Του Ρούντι Ρινάλντι
Τελικά κάτι άλλαξε την τελευταία βδομάδα. Μέχρι τότε μιλούσαν οι «άλλοι». Τα δελτία των 8, ο πρωθυπουργός, η Μέρκελ, ο Όλι Ρεν, ο Μπαρόζο, το ΔΝΤ κ.λπ. Τώρα μιλά ο κόσμος, ο λαός. Μιλά στο δρόμο σχεδόν καθημερινά. Και απαιτεί να παρθούν πίσω όλα τα μέτρα τώρα. Αυτή η παρέμβαση αλλάζει το σκηνικό, τροποποιεί ισορροπίες, δημιουργεί δυνατότητες.
Να διαβάσουμε το «όχι» των Ισλανδών
Η μικρή νησιωτική χώρα στη μέση του Ατλαντικού θεωρήθηκε το οικονομικό θαύμα της δεκαετίας του ’90. Με όχημα την εξάπλωση του τραπεζικού τομέα και όπλο την «αξιοποίηση» των πιο προχωρημένων διεθνών τραπεζικών εργαλείων, η Ισλανδία συγκέντρωσε τεράστια ξένα κεφάλαια στις τράπεζές της και αναδείχθηκε σε κόμβο του παγκόσμιου κερδοσκοπικού παιχνιδιού. Το θαύμα, όμως, κράτησε λίγο. Το φθινόπωρο του 2008, όταν η κρίση σάρωσε την παγκόσμια αγορά, οι τράπεζες της Ισλανδίας οδηγήθηκαν σε τεράστιες ζημιές. Ο θαυμασμός της «διεθνούς κοινότητας» μετατράπηκε σε απέχθεια. Η κυβέρνηση κατέρρευσε και η χώρα οδηγήθηκε σε εκλογές. Η νέα κυβέρνηση συμφώνησε να πληρώσει στις κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Ολλανδίας αποζημιώσεις 5,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσό που αντιστοιχεί στη χασούρα των Βρετανών και των Ολλανδών που είχαν επενδύσει κεφάλαια στις τράπεζες της Ισλανδίας και προχώρησε, από τον περασμένο Αύγουστο, στην ψήφιση σχετικού νόμου.
Όμως, η Βρετανία και η Ολλανδία απέρριψαν τους όρους αποπληρωμής του «χρέους» και ανάγκασαν να ψηφιστεί νέος νόμος, με βαρύτερους όρους. Αυτό εξαγρίωσε τους Ισλανδούς που συγκέντρωσαν υπογραφές, υποστηρίζοντας ότι είναι άδικο κάθε πολίτης της χώρας να πληρώσει περί τα 18.000 δολάρια για τα λάθη ιδιωτικών εταιριών, οι οποίες εποπτεύονται από ξένες κυβερνήσεις. Ανάγκασαν, έτσι, τον Ισλανδό πρόεδρο, Ολαφούρ Γκρίμσον, να μην υπογράψει τον σχετικό νόμο και να οδηγήσει τη χώρα σε δημοψήφισμα.
Το δημοψήφισμα έγινε στις 6/3 και το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό: 94% ψήφισε να μην πληρωθούν τα χρέη στις αγγλικές και ολλανδικές τράπεζες.
Ηχηρό «όχι» των Ισλανδών που δείχνει ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι και η γνώμη του λαού δημιουργεί δύναμη, δίκαιο, νέες καταστάσεις.
Τα δημοψηφίσματα και ο φόβος που δημιουργούν
Τα τελευταία χρόνια, σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όποτε ρωτήθηκε με δημοψήφισμα ο λαός για κάτι που αφορά στην Ε.Ε., η απάντηση ήταν το κατηγορηματικό «όχι» των πολιτών στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού. Αν θυμηθούμε τη γαλλική και την ολλανδική περίπτωση για το ζήτημα του Ευρωσυντάγματος, θα δούμε ότι η άρνηση των πολιτών τίναξε στον αέρα τους σχεδιασμούς εκείνης της περιόδου, προκαλώντας πολλούς πονοκεφάλους στους σχεδιαστές της «ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής». Για την επικύρωση της Συμφωνίας της Λισσαβώνας, οι ευρωκράτες, μαζί με τις κυβερνήσεις, αναζήτησαν άλλη τακτική: μη προσφυγή σε δημοψηφίσματα και κύρωση με συνοπτικές διαδικασίες από τα κοινοβούλια. Υπήρξε, όμως, πάλι η εξαίρεση που παρουσίασε η Ιρλανδία, χώρα που από το σύνταγμά της ήταν απαραίτητο να διενεργήσει δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα που έγινε έβγαλε «όχι» και αυτό μπλόκαρε την όλη διαδικασία (γιατί έπρεπε όλες οι χώρες να εγκρίνουν τη συμφωνία για να τεθεί σε ισχύ). Ακολούθησε όργιο πιέσεων και διαπραγματεύσεων για να ξαναγίνει, ένα χρόνο μετά, δημοψήφισμα και να επιβληθεί το «ναι» που θα καθιστούσε τη Συνθήκη εφαρμόσιμη σε όλη την Ευρώπη.
