Ο «κανένας» και η αναζήτηση διεξόδου.
Του Κώστα Ανδριανόπουλου
Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει και τι μεγέθους θα είναι ο πολιτικός σεισμός που όλοι, πλέον, πιθανολογούν. Ούτε ακριβώς τη μορφή, την ακολουθία και τις συνέπειες που θα έχει. Μπορούμε, όμως, να δούμε ορισμένες τάσεις που καταγράφονται. Σύμφωνα με στοιχεία του βαρόμετρου του Σκάι, οι αλλαγές στα δημοσκοπικά δεδομένα είναι εντυπωσιακές και έχουν το μεγαλύτερο ρυθμό μεταβολής από κάθε άλλο μήνα, τον τελευταίο χρόνο.
Στην πρόθεση ψήφου το ΠΑΣΟΚ υποχωρεί κατά περίπου 4%. Ένα 35% προτίθενται να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ και 28,5 Ν.Δ. Κυρίως, όμως, όλοι οι δείκτες υποκειμενικής αξιολόγησης των κομμάτων είναι στο ναδίρ. Για παράδειγμα, αυξάνονται κατά 10% όσοι πιστεύουν ότι η χώρα είναι σε λάθος κατεύθυνση.
Μειώνονται θεαματικά οι προσδοκίες για την οικονομία. Ικανοποιημένο από το ΠΑΣΟΚ δηλώνει το 12% και από την ΝΔ το 7%.
Μια πρώτη αξιολόγηση των δεδομένων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ψήφος των κομμάτων είναι υψηλότερη από το ποσοστό θετικής γνώμης για τα κόμματα αυτά. Έχουμε πάλι υφαρπαζόμενη ψήφο. Ψήφο ανάγκης, χωρίς εναλλακτική. Επιλογή με βάση το μη χείρον. Επίσης, έχουμε μεγαλύτερη υποστήριξη στα σημεία της κυβερνητικής πολιτικής όταν αυτά περιτυλίγονται με χαρακτηριστικά κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, αναδιαρθρώσεων κ.λπ. Όλα πιστοποιούν πως δεν υπάρχει ουσιαστική, προσγειωμένη κριτική πάνω στις αιχμές της κυβερνητικής επίθεσης. Επιπλέον, όμως, γίνεται φανερό πως η δύναμη της κριτικής, της απόρριψης, εξασθενεί ακόμα και όταν γίνεται στο όνομα συνολικά των εργαζόμενων. Πολύ περισσότερο όταν γίνεται από επιμέρους ομάδες.
Σήμερα υπάρχει η ανάγκη πρότασης διεξόδου για το σύνολο της κοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας θα πρέπει να επιδιωχθεί η λαϊκή προοπτική.
Η επιρροή των συστημικών κομμάτων περιορίζεται στο 50% της κοινωνίας (στα 2/3 του εκλογικού σώματος). Πρωτοφανής αδυναμία και αντιστοίχως πρωτοφανής κοινωνική δυνατότητα. Ωστόσο, η δυνατότητα παραμένει θεωρητική, ανυπόστατη, καθώς οι δυνάμεις της αμφισβήτησης αδυνατούν να την προσεγγίσουν, να συνδεθούν μαζί της, να την ιχνηλατήσουν. Για αξιοποίηση ούτε λόγος να γίνεται.
Υπάρχει, καταρχήν, η ανάγκη στοιχειώδους ενοποίησης του 50% της κοινωνίας που απορρίπτει εκλογικά τον συστημισμό. Η ενοποίηση δεν μπορεί να γίνει στην τροχιά μιας επιμέρους κομματικής πολιτικής. Πρόκειται για αμφισβήτηση που δεν μαζεύεται από κανένα κόμμα. Η ενοποίηση, όμως, της πλειοψηφίας της κοινωνίας μπορεί να γίνει μέσα από την ανάδειξη των ουσιαστικών ερωτημάτων. Τα μεγάλα κρίσιμα ερωτήματα που αποτυπώνουν τις ανάγκες της κοινωνίας, πλάι στις οιωνεί δυνατότητές της για απαντήσεις είναι αυτά που ενοποιούν σ’ όλες τις ιστορικές φάσεις, σε όλες τις εποχές. Διαμορφώνουν το τερέν εντός του οποίου διατυπώνονται οι απαντήσεις – είτε κατά αντιπαράθεση, είτε συγκλίνουσες. Η επιτυχία του ΠΑΣΟΚ, μέχρι σήμερα, οφείλεται στο ότι έχει σαφέστερη επίγνωση των ερωτημάτων στο έδαφος των οποίων ασκεί πολιτική για να τα θολώσει ή να τα διαστρέψει.
Από την άλλη, τα κρίσιμα ερωτήματα δεν αφορούν κυρίως το Μνημόνιο (που μπορεί να χρησιμεύσει ως αφετηρία), αλλά την επιζητούμενη οικονομική, πολιτική και κοινωνική διέξοδο για την χώρα. Οικονομική με επίκεντρο την παραγωγική ανασυγκρότηση, πολιτική με επίκεντρο την κατεδάφιση του παρόντος πολιτικού συστήματος, κοινωνική με την έννοια του κοινωνικού αναπροσανατολισμού προς αξιακές προτεραιότητες αντίθετες στην κάθε είδους χρηστική – οφελημιστική πρωτοκαθεδρία που κυριάρχησε εδώ και δεκαετίες.
