Η κατάρρευση της κυβέρνησης Σόκρατες παρατείνει την ευρωπαϊκή περιδίνηση Μανιφέστο λιτότητας εγκρίνουν οι 27 που συνεχίζουν το κρυφτούλι με τις αγορές.
Η περιδίνηση της Ε.Ε. και του ευρώ παίρνει νέα παράταση τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο, αν οι 27 ηγέτες που βρίσκονται στις Βρυξέλες για την εαρινή σύνοδο δεν αποφασίσουν σήμερα να ταΐσουν το θηρίο των αγορών –και κυρίως τις τράπεζες- με κάτι πιο γενναιόδωρο από όσα τους έχουν προσφέρει μέχρι τώρα.
Η κατάρρευση της κυβέρνησης Σόκρατες στην Πορτογαλία, μετά την εκκωφαντική απόρριψη της 4ης δόσης λιτότητας από τα 5 κόμματα της αντιπολίτευσης, και η προοπτική να γίνει η χώρα το τρίτο μέλος του κλαμπ του ευρωπαϊκού μηχανισμού «διάσωσης» (με ένα ποσό μέχρι 80 δισ. ευρώ) εγκαινιάζουν μια καινούρια, πολύμηνη φάση αβεβαιότητας και ανταγωνισμών ανάμεσα στους «εταίρους». Κι αυτό γιατί, μεταξύ άλλων, η ανάδειξη νέας κυβέρνησης στην Πορτογαλία, μέσω πρόωρων εκλογών, αν δεν προκύψει άλλου είδους διακομματική συμφωνία, απαιτεί διάστημα τουλάχιστον δύο μηνών.
Κι αυτή δεν είναι η μόνη πολιτική δέσμευση που εμποδίζει τους 27 να καταλήξουν σε πλήρη συμφωνία στη νεοφιλελεύθερη συνταγή εξόδου από την κρίση χρέους, αφού:
– Και η Φινλανδία (από τους «σκληρούς» του γερμανικού κλαμπ) βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο μέχρι τις 17 Απριλίου.
– Και η «φρέσκια» κυβέρνηση της Ιρλανδίας δεν φαίνεται διατεθειμένη να ενδώσει από τώρα στις πιέσεις για αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων, ώστε να λάβει ως «αντίδωρο» τη μείωση του επιτοκίου για το δάνειο που έχει πάρει.
– Και η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις δικές της εκλογικές αγωνίες, ιδιαίτερα στις αναμετρήσεις της Κυριακής στα κρατίδια Βάδης-Βυρτεμβέργης και Ρηνανίας-Παλατινάτου, όπου επίκεινται… χαστούκια για τα κόμματα του συνασπισμού. Συν τοις άλλοις, η μείζων πολιτική αγωνία της Άνγκελα Μέρκελ, οι γενικές εκλογές του 2013, την ωθούν να απαιτεί τη δική της… επιμήκυνση.
Οι δόσεις της Μέρκελ
Συγκεκριμένα, από το πακέτο «λύσης» που έχουν ήδη αποφασίσει οι 17 της Ευρωζώνης στις 11 του μηνός και από την εξειδίκευσή του, όπως τη διαμόρφωσαν οι υπουργοί Οικονομίας του Eurogroup αυτή την εβδομάδα, θα μείνει σε εκκρεμότητα μια κρίσιμη λεπτομέρεια, που παραπέμπεται για τη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου: το πώς θα διαμορφωθεί το κεφάλαιο των 700 δισ. ευρώ, με το οποίο θα «προικοδοτηθεί» ο νέος, μόνιμος μηχανισμός στήριξης του ευρώ, που θα ισχύσει από το 2013. Από το ποσό αυτό τα κράτη-μέλη οφείλουν να καταβάλουν σε ρευστό 80 δισ. – και απ’ αυτά τα 22 δισ. επιβαρύνουν τη Γερμανία. Αν και είναι άγνωστο αν αυτό αποτελεί πρόβλημα ή πρόσχημα για να διατηρήσει ανέπαφη την ηγεμονία της στην Ε.Ε. και την «πειθάρχηση» των παριών της Ευρωζώνης, η γερμανική ηγεσία προβάλλει το αίτημα να καταβάλει το ήμισυ των εισφορών της σε πέντε και όχι τρεις ετήσιες δόσεις. Απαιτεί, βεβαίως, υψηλό βαθμό αφέλειας για να πιστέψει κανείς ότι το πρόβλημα της πλεονασματικής Γερμανίας είναι μια διαφορά μόλις 1,3 δισ. ευρώ στις ετήσιες δόσεις της…
Οι πολιτικές και «τεχνικές» εκκρεμότητες τροφοδότησαν ένα νέο κύμα «επιθέσεων» των αγορών στα κρατικά ομόλογα, με τα πορτογαλικά να σκαρφαλώνουν σε επιτόκιο 8%, τα ιρλανδικά spreads να κάνουν ιστορικό ρεκόρ και τα ελληνικά να κινούνται κοντά στις 950 μονάδες βάσης, εξανεμίζοντας και σ’ αυτό το πεδίο τα οφέλη από τον υποτιθέμενο «θρίαμβο» της 11ης Μαρτίου. Και οι «επιθέσεις» αυτές αναμένεται να συνεχιστούν μέχρι τον Ιούνιο, τροφοδοτούμενες και από τις άλλες, παράλληλες κρίσεις, όπως τον υποβόσκοντα γαλλογερμανικό ανταγωνισμό με επίκεντρο την επέμβαση στη Λιβύη.