Πάντως, παραμένει γεγονός, πως στο τεράστιο έλλειμμα δημοκρατίας και συμμετοχής που παρατηρείται στην Ευρωλάνδη, όποτε υπήρξε μια χαραμάδα συμμετοχής, όποτε οι πολίτες ρωτήθηκαν για το τι θέλουν, οι απαντήσεις δεν άρεσαν καθόλου στους «από πάνω».
Δεύτερο, σε όλες τις περιπτώσεις των δημοψηφισμάτων είχαμε πλατιές ενωτικές πρωτοβουλίες και μεγάλη δραστηριοποίηση απλών πολιτών. Η νίκη των «όχι» ήρθε σε αυτές τις περιπτώσεις ακριβώς χάρη στην ενεργοποίηση και δραστηριοποίηση ενωτικών επιτροπών που δημιουργήθηκαν σε όλες τις χώρες οι οποίες συσπείρωναν τον κόσμο που ήθελε να εκφραστεί. Αυτή η λαϊκή δύναμη και η ενεργοποίηση έδωσε αποτελέσματα και άφησε μια σημαντική μαγιά για τους αγώνες που, στην συνέχεια, έγιναν ή θα γίνουν.
Επομένως, τα δημοψηφίσματα δεν είναι μέρος της τηλεοπτικής δημοκρατίας. Είναι περισσότερο διαδικασίες που ευνοούν μεγάλες συσπειρώσεις σε προοδευτική κατεύθυνση, τέτοιες που μπορούν να κάνουν αποτελεσματικούς αγώνες και να αλλάξουν συσχετισμούς. Γι’ αυτό και αντιμετωπίζονται με εχθρότητα από τους υπηρέτες του νεοφιλελευθερισμού και τους πολιτικούς καριέρας κάθε απόχρωσης.
Στη χώρα μας έχει γίνει ένα μόνο δημοψήφισμα, το 1975 για την κατάργηση της βασιλείας. Από τότε, όλες οι μεγάλες αποφάσεις που θα όριζαν την πορεία της χώρας έγιναν με κυβερνητικές αποφάσεις και απλή κύρωση από την Βουλή.
Μπορούν να ακυρωθούν τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί
Οσο κι αν μας βομβαρδίζουν για δήθεν μονόδρομους και καταστροφές, στο βαθμό που δεν εφαρμοστούν τα μέτρα που ψήφισαν, με συνοπτικές διαδικασίες, μέσα στη Βουλή -και ψεκάζοντας τον Μανώλη Γλέζο έξω από την Βουλή- όσο κι αν τώρα κορδώνονται ότι είναι πλέον νόμος του κράτους, χρειάζεται να τονιστούν ορισμένα «ξεχασμένα»…
Αρκετές φορές έχουμε ακούσει κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δηλώνουν πως όταν γίνουν κυβέρνηση θα καταργήσουν τον τάδε ή τον άλλο νόμο. Όμως, στην περίπτωση των μέτρων που ψηφίστηκαν την περασμένη Παρασκευή (και δεν έχουν ακόμα δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, γιατί το Εθνικό Τυπογραφείο είναι κατειλημμένο από εργαζόμενους), δεν έχουμε καιρό να περιμένουμε -μάταια- μέχρι να γίνουν οι επόμενες εκλογές. Δεν έχουμε καιρό, γιατί έχει ανοίξει η όρεξη και οι Βρυξέλλες ζητάνε κι άλλα μέτρα (π.χ. κατάργηση 14ου στον ιδιωτικό, απελευθέρωση απολύσεων, ασφαλιστικό κ.λπ.). Η Βουλή ψήφισε μέτρα που κάνουν αβίωτη τη ζωή μας, δεν ρωτήθηκε κανείς για αυτά τα μέτρα, είπαν ψέματα και αθέτησαν υποσχέσεις. Γιατί, λοιπόν, να αποδεχόμαστε τετελεσμένα και νόμους που κατάφορα παραβιάζουν δικαιώματα και κατακτήσεις 100 χρόνων;
