντεν να πωλήσει τα F-16 και παρέπεμψε την Τουρκία να συνεργαστεί με τη Γερουσία των ΗΠΑ για να ξεπεραστεί το σημερινό αδιέξοδο. Έκανε μάλιστα και ένα σημαντικό δώρο στην Άγκυρα παρακάμπτοντας το νόμο περί απαγόρευσης πώλησης όπλων στην Τουρκία λόγω αγοράς των S-300. Σε γραπτή δήλωση του αμερικάνικου υπουργείου Εξωτερικών διευκρινίζεται ότι οι κυρώσεις αφορούν πρόσωπα και οργανισμούς όπως την πολεμική βιομηχανία της Τουρκίας και συγκεκριμένα την εταιρεία Presidency of Defense (SSB), γεγονός που θα μπορούσε να παρακαμφθεί αν η συγκεκριμένη εταιρεία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος.
Η τουρκική πλευρά, αν και δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά της από την αμερικανική δυστοκία, δηλώνει έτοιμη να συνεχίσει τα εκβιαστικά παζάρια. Άλλωστε η Άγκυρα θεωρεί ότι η ουκρανική κρίση συνιστά για την ίδια ευνοϊκή συγκυρία και εφαρμόζοντας τη γνωστή διπλή στάση απέναντι σε ΗΠΑ και Ρωσία επιχειρεί να επιβάλει όρους σύμφωνα με τις στρατηγικές της επιδιώξεις προς όλες τις κατευθύνσεις. Πρόκειται για ένα ακραίο διπλωματικό παιχνίδι με ασαφή κατάληξη εν μέσω θυελλωδών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.
Επιστροφή των ΗΠΑ σε Ν.Α. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή
Οι επιδιώξεις και σχεδιασμοί της τουρκικής πολιτικής ελίτ έχουν ως όριο την πρόθεση των ΗΠΑ για επιστροφή σε ρόλο επικυρίαρχου στη διεθνή σκηνή και, όσο μας αφορά, στην περιοχή γεγονός που συνδέεται με την τελική έκβαση της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ επιδιώκοντας τη συντριβή της Ρωσίας στην Ουκρανία και έχοντας το βλέμμα στραμμένο στη Κίνα επανεξετάζουν τη στάση απόσυρσης από τη Μεσόγειο και Μέση Ανατολή και σχεδιάζουν θριαμβευτική επιστροφή. Αντιλαμβάνονται ότι ο έλεγχος, όχι μόνο του ενεργειακού της πλούτου αλλά ολόκληρης της περιοχής ως σημαντικό σταυροδρόμι των παγκόσμιων εμπορικών διαδρομών είναι κρίσιμης σημασίας.
Έχοντας εξασφαλίσει μια στάση υποτακτικού από το ελληνική πολιτικό προσωπικό και μια σημαντικότατη αναβάθμιση της στρατιωτικής παρουσίας τους στη χώρα επιχειρούν να επιταχύνουν τις διευθετήσεις των προβλημάτων με Ισραήλ, Αίγυπτο, χώρες του Κόλπου και έχουν σημειώσει επιτυχίες. Αγκάθια παραμένουν η παρουσία της Ρωσίας και του Ιράν στη Συρία, η ρευστότητα στο Ιράκ και τη Λιβύη και βέβαια η μη «κανονική» συμπεριφορά της Τουρκίας. Η Ουάσιγκτον φιλοδοξεί, και είναι πρόθυμη να καταβάλλει το σχετικό αντίτιμο, η Τουρκία να επιστρέψει στο «δυτικό μαντρί» ως μέρος και αποδεχόμενη τις στρατηγικές της επιλογές στην περιοχή. Αντιλαμβάνεται τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας αλλά δεν μπορεί να αποδεχθεί μια σχέση όπου η Τουρκία θα επιβάλλει τους όρους της συνεργασίας με βάση τους δικούς της σχεδιασμούς. Εδώ βρίσκεται και η πραγματική ουσία της αντιπαράθεσης των δύο χωρών. Σήμερα επιλέγεται η τακτική του κερδίσματος χρόνου και πολλά επενδύονται στο αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία την ερχόμενη άνοιξη. Οι ασάφειες όμως έχουν ημερομηνία λήξης ιδιαίτερα μάλιστα όταν οι τεκτονικές γεωπολιτικές αναστατώσεις δεν αφήνουν πιέζουν ασφυκτικά. Και αυτή η πίεση χρόνου δημιουργεί τεράστιους κινδύνους για την υπόσταση της Ελλάδας
Ο ελληνοτουρκικός διάλογος έχει ξεκινήσει
Τι είναι αυτό που ανάγκασε τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ομολογήσει σε συνέντευξη τύπου στο Νταβός, όχι τυχαία η επιλογή, ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συνομιλήσει «ως ενήλικη τα βασικά προβλήματα» με την Άγκυρα εν μέσω του γνωστού κλίματος των καθημερινών πολεμικών απειλών των Τούρκων ιθυνόντων; Και τι εξυπηρετούσε η δήλωση του περί «παραπομπής των θεμάτων στη Χάγη» όταν η Τουρκία με διπλωματικές δηλώσεις και απειλή χρήση στρατιωτικής βίας, αρνείται το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια ακόμα και στις δυτικές ακτές της Κρήτης, αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα στην άμυνα των νησιών του Αν. Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, καταργεί το δικαίωμα σε ΑΟΖ σε όλη τη νησιωτική χώρα, παρεμβαίνει κατάφωρα στη Θράκη, απειλεί με οριστική διχοτόμηση την Κύπρο και τόσα άλλα. Ποιο κράτος αναθέτει στη Χάγη να αποφασίσει για την υπόσταση και την εδαφική του ακεραιότητα;
Το μηνύματα βέβαια για το νέο γύρο ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου είχαν ξεκινήσει μετά τον εξαναγκασμό, με αμερικάνικη εντολή και γερμανική επιδιαιτησία, σε μυστική συνάντηση των διπλωματικών εκπροσώπων των Μητσοτάκη Ερντογάν στις Βρυξέλες. Η συνάντηση Μπούρα-Καλίν φαίνεται ότι εγκαινίασε ένα νέο γύρο επαφών των δύο χωρών με ανοικτά όλα τα θέματα. Έκτοτε όλα κινούνται, άλλοτε μυστικά άλλοτε φανερά, στο πλαίσιο μιας προσέγγισης κατά στάδια. Η προηγούμενη αντίστοιχη απόπειρα έφερε το «θερμό καλοκαίρι» του 2020. Η σημερινή αναμένεται χειρότερη.
