Καταστροφικά τα αποτελέσματα για τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας και τους εργαζόμενους
Της Δέσποινας Χαραλαμπίδου*
Αν κανείς αναρωτηθεί για την πορεία που η Ελλάδα έφτασε στη σημερινή κατάσταση παραγωγικής αποψίλωσης και πρωτοφανούς ανεργίας, εύκολα θα διαπιστώσει ότι πρόκειται για μια συνέχεια αλλεπάλληλων πολιτικών και οικονομικών επιλογών απαξίωσης, ληστρικών συμβάσεων προμηθειών και εργολαβιών, ανάληψης του κόστους από το Δημόσιο όπου υπήρχαν ζημιές και ιδιωτικοποιήσεων όταν εμφανίζονταν περιθώρια κερδοφορίας.
Αυτό που γίνεται σήμερα, όμως, είναι ότι με βάση τις δανειακές συμβάσεις οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται προαπαιτούμενο για τη χρηματοδότηση της χώρας και οργανώνεται συνολικά η εκποίηση των πάντων. Είναι σαφές ότι τρόικα και κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (συνεχίζοντας το έργο των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων) συνεχίζουν τη βιομηχανία διάλυσης του παραγωγικού ιστού της χώρας. Ειδικά για τις δημόσιες επιχειρήσεις μόνο δύο δρόμοι υπάρχουν για τους πιστωτές: ή θα ιδιωτικοποιηθούν, είτε ό,τι δεν μπορεί να πωληθεί, εκκαθαρίζεται και κλείνει.
Όλα τα «κλασικά» στάδια αυτής της διαδρομής ακολουθήθηκαν, βήμα προς βήμα, και στην περίπτωση της ΕΛΒΟ. Η εταιρία συγκροτήθηκε το 1986 ως Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων υπό δημόσια ιδιοκτησία (αρχικά είχε ιδρυθεί ως θυγατρική της αυστριακής Steyr). Το 2000 το μάνατζμεντ πέρασε σε μια κοινοπραξία του ομίλου επιχειρήσεων Μυτιληναίου και της ΜΕΤΚΑ Α.Ε., μέχρι το 2010, που αποχωρεί ο Μυτιληναίος και τον έλεγχο αναλαμβάνει εκ νέου το Δημόσιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι για το χρονικό διάστημα μετά την αποχώρηση Μυτιληναίου δεν πραγματοποιήθηκε διαχειριστικός έλεγχος. Τα επόμενα χρόνια συνεχίστηκαν οι πρακτικές απαξίωσης των παραγωγικών λειτουργιών της επιχείρησης, παρά τις τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητές της για την κατασκευή, ανανέωση και συντήρηση αμυντικών, αλλά και πολιτικών βαρέων οχημάτων.
Τον Φεβρουάριο του 2014 το υπουργείο Οικονομικών -όντας ο μεγαλύτερος μέτοχος- αποφάσισε την ένταξη της ΕΛΒΟ ΑΒΕ σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης εν λειτουργία και προχώρησε στον διορισμό ειδικού εκκαθαριστή (Ernst & Young). Αν υπήρξε σχεδιασμός από την πλευρά της τότε κυβέρνησης, ουδέποτε παρουσιάστηκε ρητά:
- Ποιος θα ήταν ο ρόλος και η συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στην εταιρία μετά το πέρας της εκκαθαριστικής διαδικασίας;
- Τι θα γίνει με το κομμάτι εκείνο των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού ιδιοκτησίας του ΥΠΕΘΑ, επί των οποίων εξαρχής το υπουργείο Οικονομικών δεν είχε αρμοδιότητα;
- Ποιο θα είναι το μέλλον των 350 εργαζόμενων της ΕΛΒΟ;
Το μόνο σίγουρο, το οποίο προκύπτει εκ του αποτελέσματος είναι ότι: τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης προορίζονταν για εκποίηση.
