ΣΥΡΙΖΑ των μελών ή των «αλγόριθμων»;*

Η Σταδιακή αποδυνάμωση των Τοπικών Επιτροπών/Οργανώσεων Μελών. Του Γιώργου Τοζίδη

Η συζήτηση για το Καταστατικό είναι η συζήτηση για τη δημοκρατία μέσα στο κόμμα, δηλαδή για την ουσιαστική συμμετοχή όλων των μελών στη διαμόρφωση των πολιτικών θέσεων, της στρατηγικής και της τακτικής του. Πριν από 50(!) χρόνια, ο Lucio Magri σε μια έκθεσή του, προς το ΚΚΙ, για τη μαρξιστική θεωρία του επαναστατικού κόμματος**, έγραφε:
«Γιατί η δημοκρατία ενός κόμματος μπορεί να μετρηθεί από το βαθμό της πραγματικής συγκατάθεσης, που μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε αυτό, δηλαδή από την ικανότητά του να εκφράσει στην πολιτική του τη βούληση και την πεποίθηση του συνόλου των μελών του και να δραστηριοποιήσει κάθε μεμονωμένο άτομο στην κοινή πράξη». Αν δεν επιτευχθεί αυτό, «Κάθε προσπάθεια κριτικής συζήτησης θα τείνει να οδηγήσει σε διασπάσεις και στην παράλυση και κάθε κεντρική υπηρεσία θα τείνει να μετατραπεί σε γραφειοκρατία: και στη μια καθώς και στην άλλη περίπτωση όμως, η πολιτική ζωή θα παραμείνει περιορισμένη σε μια ηγετική ελίτ, ενώ στη μάζα των μελών απομένουν εκτελεστικές λειτουργίες ή ο ρόλος του διαιτητή σε έναν καβγά, που η κατεύθυνση και η σημασία του παραμένουν ολικά ξένες». Τελικά, «η πολιτική γραμμή που θα επικρατήσει, θα είναι το αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού κι έτσι γενικά θα ερμηνεύεται με δύο τρόπους. Θα είναι ανακριβής και πρακτικά θα προσφέρει την αφορμή για διάφορες ερμηνείες και παραποιήσεις».
Η λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ και οι ρυθμίσεις που περιέχονται στο προτεινόμενο καταστατικό απέχουν σημαντικά από ό,τι όριζε ως «δημοκρατία στο κόμμα», ο Magri. Αντίθετα, οι αρνητικές επισημάνσεις του ταιριάζουν απόλυτα.
Για παράδειγμα, ενώ οι προγραμματικοί στόχοι που κατατέθηκαν για το συνέδριο είναι περίπου ίδιοι με αυτούς της πανελλαδικής συνδιάσκεψης(!), κατά τη διάρκεια της προσυνεδριακής διαδικασίας, ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ εξήγγειλε σειρά προτάσεων για όλα τα ζητήματα, χωρίς καμία διαβούλευση. Ακόμη όμως και στο προτεινόμενο καταστατικό, η διαμόρφωση των θέσεων δεν περιλαμβάνει τις οργανώσεις μελών (Ο.Μ.) καθώς η διαβούλευση περιορίζεται στην Κεντρική επιτροπή (Κ.Ε.). Ο αποκλεισμός, όμως, των Ο.Μ. από τη διαμόρφωση των πολιτικών θέσεων και των προγραμματικών στόχων έχει, ήδη, ως αποτέλεσμα την ουσιαστική αδρανοποίησή τους και τη μετατροπή τους σε εκτελεστικά όργανα των αποφάσεων της κεντρικής επιτροπής.
Δεν είναι τυχαίο ότι η συζήτηση για τη δημοκρατία στο κόμμα εξαντλείται στον τρόπο εκλογής του προέδρου (από το συνέδριο ή την Κ.Ε.), με τον ίδιο τρόπο που η συζήτηση για το πρόγραμμα εξαντλείται στην αντιπαράθεση «ευρώ ή δραχμή». Αυτή η επιλογή δεν είναι τυχαία, διότι αφενός αποτρέπει τη συζήτηση για τα ουσιαστικά ζητήματα και αφετέρου συμβάλλει στην περιχαράκωση «τάσεων και ρευμάτων».
Η δημοκρατική λειτουργία του κόμματος δεν εξαντλείται στην εκλογή του προέδρου από ένα σώμα (όπως η Κ.Ε.) που προκύπτει με βάση τους αλγόριθμους και το υψηλό ποσοστό σταυροδοσίας. Επιπλέον, ενώ για τον πρόεδρο προβλέπεται διαδικασία ανάκλησής του (50%+1 της Κ.Ε.), για τα μέλη της Κ.Ε. και της Πολιτικής Γραμματείας δεν προβλέπεται αντίστοιχη διαδικασία(!). Ακόμη, όσοι προτείνουν την εκλογή προέδρου από την Κ.Ε. θα πρέπει να τοποθετηθούν και στην πρόταση για ανώτατο αριθμό 10 σταυρών στη ψηφοφορία για την ανάδειξη της Κ.Ε., στην καθιέρωση αρνητικής διάκρισης 20% για τα αποσπασμένα και τα επαγγελματικά στελέχη αλλά πάνω από όλα στην καθιέρωση ρυθμίσεων που θα επιβάλλουν την ουσιαστική συμμετοχή των Ο.Μ. στη διαμόρφωση των πολιτικών θέσεων και του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ.
Μόνο τότε οι εξαγγελίες για την καθιέρωση διαδικασιών που θα ενθαρρύνουν τη συμμετοχή και την άμεση δημοκρατία, απέναντι στην ανάθεση και τους συγκεντρωτικούς και γραφειοκρατικούς τρόπους οργάνωσης, θα έχουν πραγματική αξία…

(*) Ως αλγόριθμος ορίζεται μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Αξιοποιείται, σε συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό σταυροδοσίας (30%), για την εκλογή του μέγιστου δυνατού αριθμού αντιπροσώπων της τάσης μας στις εσωκομματικές εκλογές.
(**) «Ο Lucio Magri για τον ΣΥΡΙΖΑ», Δρόμος της Αριστεράς, φ. 132, Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012.