Είναι πλέον παραδεκτό πως η διαχείριση της πανδημίας στη χώρα μας έχει ξεφύγει του όποιου ελέγχου, ενώ όλο και περισσότεροι τονίζουν πως αυτό γίνεται εν γνώσει της κυβέρνησης και βάση σχεδιασμού και πολιτικών υπολογισμών. Πολλοί μιλούν για το «ελληνικό παράδοξο»: Όσο σκληραίνουν τα μέτρα, όσο γίνεται πιο αυστηρό το λοκντάουν, τόσο τα κρούσματα και οι θάνατοι αυξάνονται. Η αποτυχία του ολικού λοκντάουν διαρκείας συντελείται μπρος στα μάτια μιας κοινωνίας που συνεχίζει να μετρά απώλειες, με τους κυβερνώντες να την «ταΐζουν» ατομική ευθύνη και φτιαχτές ελπίδες για «πράσινα πιστοποιητικά», άνοιγμα της οικονομίας και έκρηξη στον τουρισμό τη φετινή σεζόν.
Βρισκόμαστε εν μέσω μιας νέας έκρηξης της πανδημίας στη χώρα μας, με την κατάσταση να είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Τα συνολικά κρούσματα στη χώρα ξεπερνούν τις 230 χιλιάδες από την αρχή της πανδημίας, με την ημερήσια αύξηση να φτάνει στα 3.000 καταγεγραμμένα κρούσματα (μέσος όρος εβδομάδας 2.237 νέα κρούσματα, διπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο εβδομάδας 1.025 ένα μήνα πριν). Αντίστοιχα οι συνολικοί θάνατοι καταγράφονται στους 7 χιλιάδες, με σταθερά πάνω από 50 συμπολίτες μας (μέσος όρος εβδομάδας 51 θάνατοι, διπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο εβδομάδας 23 θανάτων ένα μήνα πριν) να χάνονται καθημερινά απ’ τον ιό. Αδιάψευστος δείκτης ο αριθμός των διασωληνωμένων συμπολιτών μας στις ΜΕΘ. Αυτή τη στιγμή 645 άνθρωποι (Παρασκευή 19/3) βρίσκονται σε ΜΕΘ-Covid, με την κάλυψη κλινών ΜΕΘ να φτάνει το 80%, το ένα μετά το άλλο τα νοσοκομεία να μετατρέπονται σε νοσοκομεία μιας ασθένειας, οι ασθενείς να μπαίνουν σε λίστες αναμονής, και την κυβέρνηση να παρακαλάει για τη συνδρομή των ιδιωτικών κλινικών, που από την αρχή της πανδημίας θα έπρεπε να ενταχθούν σε έναν ενιαίο σχεδιασμό.
Την ίδια στιγμή με αργούς ρυθμούς προχωρά το εμβολιαστικό πρόγραμμα, όντας σε ομηρία από τις συμφωνίες της Ε.Ε. και των πολυεθνικών του φαρμάκου, παρά την απόφαση της χώρας μας να μην ακολουθήσει τις υπόλοιπες χώρες τις Ε.Ε. στην αναστολή χρήσης του εμβολίου της AstraZeneca. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, τουλάχιστον μία δόση έχουν πραγματοποιήσει 935 χιλιάδες πολίτες (8,72%), ενώ πλήρως εμβολιασμένοι είναι 440 χιλιάδες (4,11%), με την κυβέρνηση να ανακοινώνει αυτή την εβδομάδα το άνοιγμα της πλατφόρμας για τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων.
