Αρχική περίπτερο ιδεών Και τούτη τη σαιζόν θα χάσουμε άλλο ένα καλοκαίρι

Και τούτη τη σαιζόν θα χάσουμε άλλο ένα καλοκαίρι

«Από τους τρεις λόγους για να ταξιδέψει κανείς στην αρχαιότητα: Πόλεμος, Εμπόριο, Προσκύνημα, κάποιος θα έλεγε ότι ο Τουρισμός προέρχεται από το Προσκύνημα. Όμως, πιο πολύ φαίνεται ο πραγματικός του πρόγονος να είναι ο Πόλεμος!»

Αυτά έγραφε ο Αμερικανός στοχαστής, Χακίμ Μπέη. Ένας μειλίχιος άνθρωπος με αίσθηση του μέτρου (…σπάνιες αρετές για κάποιον με τόσο περιθωριακές απόψεις) που έτυχε να συναντήσω στα μέσα της δεκαετίας του΄90 στην Ιρλανδία.

Και ένας έμπορος γούνας, σε μια συζήτηση μεταξύ γουναράδων που έτυχε να παρακολουθήσω στη Ρόδο στα μέσα της δεκαετίας του ’80 (ναι, τόσο παλιά!), τελικά απεφάνθη:

Ο Τουρισμός είναι ο μόνος στρατός που δεν νικήθηκε ποτέ!

Πράγματι:

Οι φάλαγγες των τουριστών προχωρούν και φωτογραφίζουν, φωτογραφίζουν και προχωρούν πάνω στα ερείπια που άφησαν τα τμήματα που προηγήθηκαν μέσα σ’ ένα τοπίο κατεστραμμένο από τσιμέντο, άσφαλτο, θόρυβο, φώτα, σκουπίδια, εξαντλητική δουλειά!

Το πρόσταγμα shoot αφορά τώρα το πάτημα ενός κουμπιού που ανοιγοκλείνει το κλείστρο της κάμερας, όπου shoot-πυροβολώ ισχύει και για το τράβηγμα της φωτογραφίας όταν σκοπεύεις μέσα από τη φωτογραφική μηχανή, αυτό το ερμαφρόδιτο σύμβολο-παιχνιδάκι και σύγχρονο ξόρκι.

Οι κάμερες υψώνονται προς κάθε κατεύθυνση, κάθε στόχο που προβάλλει, ρουφώντας την ψυχή των ντόπιων και του τοπίου.

Ο σημερινός μαζικός Τουρισμός είναι το απόγειο της εκλέπτυνσης ενός παλιού πολεμικού παιχνιδιού που λέγεται search ‘n’ destroy-ερευνήστε λοιπόν και καταστρέψτε, αλλά μ’ ένα τέτοιο τρόπο ώστε η καταστροφή να μπορεί να ονομασθεί «αξιοποίηση».

Αντίθετα από το προσκύνημα όπου ο προσκυνητής προσέρχεται με δέος και κατάνυξη και, προσφέροντας πίστη, αυξάνει τη «χάρη» που αναδίδει ένας Ιερός Τόπος, ο Τουρισμός απομυζά τις ιδιαιτερότητες κάθε «ξεχασμένης» γωνιάς του πλανήτη και ομογενοποιεί κάθε μέρος που πλήττει. Γιατί αυτό που αποζητά ο τουρίστας είναι «πολιτισμική διαφορά» για να την καταναλώσει. Έτσι κι αλλιώς θα του ήταν αφόρητο να την ζήσει.

Η Φαντασία πέθανε στη Δύση εδώ και καιρό. Χρειάστηκαν αμέτρητες ποσότητες ορθολογισμού και κατήφειας για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Για να καταπραϋνθεί και να σβήσει κάτι τόσο δυσλειτουργικό και άβολο, αλλά τόσο βαθειά ανθρώπινο. Τώρα, λοιπόν, η Δύση, πηγή του Τουρισμού, πρέπει να την αποκτά σε ασφαλείς δόσεις και σωστά πακεταρισμένη.

