Το πακέτο έξι μέτρων της Ε.Ε.

Η Ευρώπη προετοιμάζει μια νέα, πιο σφικτή κοινή οικονομική διαχείριση των επιμέρους κρατικών προϋπολογισμών. Σύμφωνα με όσα δημοσιεύει το πρακτορείο ΑΝΣΑ θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την αποκαλούμενη «οικονομική διακυβέρνηση» ως πρόγραμμα δράσης της ενιαίας κυβέρνησης των τραπεζών.
Το πρόσφατο άτυπο ΕCOFIN στην Πολωνία έδωσε το πράσινο φως στη συμβιβαστική συμφωνία ανάμεσα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωβουλή, μετά από μήνες κοινών διαπραγματεύσεων τεχνοκρατών και κυβερνήσεων. Από όσα διάβασα τις τελευταίες μέρες, πρέπει να έχουν αρθεί τα εμπόδια για την έναρξη της ισχύος (πιθανόν τον Γενάρη) του μηχανισμού της υπερφιλελεύθερης υπερ-κυβέρνησης που θα ξεζουμίσει τον λαό ακόμη πιο ανελέητα από όσο ήδη το κάνουν οι υπάρχουσες επιμέρους κυβερνήσεις.
Για τα κράτη που δεν θα συμμορφωθούν με τα μέτρα λιτότητας, θα επιβάλλονται πολύ βαριά ευρωπαϊκά πρόστιμα, που ανάλογα με την περίσταση θα κυμαίνονται από 0,2 έως 0,1% του ΑΕΠ τους. Μήπως θα θέλατε να μάθετε τι θα σήμαινε αυτό π.χ. για την Ιταλία; Γύρω στα 30 δισ. ευρώ χοντρικά, κάτι που θα επέβαλε έναν ιδιαίτερα αντιλαϊκό προϋπολογισμό.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια αυταρχική εκτροπή που δίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξουσίες προληπτικού ελέγχου επί των κατευθύνσεων των κρατικών προϋπολογισμών και τη δυνατότητα να καθορίζει κοινούς στόχους στις οικονομικές πολιτικές τόσο των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. όσο και των 17 κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Αυτό το πακέτο μέτρων εισάγει μηχανισμούς πρόληψης και εξισορρόπησης των ανισομετριών, επιβάλλει κοινά στάνταρντ για τα στατιστικά στοιχεία και υπονομεύει ακόμη περισσότερο την όποια οικονομική ανεξαρτησία των κρατών-μελών, που ήδη έχει δοκιμαστεί από τους εκβιασμούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Οι κυβερνήσεις θα χάσουν και τα τελευταία τα δικαιώματα διακυβέρνησης των χωρών τους και οι κρατικοί προϋπολογισμοί θα αποφασίζονται στο εξωτερικό.
Πρόκειται για ένα πακέτο μέτρων που αναφερόμενο στο έλλειμμα, στο δημόσιο και όχι στο ιδιωτικό χρέος και στον πληθωρισμό, θα στηρίζει στην ουσία τις εξαγωγές (της Γερμανίας), εξοντώνοντας τις περιφερειακές χώρες. Ο νέος μονεταριστικός αυταρχισμός, που οι τεχνοκράτες αποκαλούν «διακυβέρνηση» ή «six pack», εγκαινιάζει την επιτήρηση του χρέους, έναν μηχανισμό με καταστροφικές συνέπειες, ιδιαίτερα για την Ιταλία.
Δηλαδή, ένας οργανισμό υπεράνω των κρατών, που η ίδρυσή του δεν θα έχει αποφασιστεί από τους λαούς, θα μπορεί να επιβάλλει στα κράτη με χρέος πάνω από το 60% του ΑΕΠ -στην Ιταλία είναι στο 120%- την υποχρέωση να το μειώνουν κατά 5% ανά έτος (δηλαδή κατά το 1/20 της υπέρβασης του πλαφόν του Μάαστριχτ).