Ζωές θα μπορούσαν να έχουν σωθεί αν η κυβέρνηση δεν εξαντλούσε την πολιτική της στα αδιέξοδα λοκντάουν, αν δεν απέφευγε συστηματικά να χρηματοδοτήσει εκτάκτως το σύστημα Υγείας. Ακόμη και τώρα, ζωές μπορούν να σωθούν αρκεί να υπάρξει έστω και εκ των υστέρων αλλαγή πορείας, με γενναία ενίσχυση του συστήματος Υγείας, με επίταξη του ιδιωτικού τομέα, με μαζικά τεστ με σκοπό την ιχνηλάτηση και τον περιορισμό της πανδημίας, με προμήθεια όλων των διαθέσιμων φαρμάκων και εμβολίων κόντρα στην διπλωματία της υγείας.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να χειριστεί την κόπωση και τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας για το διαρκές λοκντάουν. Σπεύδει να προαναγγείλει ένα άνοιγμα –στον αυτόματο πιλότο– χωρίς κανένα μέτρο προστασίας και χωρίς σχεδιασμό ελέγχου της πανδημίας. Πέντε μήνες λοκντάουν είχαν όλο τον χρόνο για να προετοιμαστούν
Ξανά «έξυπνα» μέτρα
Και ενώ αυτή είναι η κατάσταση, διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες ήδη παρουσιάζουν το πλάνο της κυβέρνησης για σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας με ορίζοντα την προσέλκυση τουρισμού κατά την καλοκαιρινή σεζόν. Τα «έξυπνα» μέτρα, με την απαγόρευση κυκλοφορίας στις 6 και το χιλιομετρικό όριο στις μετακινήσεις, έρχονται να τα διαδεχθούν νέα «έξυπνα» μέτρα, όπως προανήγγειλε σε συνέντευξη του στο CNN ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, με σκοπό τη σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς, αρχής γενομένης απ’ την επόμενη εβδομάδα.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να χειριστεί την κόπωση και τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας για το διαρκές λοκντάουν. Σπεύδει να προαναγγείλει ένα άνοιγμα –στον αυτόματο πιλότο– χωρίς κανένα μέτρο προστασίας και χωρίς σχεδιασμό ελέγχου της πανδημίας. Πέντε μήνες λοκντάουν, με κλειστές σχεδόν όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες, είχαν όλο τον χρόνο, για να προετοιμάσουν το ασφαλές άνοιγμα μιας σειράς δραστηριοτήτων. Σπατάλησαν χρόνο και χρήμα, βάζοντας σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των πολιτών, εξαντλώντας την κρατική διαχείριση, στο άνοιξε-κλείσε των κομμωτηρίων, την αστυνόμευση και τα πρόστιμα, την επικοινωνιακή επίθεση των ΜΜΕ προς τους ανεύθυνους πολίτες.
Η άρση του λοκντάουν είναι μια πραγματική ανάγκη ειδικά όταν αυτό αποδεικνύεται αποτυχημένο και με χαρακτήρα βασικά φρονηματικό. Αυτό που τώρα επιχειρεί η κυβέρνηση προκαλώντας αντιδράσεις –ακόμη και αυτής της πειθήνιας στις πολιτικές πιέσεις επιστημονικής επιτροπής– είναι ένα ψευδεπίγραφο άνοιγμα, στον αυτόματο πιλότο, τις συνέπειες του οποίου, υγειονομικές και οικονομικές, θα φορτωθεί και πάλι ο λαός. Και ενώ έτσι έχουν τα πράγματα, η αντιπολίτευση είναι απούσα, χωρίς εναλλακτική πρόταση, κρύβοντας πίσω από τις κοκορομαχίες στη Βουλή την ομοφωνία στα βασικά. Αλλά και τις γέφυρες που ρίχνονται στο πολιτικό σύστημα, με προτάσεις όπως «υπουργός Υγείας κοινής κομματικής αποδοχής» και «πολιτικό μορατόριουμ λόγω πανδημίας». Η κοινωνία καλείται να αντέξει άλλο ένα αδιέξοδο και να αναζητήσει τους δικούς της δρόμους διεξόδου, στο δικό της αγώνα για την υπεράσπιση της ζωής.
Πράσινο πιστοποιητικό και πράσσειν άλογα
Στην τελική ευθεία βρίσκεται η Ε.Ε. για τη δημιουργία του «Πράσινου Πιστοποιητικού Υγείας». Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το ψηφιακό αυτό πιστοποιητικό έχει σαν στόχο να επιτρέψει την ομαλή επιστροφή των Ευρωπαίων στην κανονικότητα, διευκολύνοντας τις ασφαλείς και ελεύθερες μετακινήσεις των πολιτών εντός της Ε.Ε., και προβλέπεται να είναι έτοιμο μέχρι τις αρχές Ιουνίου. Σκοπός του είναι να λειτουργήσει ο τουρισμός αλλά και μια σειρά άλλων δραστηριοτήτων.
Δεν έφτανε η αποτυχία της Ε.Ε. και των ευρωπαϊκών κρατών ξεχωριστά στη διαχείριση της πανδημίας και κυρίως στο θέμα του εμβολιασμού. Δεν έφτανε η κατάρρευση των μύθων περί συνεργασίας και αλληλεγγύης που αυτή τη φορά είχαν θύμα την υγεία των πολιτών. Τώρα σπεύδουν να καλύψουν την αποτυχία τους πίσω από ψηφιακά πιστοποιητικά στο όνομα των οποίων θα θυσιαστεί κάθε άλλο μέτρο προστασίας (διαγνωστικά τεστ στις πύλες εισόδου, ενίσχυση των συστημάτων υγείας).