Όπου αγγίζει απονεκρώνει

Αυτό που γοργά απονεκρώνεται έχει ανάγκη από κάτι ζωντανό για να παρατείνει τον χρόνο επιβίωσής του. Αλλά όπου αγγίζει απονεκρώνει. Πρέπει λοιπόν συνεχώς να προχωρά! Πράγματι, νέοι τουριστικοί Παράδεισοι ανοίγονται στο κοινό. Νέοι «τουριστικοί προορισμοί» μπαίνουν στο χορό ανακοινώνοντας απλά: Ανοίξαμε (τα πόδια) και σας περιμένουμε!

ΑΝ η παλιά αποικιοκρατία ύφαινε στην ψυχή του αποικιοκρατούμενου την αλλοτρίωση και την τρέλα, και εκμεταλλευόταν τις υλικές πηγές, η σύγχρονη προχωράει παντού και σε μεγάλο βάθος. Για να γίνει κατανοητή η έννοια αυτού του βάθους ας ειπωθεί ότι τώρα δεν είναι μόνο η ανεξαρτησία ή οι πηγές πλούτου που κινδυνεύουν, αλλά τουριστική έκθεση σημαίνει… να ανοίγεις το σπίτι σου στους ξένους! Ο Τουρισμός μετατρέπει μια χώρα σε έκθεμα και εικόνα του εαυτού της.

…Και φυσικά, να ανοίγεις το σπίτι σου με το “αζημίωτο”! Άπαντες δε προφασίζονται άγνοια τού ότι η ζημιά είναι ανυπολόγιστη! Πώς όχι; Ο Τουρισμός είναι “ιερή αγελάδα” και ένα από τα ταμπού του πολιτισμού μας.

Χοντρικά, μπορούμε να πούμε ότι η επιδρομή της Δύσης στα χωριά και στις καλύβες του κόσμου ακολούθησε την εξής πορεία: Πρώτα οι εξερευνητές, μετά οι ιεραπόστολοι, μετά ο στρατός (και περισσότεροι ιεραπόστολοι), μετά οι περιηγητές, κατόπιν διανοούμενοι και συγγραφείς, εν συνεχεία αγνοί ταξιδευτές (και οι χίππυς κάποτε), μετά ο ήσυχος ιντιβιντουαλιστής τουρίστας με το πραγματικό ενδιαφέρον και τέλος η πλημμυρίδα του μαζικού Τουρισμού.

Ο στρατός βέβαια δεν παύει, κατά καιρούς, να κάνει την εμφάνισή του με τα βρώμικα άρβυλά του, ανοίγοντας και κλείνοντας την τουριστική αυλαία! Έτσι, το Βιετνάμ ή η Καμπότζη που κάποτε ήταν υπό το καθεστώς του ναπάλμ και του βομβοτάπητα είναι τώρα πρόθυμοι «τουριστικοί προορισμοί». Ενώ η Σομαλία που σήμερα εμφανίζεται στους χάρτες των τουριστικών οδηγών «λευκή», κάποτε μπορεί να αποδειχτεί θαυμάσιο τουριστικό εύρημα και προϊόν. Ή ένα αμερικανοκίνητο στρατιωτικό πραξικόπημα στη Γουατεμάλα στέλνει για λίγο τη χώρα στα τουριστικά αζήτητα μέχρις ότου «κάποια προβλήματα διευθετηθούν».

Η «γλώσσα»

Όπως πάντα, η γλώσσα αποκαλύπτει τα πάντα για τα οποία μιλά, έτσι έχουμε: τουριστικές μονάδες, πράκτορες, tour operators, target group, έρευνα, συνοδούς, tourist guides, ξεναγούς, τουριστικά γκρουπ, αρχηγούς γκρουπ, σχεδιασμό, ανεφοδιασμό και, αν τα πράγματα πάνε στραβά, εκκένωση! Ακόμα και όταν συγκαλύπτει η γλώσσα, προδίδει!

Αποδεικνύεται λοιπόν αυτό που ειπώθηκε στην αρχή, ότι ο τουρισμός είναι ο μόνος στρατός που δεν νικήθηκε ποτέ!