Πολλοί νόμοι έχουν μείνει στα χαρτιά ή έχουν καταργηθεί μετά από αγώνες. Στη χώρα μας έχουμε τέτοια παραδείγματα: Ο νόμος 815 για τα πανεπιστήμια (1979). Μετά από καταλήψεις και αγώνες καταργήθηκε, με συνοπτικές διαδικασίες, από τον ίδιο τον Κωσταντίνο Καραμανλή με διάγγελμα, για να προλάβει ένα τεράστιο ξέσπασμα. Επίσης, η ιστορία του άρθρου 16 δείχνει πως ακόμα κι όταν στη Βουλή δύο κόμματα έχουν την απόλυτη πλειοψηφία είναι δυνατό, με ένα μαζικό παρατεταμένο αγώνα, με επαναλαμβανόμενες πανελλαδικές διαδηλώσεις κάθε βδομάδα, με δημιουργία επιτροπών σε όλη τη χώρα κ.λπ., να ματαιωθεί η προαναγγελμένη συνταγματική αναθεώρηση. Αλλά και στη Γαλλία το Σύμφωνο Πρώτης Απασχόλησης (CPA) είχε ψηφιστεί, αλλά, η νεολαία με έναν παραδειγματικό αγώνα, με συνεχείς κλιμακούμενες διαδηλώσεις 500.000, 1.000000 ή ακόμα και 3.000.000 ανθρώπων, ανάγκασαν τη γαλλική κυβέρνηση να καταργήσει το νόμο αυτό. Και μόλις πρόσφατα στην Ισλανδία, με το δημοψήφισμα, πάρθηκε μια απόφαση που ανέτρεψε κυβερνητικές αποφάσεις και νόμους (να αποζημιωθούν αγγλικές και ολλανδικές τράπεζες). Επομένως, από την πρόσφατη ιστορία έχουμε παραδείγματα που νόμοι γίνονται κουρελόχαρτα. Η πάλη των εργαζόμενων δεν γίνεται με βάση τι έχει ψηφιστεί και τι δεν έχει ψηφιστεί από τα κοινοβούλια, αλλά με το ποιες είναι οι ανάγκες τους και πώς αυτές μπορούν να ικανοποιηθούν.
Ο στόχος που όλους μας ενώνει, εδώ και τώρα
Το αίτημα «πάρτε πίσω όλα τα μέτρα» είναι ο βασικός στόχος που πρέπει και μπορεί να συνενώσει όλα τα σκόρπια και, μέχρι στιγμής, ασυντόνιστα τμήματα της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού που πλήττονται και γίνονται φτωχότερα με τα μέτρα που ψήφισε η κυβέρνηση.
Να παρθούν πίσω όλα τα μέτρα, να καταργηθεί ο νόμος που ψηφίστηκε, και να ζητηθεί δημοψήφισμα για το Σύμφωνο Σταθερότητας. Τα μέτρα που ψήφισε η κυβέρνηση ήταν απόρροια της υιοθέτησης του Συμφώνου Σταθερότητας και από τη χώρα μας (κυρώθηκε με 260 ψήφους Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ την τάδε του μηνός) και άρχισε να ισχύει από 1/12/2009, μετά το δεύτερο δημοψήφισμα στην Ιρλανδία.
Επομένως, η κατάργηση των μέτρων που πάρθηκαν πρέπει να συνοδευτεί από μια αλλαγή οικονομικής πολιτικής και φυσικά από την αποτίναξη της μέγγενης του Συμφώνου Σταθερότητας. Να παρθούν τώρα πίσω όλα τα μέτρα και να προκηρυχτεί δημοψήφισμα για την κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Να ρωτηθεί ο λαός, να πάρει το λόγο ο λαός. Πολύ μίλησαν οι αντιπρόσωποι των Βρυξελλών και άλλων… ευαγών ιδρυμάτων, τα ΜΜΕ και τα παπαγαλάκια τους. Καιρός να μιλήσει ο λαός!
