Προδημοσίευση της εισαγωγής του βιβλίου του Δημήτρη Μπελαντή για την επανάσταση στην Ισπανία, εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2021
Πόσα πράγματα γνωρίζουμε για την κοινωνική επανάσταση στην Ισπανία, πριν και κατά την δεκαετία του 1930; Εκτός από ένα σώμα ιστορικών σε διεθνή κλίμακα, που ασχολούνται εξειδικευμένα με το αντικείμενο αυτό (1), αλλά και εκτός από το αναρχικό/αντιεξουσιαστικό ρεύμα στις διάφορες μορφές του, το οποίο δικαίως συντηρεί με διάφορους τρόπους τη μνήμη της μόνης κοινωνικής επανάστασης, που υπήρξε ιδεολογικά βασικά μια αναρχική επανάσταση, οι περισσότεροι και στην Ελλάδα και διεθνώς γνωρίζουν κυρίως ότι στην Ισπανία διεξήχθη στα 1936-1939 ένας σκληρός εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στη μοναρχική και φασιστική Δεξιά και τη δημοκρατική Αριστερά και Κεντροαριστερά, όπου συμμετείχαν και οι ηρωικοί αγωνιστές των Διεθνών Ταξιαρχιών από όλον τον πλανήτη ως σύμμαχοι της Ισπανικής Δημοκρατίας. Και ότι νίκησε στρατιωτικά η φασιστική Δεξιά.
ΌΣΟ ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ από το 1974 μέχρι σήμερα, τόσο λιγότερο υπάρχει ενδιαφέρον στο ελληνικό κοινό για την Ισπανική Επανάσταση, μετά από ένα πρώτο εκδοτικό ξέσπασμα. Οι λόγοι, βεβαίως, της μη ικανοποιητικής ανάδειξης της πραγματικότητας και των όψεων της Ισπανικής Επανάστασης στην Μεταπολίτευση αφορούν, εκτός από τη σχετική πολιτική απομόνωση και περιθωριοποίηση των ιδεολογικών χώρων που ενδιαφέρονταν πιο άμεσα για το γεγονός (αναρχισμός, τροτσκισμός, συμβουλιακός και αντιγραφειοκρατικός κομμουνισμός, ριζοσπαστικός μαοϊσμός) καθώς και τη γενικότερη πολύ έντονη υπεροχή επιρροής ενός ορισμένου μαρξισμού επί του αναρχισμού, τη σημαντική ιδεολογική επιρροή του σταλινικού ή σοβιετικού κομμουνισμού στην νεολαία μέσω του ΚΚΕ ή άλλων φανερά ή κρυφά φιλοσταλινικών κομμουνιστικών ρευμάτων αλλά και την μάλλον πλήρη αδιαφορία άλλων αριστερών ρευμάτων όπως το ευρωκομμουνιστικό (που ήθελε, μαζί με τον πάπα του ευρωκομμουνισμού και πρώην σταλινικό ηγέτη Σαντιάγο Καρίγιο, να απωθεί τελείως κάθε αναφορά στην επανάσταση) ή το σοσιαλιστικό ρεύμα (ΠΑΣΟΚ), όπου κάθε αναφορά στην Ισπανία του 1930 ταυτιζόταν μόνο με την αντίθεση φρανκισμός/αντιφρανκισμός, Δικτατορία/Δημοκρατία.
Υποσημειώσεις
1) Μεταξύ πάρα πολλών έργων για το πλέγμα επανάσταση-εμφύλιο στην Ισπανία, από την ιστορική βιβλιογραφία μετά το 1939 προτείνουμε ενδεικτικά τα ακόλουθα: 1) P. Broue- E. Temim, “Revolution and Civil War in Spain” (1971), Haymarket Books, 2008, 2) Χιού Τόμας, «Ιστορία του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου», Αθήνα 1971, Τολίδης, 2 τόμοι 3) Gerald Brenan, “The Spanish Labyrinth- An Account of the Social and Political Background of the Spanish Civil War“, (1943) Cambridge University Press, Edition 1988, 4) Franz Borkenau, “The Spanish Cockpit“ ( 1938), Phoenix Press, 2000 5) Gabriel Jackson, “The Spanish Republic and the Civil War 1931-1939”, Princeton University Press, 1965, 6) Stanley Payne, “The Spanish Civil War, Cambridge University Press 2012, 7) Paul Preston, “The Spanish Civil War-Reaction, Revolution and Revenge”, Norton and Company, 2007 8) Jose Peirats, “The CNT in the Spanish Revolution“ ( 1951), 2005-2011, τόμοι 1-3, Pelai Pages, “War and Revolution in Catalonia”, Brill-Historical Materialism 2013 κ.π.ά. Επίσης το τεράστιας έκτασης έργο του Αμερικάνου Ιστορικού Burnett Bolloten (α’ έκδοση, 1991) “The Spanish Civil War-Revolution and Counterrevolution”, University of North Carolina Press, Edition 2015, 1.150 σελίδες. Επίσης, στο ιστορικό έργο του σημαντικού αναρχικού στοχαστή Μάραιη Μπούκτσιν (Bookchin), «Η Τρίτη Επανάσταση ‒ Λαϊκά Κινήματα στην επαναστατική εποχή», τ. Δ’, Αλεξάνδρεια 2017, το ΧΙ Κεφάλαιο αναφέρεται ειδικά στην Ισπανική επανάσταση από μια αναρχική-αντιεξουσιαστική οπτική, του ίδιου “Reflections on Spanish Anarchism”, 1974, in www.marxists.org, Bookchin archive, Spanish Revolution archive. Επίσης, το κλασσικό βιβλίο του θεωρητικού ηγέτη του ισπανικού αναρχισμού Diego Abad de Santillán (1940), “Por qué perdimos la guerra: Una contribución a la historia de la tragedia española” (Spanish Edition) – 1975 («Γιατί χάσαμε τον πόλεμο;»). Πρόσφατα στα ελληνικά του Abad de Santillán, «Ένα ελευθεριακό πρόταγμα-Ιστορία, εξέλιξη και πράξη», Αθήνα 2019, Εν στάσει εκπίπτοντες.
2) Έχει μεταφραστεί από τον Ελεύθερο Τύπο στα ελληνικά ως «Φόρος Τιμής στην Καταλωνία» (1980). Επίσης, από την Διεθνή Βιβλιοθήκη ως «Προσκύνημα στην Καταλωνία» (1999). Στα πλαίσια αυτής της μελέτης το έργο “Homage to Catalonia” του Τζωρτζ Όργουελ, στην πρωτότυπη αγγλική γλώσσα θα παραπέμπεται στην συλλογή κειμένων “Οrwell in Spain”, Penguin Books 2001, editor :Peter Davison, introduction: Christopher Hitchens, σελ. 28-215 της συλλογής αυτής.