Από τεχνική σκοπιά το «Πακέτο έξι μέτρων» αποτελείται από μια οδηγία και πέντε κανονισμούς. Το πρακτορείο ΑΝΣΑ αναφέρει τα βασικά σημεία των έξι μέτρων:
1) Πρόταση Wortmann-Kool (Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, Ολλανδία): ενισχύει τα προληπτικά μέτρα ενάντια στα ελλείμματα, η Κομισιόν μπορεί να κρούει τον κώδωνα κινδύνου αν ένα κράτος-μέλος δεν εφαρμόζει συνετές πολιτικές. Θεσμοθετεί το λεγόμενο «ευρωπαϊκό εξάμηνο», δηλαδή τη συμμόρφωση των οικονομικών πολιτικών των κυβερνήσεων στη βάση κοινά αποφασισμένων στόχων. Η συμφωνία προβλέπει πως όταν η Κομισιόν εντοπίζει ένα πρόβλημα, μπορεί να κηρύττει μια «προειδοποίηση».
Αυτό προωθείται άμεσα αν ψηφιστεί στο Συμβούλιο με ενισχυμένη πλειοψηφία (12 στους 17). Αν δεν ψηφιστεί, ή αν το Συμβούλιο «αδιαφορήσει» και το πρόβλημα συνεχίζεται, μετά από πάγωμα ενός μηνός, η Κομισιόν προτείνει ξανά μια «τελική προειδοποίηση», που δρομολογεί αυτόματα τη διαδικασία κυρώσεων ενάντια σε ένα από τα 17 κράτη της Ευρωζώνης. Το Συμβούλιο μπορεί να μπλοκάρει τη διαδικασία σε περίπτωση διαφωνίας, με απλή πλειοψηφία (9 στους 17). Όμως η χώρα που εμπλέκεται δεν έχει δικαίωμα ψήφου. Έτσι κι αλλιώς, αυτό δεν θα μπορούσε να αλλάξει κάτι, αφού είναι δύσκολο να πετύχεις μια ανατροπή. Στην πράξη εκχωρείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή απεριόριστη εξουσία, ενώ αφαιρείται οριστικά η οικονομική ανεξαρτησία των χωρών της περιφέρειας στις οποίες θα επιβάλλονται ασφυκτικά μέτρα.
2) Πρόταση Vicky Ford (συντηρητικοί Μεγάλη Βρετανία): αφορά την οδηγία που εγκαινιάζει μεγαλύτερη «διαφάνεια» για τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Δεν θα ισχύουν ακόμη ίδια κριτήρια ισολογισμού και για τους 27, αλλά προσδιορίζονται κοινοί κανόνες και ποιοτικά στάνταρντ ώστε να εξασφαλιστεί ομοιογένεια στα δεδομένα.
3) Πρόταση Elisa Ferreira (σοσιαλδημοκράτης Πορτογαλία): για την πρόληψη των μακροοικονομικών ανισορροπιών ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε. Καθορίζει κανόνες και διαδικασίες ελέγχου. Συγκεκριμένα, εγκαινιάζει τον όρο της συμμετρίας σύμφωνα με τον οποίο η Κομισιόν πρέπει να αξιολογεί όχι μόνο τα ελλείμματα αλλά και τα πλεονάσματα. Στην πράξη με αυτό μπορεί να εγκληθεί όχι μόνο η Ισπανία ή η Ελλάδα, αλλά και η Γερμανία ή η Ολλανδία επειδή έχουν υπερβολικά μικρή εσωτερική κατανάλωση.
4) Πρόταση Diogo Feio (Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα Πορτογαλία): για τον κανονισμό που εισάγει στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης τον έλεγχο του χρέους, επιβάλλοντας στις χώρες που έχουν ένα χρέος μεγαλύτερο του 60% του ΑΕΠ, την ετήσια μείωση αυτού του -εκτός Μάαστριχτ- τμήματος του χρέους κατά 5%.
5) Πρόταση Carl Haglund (Φιλελεύθεροι-Δημοκράτες, Φινλανδία): για τον κανονισμό που ορίζει τις κυρώσεις για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες. Αναφέρεται σε αποδοτικά (τοκοφόρα) αποθέματα ίσα με το 0,1% του ΑΕΠ, που -σε περίπτωση μη συμμόρφωσης μιας εθνικής κυβέρνησης με τις υποδείξεις της Κομισιόν- μετατρέπονται αρχικά σε μη αποδοτικά (μη τοκοφόρα) αποθέματα και στη συνέχεια μετασχηματίζονται σε πρόστιμο ίσο με το 0,2% του ΑΕΠ.