Τα ποτάμια της λαϊκής δράσης που οδηγούν στον ξεσηκωμό
Αυτό που φοβούνται οι κυβερνώντες είναι η κοινωνική έκρηξη. Γιατί ξέρουν ότι τα μέτρα που ψήφισαν, οδηγούν σε μια τεράστια κοινωνική συμπίεση. Θέλουν με κάθε τρόπο να αποφύγουν έναν λαϊκό ξεσηκωμό.
Η άμεση κινητοποίηση μια μέρα μετά την ανακοίνωση των μέτρων, καθώς και την ίδια μέρα που ψηφίζονταν τα μέτρα στη Βουλή, η άρον-άρον προκήρυξη γενικής απεργίας από την ΓΣΕΕ της περασμένης Πέμπτης, οι κινητοποιήσεις που γίνονται σε όλη τη χώρα είναι ένας δείκτης της αγανάκτησης και των διαθέσεων του κόσμου. Εισπράττουν ήδη μια μεγάλη οργή του κόσμου. Τα γιουχαΐσματα προς την ΓΣΕΕ, το κλείσιμο δρόμων, οι καταλήψεις κτιρίων και υπουργείων, το άνοιγμα των διοδίων και τόσα άλλα, δείχνουν ότι το θερμόμετρο ανεβαίνει και η ένταση της αντιπαράθεσης θα φουντώσει.
Δύο λογικές χωράνε την στιγμή αυτή: 1. σκύψιμο του κεφαλιού, υποταγή, 2. ένταση του αγώνα μέχρις ότου καταργηθούν τα μέτρα αυτά. Αν επιλεγεί η δεύτερη, τότε, το κεντρικό ζήτημα είναι να οργανωθεί η λαϊκή αντίσταση και πάλη σε κάθε χώρο που εργάζεται και ζει ο κόσμος. Η δημιουργία επιτροπών και η ενεργοποίησή τους είναι μια προϋπόθεση για την ανατροπή των μέτρων. Τέτοιες επιτροπές μέσα από την πολύμορφη δράση τους, καλώντας όλους τους φορείς -δημοτικές Αρχές, συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, εμπορικούς, αθλητικούς, πολιτιστικούς φορείς- να πάρουν θέση ώστε να απαιτήσουν και αυτοί μαζί με τις επιτροπές την άμεση κατάργηση των μέτρων αυτών.
Παράλληλα, η δημιουργία σε κάθε πόλη «κέντρων αγώνα» όπου να συγκεντρώνονται και συντονίζονται η δράση και η κίνηση επιτροπών και των φορέων. Η καθιέρωση κάθε βδομάδα μιας μέρας (Παρασκευή ή Πέμπτη) ως «μέρα πανελλαδικής κινητοποίησης- διαδήλωσης». Σίγουρα θα δώσει ώθηση. Κάθε Παρασκευή, σε ορισμένους χώρους κεντρικούς (πλατεία, εργατικό κέντρο, σύλλογο ή άλλού) γίνονται συγκεντρώσεις που οργανώνουν τη δράση, αποφασίζουν για άλλες πρωτοβουλίες κ.λπ. Ήδη μια ανάλογη κίνηση έχει ξεκινήσει σε διάφορους χώρους και αυτό είναι ελπιδοφόρο.
Βασισμένοι στην πρόσφατη ελληνική και διεθνή εμπειρία, με το ξετύλιγμα της πλατιάς ενωτικής δράσης, με αποσαφηνισμένο στόχο, με μυαλό και πάθος για την ζωή και την επιβίωση, ανοίγουμε το δρόμο για να ζήσουμε μέσα σε κοινωνία και όχι σε ζούγκλα, για να παραδώσουμε μια κοινωνία καλύτερη στα παιδιά μας. Το πλατύ ποτάμι του λαϊκού ξεσηκωμού θα φουντώσει από όλα τα μικρά ρυάκια, τους ρηχούς ή ορμητικούς χείμαρρους που θα συγκλίνουν στην πορεία. Τότε, καμιά κυβέρνηση, καμιά εξουσία δεν θα μπορεί να αρνηθεί την ευθυγράμμιση στη λαϊκή βούληση.
