του Στέφανο Πορκάρι*
Στην Αργεντινή το εθνικό νόμισμα (πέσο) έχασε το 7% της αξίας του μέσα σε λίγες ώρες. Η τουρκική λίρα έχασε επίσης 5%, αφότου μονάχα μέσα στον Αύγουστο είχε ήδη απωλέσει το 1/3 της αξίας της. Επιπλέον αναταράξεις προκαλούνται από την ινδική ρουπία, την ινδονησιακή ρουπία, το νοτιοαφρικανικό ραντ, ακόμη και το κινεζικό γιουάν. Και περιοριζόμαστε μόνο σε όσα συνέβησαν τον Αύγουστο, μια ιδιαίτερη περίοδο για τις αγορές συναλλάγματος δεδομένης της επίδρασης που έχει σ’ αυτές το καλοκαιρινό «διάλειμμα». Αλλά αυτό που συνέβη τις μέρες του Αυγούστου φαίνεται να είναι μονάχα ένα παρατεταμένο κύμα της συσσώρευσης της κρίσης σε ορισμένες σημαντικές χώρες της καπιταλιστικής περιφέρειας, όπως η Tουρκία και η Αργεντινή.
Μετά τα πρώτα τραντάγματα στις αρχές του μήνα, η τουρκική λίρα βρέθηκε και πάλι υπό πίεση εξαιτίας των φημών στα δυτικά ΜΜΕ, ότι ο αναπληρωτής διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας σκοπεύει να παραιτηθεί. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, ο αντιπρόεδρος Ερκάν Κιλιμτσί εμποδίστηκε να συμμετάσχει στο συμβούλιο διευθυνόντων της τουρκικής Τράπεζας Ανάπτυξης. Αυτό αποτέλεσε και την αφορμή των φημών ότι σκοπεύει να παραιτηθεί από τη θέση του στην Kεντρική Τράπεζα. Όπως είναι γνωστό, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ασκεί ισχυρές πιέσεις στην Κεντρική Τράπεζα ώστε αυτή να συνεχίσει τις αντικυκλικές (αντιπληθωριστικές) νομισματικές πολιτικές, όπως η περικοπή ή το πάγωμα των επιτοκίων ακόμη και ενόψει αυξανόμενου πληθωρισμού.
Στην Αργεντινή, από την άλλη, το πέσο υποτιμήθηκε κατά 45% σε σχέση με το δολάριο ΗΠΑ από την αρχή του έτους. Πρακτικά, έχασε τη μισή αξία του. Περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση, ήρθαν τα νέα ότι η ακραία νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του Μάκρι ζήτησε από το ΔΝΤ να δώσει νωρίτερα το δάνειο των 50 δισεκατομμυρίων που είχε ζητήσει ήδη από τον περασμένο Μάιο – παρόλο που ανακοίνωνε ότι δεν ήθελε να προσφύγει σε εξωτερικό δανεισμό. «Η αγορά δεν αντέδρασε καλά στην πρωτοβουλία του Μάκρι», σχολίασε ο Αλμπέρτο Ράμος, υπεύθυνος του ΔΝΤ για τη Λατινική Αμερική, προσθέτοντας ότι «αυτή η κίνηση θεωρήθηκε ως πράξη απελπισίας».
Στην Αργεντινή το εθνικό νόμισμα έχασε τη μισή αξία του μέσα σε ελάχιστο διάστημα, ο πληθωρισμός τρέχει ήδη με 30%, και η προσφυγή στο δανεισμό από το ΔΝΤ αναβιώνει τα φαντάσματα και την καταστροφή του 2001
Το Μάιο το εθνικό νόμισμα, το πέσο, κατέρρευσε, υποχρεώνοντας την Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής να αυξήσει τα επιτόκια – κατά 40% μέσα μία μόλις εβδομάδα. Αυτή τη στιγμή ο πληθωρισμός στην Αργεντινή τρέχει ήδη με 30%, και η προσφυγή στο δανεισμό από το ΔΝΤ αναβιώνει τα φαντάσματα και την καταστροφή του 2001 – η οποία σημάδεψε βαθιά τη χώρα, προκάλεσε σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και τελικά ένα κύμα διαμαρτυρίας που ανέτρεψε την τότε κυβέρνηση.
Με το που άνοιξαν τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια σημείωσαν αρνητικές επιδόσεις: η αιτία δεν ήταν μονάχα τα μακρά κύματα που ήρθαν από την Τουρκία, την Αργεντινή και την Ασία. Ρόλο έπαιξαν και οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου Τραμπ στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg, που εμπεριείχαν την απειλή αποχώρησης των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO). Πρόκειται για ένα σενάριο που, εάν επαληθευθεί, θα αποτελέσει ένα ακόμη πλήγμα στο διεθνές εμπορικό σύστημα όπως αυτό υπάρχει από τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι σήμερα.
* Δημοσιεύθηκε στις 31/8/2018 στην ιταλική ηλεκτρονική εφημερίδα Contropiano
