Η ουκρανική κρίση, ιδιαίτερα μετά την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων της Ρωσίας για τον έλεγχο της Ουκρανίας, προσθέτει δυσμενείς όρους στις ήδη από τα πριν συσσωρευμένες απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα μας από τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Τα πράγματα εξελίσσονται μέσα σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου φαίνεται ότι η ουκρανική κρίση τείνει να κατέβει νοτιότερα προς Βαλκάνια και Αν. Μεσόγειο. Οι εξελίξεις δείχνουν ότι η Τουρκία, παρά τις πιέσεις που της δημιουργεί η νέα κατάσταση, δεν παύει να ενισχύει το ρόλο της ως ενδιάμεση δύναμη μεταξύ «Δύσης» και «Ανατολής», αναπροσαρμόζοντας την τακτική της στις νέες συνθήκες, αλλά διατηρώντας αμείωτες τις επιθετικές της αιχμές απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο. Και χωρίς κανένας μεγάλος παίκτης να της «βάζει πάγο». Από μεριάς «Δύσης» συνεχίζονται αδιάπτωτα οι χλιαροί-άσφαιροι τόνοι ενώ έρχονται νέες έντονες πιέσεις για ελληνοτουρκικό «διάλογο εφ’ όλης της ύλης». Το ίσως νέο (λέμε ίσως γιατί έχουν υπάρξει προγενέστερες προετοιμασίες του σχετικού εδάφους μέσω της διαδικασίας των ΜΟΕ) στοιχείο που φέρνει η τρέχουσα κατάσταση, είναι η εισαγωγή της φόρμουλας «του διαλόγου και της συνεννόησης επί των θεμάτων που αφορούν τη Ν.Α. πτέρυγα του ΝΑΤΟ και την αποτελεσματική λειτουργία της στις νέες συνθήκες».
Πριν προχωρήσουμε είναι αναγκαία για να προσανατολιστούμε, μια επισήμανση που αφορά το ευρύτερο πλαίσιο των εξελίξεων. Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία σε καμία περίπτωση δεν ήταν για τις ΗΠΑ «η απρόβλεπτη κίνηση του Ρώσου δικτάτορα». Αντίθετα η λογική των σχετικών κινήσεων κάνει πρόδηλο ότι η Ουάσινγκτον έχει εξωθήσει προς μια τέτοια εξέλιξη, και τη μοχλεύει ως «έτοιμη από καιρό» για την προώθηση στρατηγικών σχεδιασμών που έχουν την αφετηρία τους πολύ πριν τα τελευταία γεγονότα. Ο ευρωατλαντικός έλεγχος επί της Ευρώπης, πολλαπλά κλεισίματα λογαριασμών / διευθετήσεις / αναδασμοί ισχύος και συνόρων σε Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο, και στρατηγικές κινήσεις στο πεδίο της γεωπολιτικής της ενέργειας είναι μερικοί από αυτούς τους μεγάλης διάρκειας σχεδιασμούς. Για λόγους πληρότητας πρέπει να προσθέσουμε εδώ χωρίς να επεκταθούμε, ότι από την άποψη μιας επαρκούς κατανόησης και ερμηνείας των όσων εξελίσσονται, είναι αδύναμη και η λογική που θέλει τη ρωσική ηγεσία να ήταν υποχρεωμένη σε κινήσεις «φορσέ» προκειμένου να αμυνθεί.
Η ακολουθία των κινήσεων αποκαλύπτει το τι μεθοδεύεται
Με αυτά τα δεδομένα ας παρακολουθήσουμε συνοπτικά τα διαδοχικά βήματα / μεθοδεύσεις που δείχνουν για την ώρα να κορυφώνονται στην επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη στις 13/03.