6) Πρόταση Sylvie Goulard (Φιλελεύθεροι-Δημοκράτες, Γαλλία): για τον κανονισμό που προσδιορίζει τις κυρώσεις της διορθωτικής φάσης των πολιτικών εξισορρόπησης που προβλέπονται από τις προτάσεις Wortmann-Kool e Feio. Στην περίπτωση αυτή ξεκινάμε από τοκοφόρα αποθέματα ίσα με το 0,2% του ΑΕΠ που -σε περίπτωση μη συμμόρφωσης- μετατρέπονται πρώτα σε μη τοκοφόρα αποθέματα, μετά σε πρόστιμο με προοδευτική ενσωμάτωση τμημάτων αυτών των αποθεματικών- Επίσης καθορίζει πρόστιμο ίσο με το 0,2% του ΑΕΠ για κάθε παραποίηση των στατιστικών στοιχείων.
Αυτά τα έξι σημεία αντιπροσωπεύουν στην ουσία το νομισματικό πραξικόπημα που οι ισχυροί προωθούν στα κρυφά, χωρίς καμία δημόσια διαβούλευση. Οι ευθύνες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, που όψιμα και ασυντόνιστα και μόνο τις τελευταίες εβδομάδες συνειδητοποίησε πως για χρόνια πότιζε το δέντρο πάνω στο οποίο κρεμάστηκε, είναι τεράστιες. Τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η νεοφιλελεύθερη ευρωδεξιά και οι ελίτ των ισχυρών βρέθηκαν να κατέχουν ένα εργαλείο αυταρχικής οικονομικής διακυβέρνησης οι βάσεις του οποίου μπήκαν από τους σοσιαλδημοκράτες για να αναθεωρήσουν το σύνολο των δικαιωμάτων των πολιτών και του κοινωνικού κράτους προς όφελος του κεφαλαίου.
Η αναδιάρθρωση που προωθείται καθ’ υπόδειξη των γαλλογερμανών σε συνθήκες κρίσης ολοκληρώνεται με τη συνολική και σταδιακή διαγραφή των κοινωνικών δικαιωμάτων στο όνομα του νεοφιλελεύθερου ανταγωνισμού και αφορά πρώτα και κύρια τους εργαζομένους της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Αντίστοιχη κριτική πρέπει να γίνει στα ευρωπαϊκά συνδικάτα που μπροστά στην επίθεση αυτή δεν κατάφεραν να οργανώσουν μια γενική πανευρωπαϊκή απεργία για να αντιτάξουν στην πολιτική αυτή τον κόσμο της εργασίας. Για να μην αναφερθώ στην καθυστέρηση και της ιταλικής Αριστεράς στο να κατανοήσει τη σημασία των αποφάσεων που εξυφαίνονταν στην Ευρώπη. Μόνο η αυτοοργάνωση της κοινωνίας, μαζί με την αντικαπιταλιστική Αριστερά κατάφερε να πάρει πρωτοβουλίες και να ορίσει κοινά ραντεβού κινητοποιήσεων.
Η 15η Οκτώβρη, από την άποψη αυτή, αντιπροσωπεύει την πρώτη φάση των επικείμενων αγώνων, για την αποδόμηση της Ευρώπης που πλέον είναι αδύνατον να ανασυγκροτηθεί και για τη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου όπου οι συλλογικότητες θα μπορέσουν να ξαναχτίσουν ένα έναλλακτικό σχέδιο-όραμα που να συνδυάζει δημοκρατία, δημόσια αγαθά και κοινωνική δικαιοσύνη. Έχουμε μπροστά μας δύσκολα χρόνια αγώνων και κοινωνικών αντιστάσεων, σε ένα πρωτόγνωρο πολιτικό τοπίο που ξεκινάει από την Πλατεία Ταχρίρ και φτάνει μέχρι το Λονδίνο. Δεν έχουμε παρά να σπάσουμε τις αλυσίδες που οι ισχυροί της γης έχουν περάσει στο λαιμό των εργαζομένων όλης της Ευρώπης. Να απαντήσουμε στην κρίση τους με τον αγώνα μας.

* Ο Φραντσέσκο Πιομπίκι είναι συντονιστής του newsletter www.controlacrisi.org