Ακόμα, ο Τουρισμός, που δεν μπορεί πια παρά να είναι μαζικός, δηλαδή μια βιομηχανία διασκέδασης, χαλάρωσης και “κολακείας” για τους προλετάριους κάποιων χωρών, για τους προλετάριους κάποιων άλλων σημαίνει σιδηρά πειθαρχία, ασταμάτητη δουλειά σε «στρατόπεδα διακοπών», μόνιμη κούραση. Έτσι ώστε μια χώρα στον ήλιο που έχει πληγεί από τον τουρισμό να γίνεται αναπότρεπτα μια «ηλιόλουστη κόλαση». Και υπάρχουν όλο και «κατώτερα πατώματα», όλο και βαθύτερα κάτεργα, σ’ αυτή την κόλαση στον ήλιο!

…Κι ακόμα ακόμα, η αδυνατότητα μιας επανάκτησης της ζωής οφείλεται στο ότι: και στις καλές εποχές τόσοι πολλοί άνθρωποι είχαν προτιμήσει το χρήμα από την πάλλουσα ζωή. «Έρρεε το χρήμα!» είπε κάποιος βετεράνος του Τουρισμού και εδονείτο από συγκίνηση μες την επανάληψη του «ρο» αντί να ξεσπάσει σε ένα: «έρρεε η ζωή»!

Ευπειθέστατος διατελώ
Β.Η

Υ.Γ 1: Πέρυσι πέρασε από πάνω μας η κοσμοπλημμύρα και «κραιπάλη» των 30 εκατομμυρίων και αναμένεται μια επόμενη. Παρ’ όλα αυτά, κάπου θα βρεθεί ένα μοναχικό πεύκο και για σας, ένα έρμο αρμυρίκι, και όταν γέρνει ο ήλιος και οι παραλίες ησυχάζουν, κάποιος μπορεί πέρα απ’ τις ομπρέλες και τα άδεια πλαστικά μπουκάλια να ατενίσει το μεγάλο ήσυχο μπλε. Γι’ αυτή την ώρα που η Μεγάλη Ζέστη υποχωρεί ζούμε όλη τη μέρα, εμείς «οι ανάξιοι», που αξιωθήκαμε το μακρύ καλοκαίρι του Νότου χωρίς να είμαστε άξιοί του!

Υ.Γ 2: Αυτοί που προσφάτως, και μετά τις κινητοποιήσεις σε Βενετία και Βαρκελώνη, αρθρογραφούν ενάντια στον μαζικό Τουρισμό, μπορούν να μεμψιμοιρούν για την ποιότητα των τουριστών και την χαμηλή αγοραστική τους δύναμη, αλλά δεν καταλαβαίνουν ή κλείνουν τα μάτια μπρος στην πραγματική φύση του τουριστικού φαινομένου. Μιλούν για «λελογισμένη αξιοποίηση», λες και θα ήταν ανεκτή μια λελογισμένη εκποίηση του… πατρικού σου σπιτιού. Μιλούν για «ποιοτικό τουρισμό» και εννοούν να πουλάς ακριβά το κορμί σου. Μιλούν για «ανεξέλεγκτη αύξηση», λες και θα ήταν δυνατή μια χαμηλής έντασης και μετρημένη εισβολή. Μιλούν για «δυσμενείς επιπτώσεις», λες και θα μπορούσες να παίξεις ένα παιχνίδι διατηρώντας τις αμφιβολίες σου. Εμείς, όμως, που ζώντας για δεκαετίες μέσα στον Τουρισμό τον γνωρίζουμε όσο λίγοι και είδαμε την άνοδο και την πτώση του Τουριστικού Μύθου, μπορούμε να γράφουμε ό,τι θέμε! Δηλαδή, αυτά που ζήσαμε! Άλλωστε δεν πληρωνόμαστε γι’ αυτά που γράφουμε!

(Ο Β.Η είναι ζωγράφος και ποιητής που δημοσιεύει κείμενά του στα «Μεταμεσονύκτια Ημερολόγια» metamesonyktiaemerologia.blogspot.com)

Φωτ.: Απειλούμενη ομορφιά. Σκόπελος (φωτό Στ. Ελληνιάδης)

Σχόλια

Exit mobile version