– Επιθετική και διευρυμένη από μέρους Τουρκίας, επαναφορά (και με επιστολές στον ΟΗΕ) από τους τελευταίους μήνες του 2021, θέματος αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων σε σύνδεση με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επ’ αυτών. Το θέμα βέβαια ζυμώνεται από μακρού χρόνου, με επανερχόμενες υποδείξεις / πιέσεις από τον Δυτικό παράγοντα, άλλοτε φανερές (βλ. δηλώσεις Πομπέο για «αμοιβαία» μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος) άλλοτε πιο έμμεσες ή παρασκηνιακές.
– Με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, πολιτική Μητσοτάκη ακραίας υπερθεματίζουσας αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, με αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία. Συγχρόνως αιφνιδιαστική δήλωσή του (συνέντευξή του στον Alpha) ότι τα ρωσικής προέλευσης οπλικά συστήματα που διαθέτουν οι ελληνικές Ε.Δ. «δεν είναι αμυντικά συστήματα τα οποία είναι κρίσιμα για την Εθνική Άμυνα». Έντονες δημόσιες αντιδράσεις από ανώτατους επιτελικούς αξιωματικούς ε.α, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι απηχούν και ευρύτερες ανησυχίες εντός στρατεύματος (βλ. άρθρο επίτιμου Α/ΓΕΣ Κ. Ζιαζιά σε διπλανή σελίδα), που επισημαίνουν την κρισιμότητα τα συστημάτων αυτών για την άμυνα των νησιών (αντιαρματική και έναντι απόβασης), την ανάγκη εξασφάλισης των ανταλλακτικών τους στις συνθήκες που προκάλεσε η ακραία αντιπαράθεση με τη Ρωσία, και επιπλέον συνδέουν τη σχετική δήλωση Μητσοτάκη με τις πιέσεις για τη σημαντική αποστρατιωτικοποίηση των νησιών (απόσυρση βαρέων όπλων).
– Συζήτηση στη Βουλή για το Ουκρανικό. Προετοιμασία κλίματος για τη σκοπιμότητα ή και την ανάγκη συνάντησης Ερντογάν-Μητσοτάκη με την, για προφανείς λόγους ιδιαιτέρως προαγωγική των τουρκικών αξιώσεων, ατζέντα «συνεννοήσεις για την Ν.Α. πτέρυγα του ΝΑΤΟ στις νέες συνθήκες». Σύμπλευση Μητσοτάκη-Τσίπρα για το θέμα της συνάντησης και ουσιαστικό κλίμα συναίνεσης επί των βασικών από μεριάς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Έχουν προηγηθεί σχετικές δηλώσεις Ε. Βενιζέλου, ο οποίος τελευταία φαίνεται να προεκφωνεί βασικές επιλογές εγχώριων και εξωχώριων κέντρων ισχύος και η εσπευσμένη όσο και ασυνήθιστη συνάντηση Πάιατ-Τσίπρα στο γραφείο του στη Βουλή με σκοπό την εφ’ όλης της ύλης ευθυγράμμιση της αξιωματικής αντιπολίτευσης εν όψει των προεικαζόμενων όπως φαίνεται εξελίξεων. Η στάση Τσίπρα στα όσα ακολουθούν επιβεβαιώνει απολύτως αυτή την εκτίμηση ως προς το τι διαμείφθηκε. Συμπεριλαμβανόμενης και της πρόσφατης κινητικότητάς του με την επίσκεψή του στο Φανάρι και τις επαφές που είχε στην Κωνσταντινούπολη.