Τσουνάμι λιτότητας
Ενώ, λοιπόν, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες έχουν επιλέξει να παίζουν ένα ιδιότυπο κρυφτούλι με τις αγορές πάνω στο «υπαρξιακό» ερώτημα -με πόσο ακόμη χρήμα θα ταΐζουν τη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία και τον τραπεζικό Λεβιάθαν;-, δεν επιδεικνύουν καμιά ταλάντευση στον ταξικό πόλεμο που έχουν κηρύξει στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Στις αποφάσεις της Συνόδου των 27, όπως προκύπτει σαφώς από το σχέδιο συμπερασμάτων που έχει διαρρεύσει, αναμένεται να επικυρώσουν την πολιτική συμφωνία των 17 της Ευρωζώνης, από την οποία πηγάζουν αλλεπάλληλα τσουνάμι λιτότητας για μια δεκαετία και πλέον. Συγκεκριμένα η σύνοδος:
Θα υιοθετήσει τη δέσμευση να μην υπάρχει κράτος-μέλος με έλλειμμα άνω του 3% μέχρι το 2015. Πράγμα που για τις μισές χώρες της Ε.Ε. σημαίνει δραστικές περικοπές κοινωνικών δαπανών.
Θα συμφωνήσει για σκλήρυνση των όρων του Συμφώνου Σταθερότητας, αυστηρότερους όρους επιτήρησης και κυρώσεις στους «παραβάτες» καθώς και ισχυρή νομική δέσμευση των χωρών στους κανόνες της δημοσιονομικής «ορθοδοξίας» για χρέος και έλλειμμα.
Θα εκφράσει τη συμφωνία της στην ενίσχυση του προσωρινού ταμείου «διάσωσης» (EFSF) μέχρι του ποσού των 440 δισ. ευρώ και στην «προικοδότηση» του μόνιμου μηχανισμού, EMS, που θα ισχύσει από το 2013 με 700 δισ. Η δανειοδότηση κρατών εν κινδύνω από τα ταμεία αυτά θα συνοδεύεται με αυστηρά προγράμματα λιτότητας, ιδιωτικοποιήσεων, συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους, αλλά και με φόρμουλα ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Θα υιοθετήσει το Σύμφωνο για το ευρώ, που προβλέπει μεταφορά της εξουσίας για την άσκηση μισθολογικής, συνταξιοδοτικής, φορολογικής και δημοσιονομικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις και τα εθνικά κοινοβούλια στο «διευθυντήριο» της Ε.Ε.
Χαμένη δεκαετία
Το πλαίσιο αυτό, παρά το εξουθενωτικό για τη μισθωτή εργασία και τα φτωχότερα στρώματα περιεχόμενο, αμφισβητείται ήδη ως προς την αποτελεσματικότητά του από τις αγορές, ακόμη και από εμβληματικούς εκπροσώπους της επενδυτικής κερδοσκοπίας όπως ο Τζορτζ Σόρος, που προφήτευσε «μια χαμένη δεκαετία για την Ε.Ε., με διεύρυνση της άνισης ανάπτυξης εις βάρος των υπερχρεωμένων χωρών».
Στη χορεία της αμφισβήτησης ακόμη και από αξιωματούχους της Ε.Ε. (ένας εκ των οποίων προέβλεψε, ανωνύμως, «Μαύρη Δευτέρα στις αγορές») προστίθεται και η επιμονή του επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, να απαλλαγεί πάση θυσία από τα 77 δισ. κρατικών ομολόγων που έχει φορτωθεί τον τελευταίο χρόνο. Ο Τρισέ αναμένεται, λοιπόν, να επιμείνει στην πρότασή του να δοθεί η δυνατότητα στον προσωρινό μηχανισμό EFSF να αγοράζει ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών αλλά και να δανείζει τις χώρες, ώστε να επαναγοράζουν, «κουρεμένα» ήδη από τις αγορές, τα ομόλογά τους. Είναι άγνωστο αν θα καμφθεί, αυτή τη φορά, η ισχυρή γερμανική αντίσταση στην πρόταση αυτή. Και είναι ένα ερώτημα αν η «ευγνωμοσύνη» που εξέφρασε η Μέρκελ στον Τρισέ για τη δημόσια απόρριψη του ευρωομολόγου υποκρύπτει κάποια συναλλαγή ανάμεσα στους δύο άσπονδους εταίρους της ευρω-εξουσίας.
Αν, πάντως, υιοθετηθεί η πρόταση, δίνεται στις κυβερνήσεις των υπερχρεωμένων χωρών η ευκαιρία να εξωραΐσουν την υπερδεκαετή λιτότητα που απορρέει από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις με μια καλύτερη συσκευασία: αυτήν της άμεσης διαγραφής μέρους του χρέους, που, στην περίπτωση της Ελλάδας μπορεί να ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ. Και για την ελληνική κυβέρνηση, που πανηγύρισε το «τίποτα» της 11ης Μαρτίου, ένα τέτοιο «δώρο» (προς τις αγορές και τις τράπεζες, τελικά) δεν αποκλείεται να γεννήσει πολιτικούς και ιδιαίτερα εκλογικούς πειρασμούς…