Οι αξιωματούχοι τις Ε.Ε. παίζουν με τις λέξεις. Δεν είναι λένε «διαβατήριο» αλλά «ψηφιακό πιστοποιητικό». Δεν πάει κόντρα στην ισονομία των πολιτών και δεν παράγει διακρίσεις, είναι προσβάσιμο σε όλους, αν και η εμβολιαστική κάλυψη είναι πολύ μικρή και τα διενεργούμενα τεστ επίσης. Δεν απαγορεύει τη μετακίνηση σε όσους δεν είναι κάτοχοί του αλλά επιτρέπει την ελεύθερη μετακίνηση σε όσους το έχουν.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, που διεκδικεί την πατρότητα της ιδέας ενός κοινού ευρωπαϊκού πιστοποιητικού, πανηγυρίζει γιατί η «Ευρώπη προχωράει μπροστά» και εκτιμά πως το μέτρο αυτό «θα βοηθήσει στην ενίσχυση του τουρισμού και των οικονομιών που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτόν». Την ώρα που η χώρα συνεχίζει να είναι στο «κόκκινο», με τα αποτυχημένα λοκντάουν και τους δεκάδες νεκρούς καθημερινά, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να παίξουν επικοινωνιακά με τη «μεγάλη ευκαιρία» του τουρισμού.
Ξεχνούν όμως μια «λεπτομέρεια» που σπεύδει να τους θυμίσει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας ξενοδόχων κ. Τάσιος. Σε πρόσφατη δήλωσή του κρίνει θετικά την απόφαση για το πιστοποιητικό, τονίζει όμως πως «πρέπει να είναι “πράσινη” και η χώρα στα επιδημιολογικά δεδομένα για να μπορέσουν να έρθουν και οι τουρίστες». Δυστυχώς προς αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση συνεχίζει να κινείται με το «βλέποντας και κάνοντας» παράγοντας καθημερινά αρνητικά αποτελέσματα.
Μήλον της έριδος τα εμβόλια
Συνεχίζεται ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός κρατών και πολυεθνικών του φαρμάκου με επίκεντρο την παραγωγή και τη διανομή των εμβολίων, ενώ η πανδημία συνεχίζει να εξαπλώνεται. Τα καταγεγραμμένα κρούσματα παγκοσμίως ξεπερνούν τα 122 εκατομμύρια και οι θάνατοι αγγίζουν τα 2,7 εκατομμύρια.
Μήλον της έριδος αυτή τη φορά μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και της Μ. Βρετανίας, είναι το εμβόλιο της AstraZeneca. Η Ε.Ε. κατηγορεί τη Μ. Βρετανία πως, κατά παράβαση των συμφωνιών, καθυστερεί την παράδοση των δόσεων του εμβολίου της «AstraZeneca» από τα εργοστάσια, την ίδια στιγμή που εκατομμύρια δόσεις εμβολίων από χώρες της Ε.Ε. έχουν μεταφερθεί στη Μ. Βρετανία. Ενώ οι ΗΠΑ που έχουν στενή συνεργασία με τη Μ. Βρετανία εξακολουθούν να στοκάρουν εκατομμύρια δόσεις του συγκεκριμένου εμβολίου, αναμένοντας την έγκρισή του από τις εκεί αρμόδιες αρχές.
Μία μετά την άλλη οι χώρες της Ε.Ε. αναστέλλουν προσωρινά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο της AstraZeneca, επικαλούμενες λόγους ασφάλειας, με αφορμή κάποια καταγεγραμμένα περιστατικά επιπλοκών. Και με τον ΠΟΥ να δηλώνει πως αξιολογεί προσεκτικά τα στοιχεία και συνιστά τη συνέχιση χρήσης του καθώς εξακολουθεί να θεωρεί πως τα οφέλη του εμβολίου υπερτερούν των κινδύνων.
Την ίδια στιγμή η Κομισιόν οξύνει τους τόνους της κριτικής και της διπλωματικής πίεσης προς τη Μ. Βρετανία, επιρρίπτοντάς της τη βασική ευθύνη για τους αργούς ρυθμούς με τους οποίους κινείται το εμβολιαστικό πρόγραμμα στις χώρες της Ε.Ε. Διάφορα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για στροφή χωρών της Ένωσης που αρχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον για το ρώσικο εμβόλιο Sputnik V, κάνοντας λόγο για προχωρημένες διαπραγματεύσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία.
Τα εμβόλια και η υγεία των πολιτών γίνονται μέρος του διπλωματικού παιχνιδιού και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών. Η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και η θωράκιση της Υγείας συναντούν τους απάνθρωπους κανόνες της κερδοφορίας των πολυεθνικών του φαρμάκου. Άλλοι δρόμοι υπάρχουν, με απελευθέρωση της παραγωγής των εμβολίων από τις πατέντες των πολυεθνικών, με συνεργασία των χωρών, με ισότιμη αξιοποίηση όλων των εμβολίων και φαρμάκων που έχει η ανθρωπότητα στη διάθεση της, πέρα από τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς.