– Η τουρκική πλευρά ανακοινώνει συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη στις 13/3 και μέσω ανώτατου Τούρκου αξιωματούχου ευθύς εξ αρχής δηλώνει ότι στο τραπέζι θα τεθεί το σύνολο των θεμάτων που εγείρει η Τουρκία, λέγοντας σε απειλητικούς τόνους ότι «ο φάκελος της Ελλάδας είναι περιεκτικός και μεγάλος». Η ελληνική πλευρά δηλώνει «ανοιχτή στο διάλογο με τον Τούρκο πρόεδρο, πολύ περισσότερο στην παρούσα συγκυρία» κάνοντας αναφορά στις πάγιες ελληνικές θέσεις που εδράζονται στο διεθνές δίκαιο κ.λπ. Βεβαίως, τα όσα είχε προκαταβολικά σπεύσει να δηλώσει ο Κ. Μητσοτάκης στην ίδια πρόσφατη συνέντευξή του στον Alpha που αναφερθήκαμε προηγουμένως, ότι στόχος είναι «η συζήτηση για τις μεγάλες διαφορές με προεξάρχουσα την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών» –για όλες δηλαδή τις μεγάλες διαφορές/ζητήματα που θέτει η Τουρκία και για όλες τις θαλάσσιες ζώνες συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των χωρικών υδάτων;– βρίσκονται σαφώς πλησιέστερα στους πραγματικούς όρους του «διαλόγου». Επί του ιδίου θέματος ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμά ως «θετική εξέλιξη τον διάλογο, ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες»(!) και προκρίνει ως «απώτερο σκοπό την προσφυγή στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ». Αντιστοίχως, υπό το ίδιο φως των παρουσών ασκουμένων πιέσεων για πλήρη στοίχιση, εδώ ο τόνος για άλλη μια φορά αναγκαστικά αφορά στη Χάγη και όχι στο τι θα παραπεμφθεί εκεί.
Συμπερασματικά
Στήνεται σκηνικό ελληνοτουρκικού διαλόγου προωθούμενο από την αμερικανική πλευρά. Άμεσα συναρτημένο με ευρύτερους σχεδιασμούς των ΗΠΑ για προώθηση γεωπολιτικών αρχιτεκτονικών διευθετήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου «υπό την πίεση του Ουκρανικού». Αξίζει να σημειωθεί σχετικά, ο παράλληλος ρόλος ενδιαμέσου που παίζουν Τουρκία και Ισραήλ, όπως και η σπουδή για επιτάχυνση των βημάτων εξομάλυνσης των μεταξύ τους σχέσεων (επισκέψεις Ισραηλινού προέδρου σε Ελλάδα και Τουρκία και τα όσα δήλωσε εκεί). Εκ των πραγμάτων και με βάση όλη την προϊστορία που έρχεται με φόρα στο προσκήνιο από τη διαδοχή των κινήσεων στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω, το μενού του διαλόγου αναμένεται ότι θα έχει βαριά θέματα φαλκιδευτικά της ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, συνεκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και διευθετήσεις ενεργειακών περασμάτων (αερίου, ηλεκτρικών διασυνδέσεων) και οριοθέτησης κόμβων (το σε προγενέστερο χρόνο, αμερικανικό πάγωμα του θέματος East Med σίγουρα «προέβλεπε» αυτό που ερχόταν), διάταξη των δυνάμεων των δύο χωρών στα πλαίσια του ΝΑΤΟϊκού ακροβολισμού τους απέναντι στη Ρωσία και πιθανές πατέντες για το μοίρασμα (φαλκιδευτικό και αυτό της ελληνικής κυριαρχίας) της ευθύνης του επιχειρησιακού ελέγχου επί διαφόρων ζωνών (Αιγαίου; Βόρειας Ελλάδας; Βαλκανικής;). Αν και άμεσα αποτελέσματα θεωρούνται μάλλον απίθανα, είναι ορατό το ενδεχόμενο της μεταγενέστερης κατά στάδια παρουσίασης «εποικοδομητικών λύσεων μείωσης των εντάσεων», πλασαρισμένων με όρους «υψηλής πολιτικής» και «οικονομικής αποδοτικότητας» που θα επιχειρούν με διακομματική συναίνεση να προσπεράσουν τους σκοπέλους εσωτερικών αντιδράσεων απέναντι στις νέες «επαχθείς υπογραφές».
Κίνα: Καλεί Ελλάδα και Τουρκία να αποφεύγουν την ένταση
Σύμφωνα με πληροφορίες ευρέως δημοσιευμένες στον ελληνικό Τύπο, ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ σχολιάζοντας την ένταση που έχει προκληθεί μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας για τον εξοπλισμό των ελληνικών νησιών, δήλωσε ότι η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα κάθε χώρας θα πρέπει να γίνονται σεβαστές. «Καλώ τα μέρη να αποφεύγουν ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν σε κλιμάκωση της έντασης και να επιλύσουν τη σύγκρουση μέσω διαλόγου, προστατεύοντας από κοινού την ειρήνη και τη σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου».