Η πορεία αυτή «φρέναρε» προσωρινά κατά το σύντομο διάστημα της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Παρά τις διαφορετικές απόψεις που υπήρχαν μεταξύ των δύο αρμόδιων υπουργείων σχετικά με την αμυντική βιομηχανία, αποφασίστηκε το πάγωμα της «εκκαθάρισης». Έγιναν ορισμένες προσπάθειες να αποκτήσει η ΕΛΒΟ μια δυναμική μέσω εξωστρέφειας. Δρομολογήθηκαν ορισμένες συμφωνίες με τρίτες χώρες που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για αγορά στρατιωτικών οχημάτων και άρχισαν να διερευνώνται οι δυνατότητες για διεθνείς συμπαραγωγές. Το επόμενο βήμα, όμως, το οποίο θα έπρεπε να είναι η οριστική παύση των διαδικασιών εκκαθάρισης και ο ορισμός διοίκησης σε ένα βάθος χρόνου, με προοπτική το πέρασμα της εταιρείας στο χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και τη συγκρότηση ενιαίου στρατηγικού σχεδιασμού για το σύνολο της αμυντικής βιομηχανίας (ΕΑΒ-ΕΑΣ-ΕΛΒΟ), δεν κατάφερε να προχωρήσει στο πεντάμηνο της κυβέρνησης εκείνης.
Το σχέδιο των δανειστών περιλαμβάνει την κατάτμηση της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας και ειδικά για την ΕΛΒΟ το ξεπούλημά της σε ιδιωτικά συμφέροντα. Η ΕΛΒΟ βρίσκεται εξαρχής καταγεγραμμένη μέσα στο στόχαστρο των δανειστών και καμία κυβέρνηση που έχει αποδεχθεί τις δανειακές συμβάσεις και την επιτήρηση δεν μπορεί να σχεδιάσει και να ασκήσει πολιτική πέρα από τους σχεδιασμούς Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Επομένως, παρά τα παχιά λόγια που ακούστηκαν τους τελευταίους δύο μήνες, είναι απολύτως ξεκάθαρο για ποιο λόγο η ΕΛΒΟ έχει αφεθεί να φτάσει στο σημείο που βρίσκεται σήμερα (δύο μήνες οφειλόμενων αποδοχών, άμεσος κίνδυνος διακοπής της παροχής ρεύματος κ.λπ.). Σημείο που προαναγγέλλει το «ξεπάτωμα» της διαδικασίας εκκαθάρισης.
Ανεξαρτήτως του μοντέλου που θα επιλεχθεί τελικώς στη διαπραγμάτευση με το «κουαρτέτο», η ιδιωτικοποίηση θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα για τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας και ιδιαίτερα δυσμενείς συνέπειες για τους ίδιους τους εργαζόμενους, με ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, πλήρη επέκταση των υπεργολαβιών και ανάπτυξη ενός καθεστώτος με μηδενικά εργασιακά δικαιώματα, όπως έχει αποδείξει αναμφισβήτητα η εμπειρία όλων των ιδιωτικοποιήσεων.
Ο μόνος δρόμος για τους εργαζόμενους της ΕΛΒΟ είναι η ανυποχώρητη πάλη για να μην προχωρήσει η εκκαθάριση και να περάσει το σύνολο της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας σε δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχο με ενιαίο στρατηγικό σχεδιασμό. Απαιτείται ο συντονισμός με τους εργαζόμενους όλων των επιχειρήσεων υπό ιδιωτικοποίηση και ξεπούλημα, για την ανάπτυξη ενός πανεργατικού, μαχητικού, αντιμνημονιακού κινήματος.
*Η Δέσποινα Χαραλαμπίδου είναι πρώην βουλευτίνα Λαϊκής Ενότητας Θεσσαλονίκης, επικεφαλής της περιφερειακής Παράταξης: Ριζοσπαστική Αριστερή Ενότητα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