Χρήσιμη επισήμανση. Τα ζύγια στους τόνους και η προσθήκη της Κίνας στους προτρέποντες για διάλογο, είναι δηλωτικά της εκτίμησής της για το ειδικό βάρος της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης και της ανησυχίας της για τη μεταδοτικότητα των εντάσεων της περιοχής μας. Το εύρος και η αλληλοσυσχέτιση των τεκτονικών μετατοπίσεων σε πλανητική κλίμακα «έχουν ήδη φέρει την Κίνα στην Ανατολική Μεσόγειο» που επιβεβαιώνεται και δι’ αυτού του τρόπου ότι είναι ένα από τα «θερμότερα» γεωπολιτικά σημεία του πλανήτη: Εκεί όπου συναντώνται τρεις ήπειροι.
«Επικίνδυνες για την Εθνική Άμυνα οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού για τα ρωσικά όπλα των Ε.Δ.»
Αποκαλυπτικά τα όσα αναδημοσιεύουμε από άρθρο του Κων/νου Ζιαζιά, στρατηγού ε.α, Επίτιμου Α/ΓΕΣ, στο militaire.gr (7/3/2022)
Με έκπληξη και με ανησυχία, ακούσαμε τον πρωθυπουργό της Χώρας μας, να δηλώνει σε τηλεοπτικό σταθμό, για τα ρωσικά οπλικά συστήματα που διαθέτει η χώρα μας και τις απαιτήσεις αυτών σε ανταλλακτικά στο προσεχές μέλλον, ότι «αποτελούν επιλογές άλλων δεκαετιών, περασμένων δεκαετιών» και «δεν είναι αμυντικά συστήματα τα οποία είναι κρίσιμα για την Εθνική Άμυνα».
Με όλο τον σεβασμό, που πρέπει όλοι οι Έλληνες να έχουμε προς τους θεσμούς της Χώρας μας, οι δηλώσεις αυτές δημόσια δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα και είναι επικίνδυνες για την εθνική άμυνα, αλλά και το ηθικό του στρατεύματος.
Κύριε πρωθυπουργέ αυτά τα οπλικά συστήματα, […] είναι αυτά που μας παρέχουν αντιαεροπορική προστασία στα μαχόμενα τμήματα, είναι αυτά που μας παρέχουν αντιαποβατική προστασία στα νησιά μας, […] Είναι αυτά που ζητούν, που πιέζουν οι Τούρκοι, μαζί με τους συμμάχους μας, να αποσυρθούν από τα νησιά μας και να εφαρμόσουν την αναθεωρητική πολιτική τους, χωρίς «ζόρια».
Η προμήθεια ανταλλακτικών και η τοποθέτηση αυτών στην κλίμακα ανεφοδιασμού του Στρατού μας, για τα επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια, είναι απολύτως απαραίτητη, […] για την διαθεσιμότητα αυτών των οπλικών συστημάτων, που αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της εθνικής μας άμυνας, σε ορισμένες ευαίσθητες περιοχές της Χώρας μας. Πως όμως θα γίνει η προμήθεια αυτών των ανταλλακτικών όταν η χώρα μας έκλεισε και την τελευταία χαραμάδα επικοινωνίας με την προμηθεύτρια χώρα, στο όνομα της συμμαχικής αλληλεγγύης και όχι στο όνομα του εθνικού συμφέροντος και στο όνομα της εθνικής άμυνας; […] Η λήψη απόφασης από τον «έναν», χωρίς την εκτίμηση και τις προτάσεις των ειδικών, ενέχει […] τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε λάθη, σε παραλείψεις με σοβαρότατες συνέπειες για την ασφάλεια της Χώρας. […]
