συνέντευξη στον Χρήστο Πραμαντιώτη
Για τον «επετειακό» χαρακτήρα που τείνει να λάβει η διαδήλωση της ΔΕΘ και την ανάγκη «μεταρρύθμισής» της με φρέσκες, πολύμορφες, πανελλαδικές δράσεις, μίλησε στον Δρόμο ο γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Αθήνας, Στάθης Τραχανατζής. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε λίγες ώρες πριν αναχωρήσει για τη Θεσσαλονίκη προκειμένου να πάρει μέρος στις εργατικές εκδηλώσεις των ημερών, αναφέρεται όχι μόνο στη σημερινή εφιαλτική κατάσταση για τον κόσμο της εργασίας, αλλά και στις προϋποθέσεις συμβολής των συνδικάτων στην ακύρωση της καταστροφικής πολιτικής που αυξάνει την ανεργία στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της Ε.Ε. Το σ.κ., λέει επιπροσθέτως ο κ. Τραχανατζής, «έχει υποστεί στρατηγική ήττα από τις μνημονιακές και αντεργατικές πολιτικές που έχουν εφαρμοσθεί. Αλλά έχει βληθεί και εκ των έσω»…
Τι μηνύματα περιμένετε ότι θα στείλει το σημερινό συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη; Πώς πήγαν οι προετοιμασίες που έκανε το ΕΚΑ;
Θέλω να είμαι ειλικρινής. Το σημερινό συλλαλητήριο μαζί με τα άλλα τρία που γίνονται στη Θεσσαλονίκη την ίδια ώρα, δεν είμαι πολύ αισιόδοξος ότι μπορεί να δημιουργήσει μια νέα κινηματική αφετηρία και να εκπέμψει ένα πειστικό μήνυμα στην κυβέρνηση. Δυστυχώς, για μια σειρά λόγους και αιτίες που ίσως και άλλες φορές έχουμε συζητήσει εντός των συνδικάτων, τείνει να γίνει μια επετειακή εκδήλωση που εδώ και χρόνια δεν τολμούμε να την «μεταρρυθμίσουμε»… να την ανοίξουμε σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας την ίδια μέρα ή και μια εβδομάδα νωρίτερα με πολύμορφες και καινοτόμες δράσεις. Ίσως κάποια στιγμή το καταφέρουμε. Εμείς ως ΕΚΑ αναλάβαμε, σε ένα βαθμό, την «άνοδο» εκατοντάδων συνδικαλιστών και εργαζομένων από την Αθήνα με το «τρένο των συνδικάτων».
Σήμερα στα εγκαίνια της ΔΕΘ ο πρωθυπουργός αναμένεται να εξαγγείλει για άλλη μια φορά την έναρξη της διαδικασίας για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη…
Το success story της συγκυβέρνησης Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ έφερε τον μέσο πραγματικό μισθό στα 750 έως 800 ευρώ μικτά, από τα 1.267,51 μικτά που ήταν το 2009. Αυτή η κυβερνητική πολιτική τα τελευταία 4 χρόνια δημιούργησε μια εφιαλτική εικόνα και πραγματικότητα στα εργατικά εισοδήματα. Με την πτώση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα κατά 18% στην περίοδο 2010-2013, οι μέσες αποδοχές των εργαζομένων τείνουν να γίνουν χαμηλότερες ακόμη και από τις μέσες απολαβές των συνταξιούχων – με ό,τι αυτό συνεπάγεται βεβαίως για την επόμενη μέρα του ΙΚΑ και των άλλων ασφαλιστικών ταμείων τα οποία έχουν πληγεί τόσο από την ανεργία όσο και από το κούρεμα το ομολόγων. Αν υπολογίσουμε από το 2009 μέχρι σήμερα, η μέση μείωση είναι πάνω από 23%. Για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών η μείωση των πραγματικών μισθών είναι πάνω από 32%.
Η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων έχει φτάσει στα επίπεδα του 1980, όπως τονίζει η ετήσια έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ. Το 39,3% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (629.895 εργαζόμενοι) αμείβονται με λιγότερα από 750 ευρώ μηνιαίως. Το αντίστοιχο ποσοστό για το 2012 ήταν 31,1% (440.423 εργαζόμενοι) και για το 2011 μόλις 20,5% (306.861 εργαζόμενοι).
Οι απολαβές αυτές είναι μεικτές. Αν υπολογιστούν φόροι και ασφαλιστικές εισφορές, προκύπτει ότι οι τέσσερις στους δέκα εισέπρατταν καθαρά στην τσέπη τους στο τέλος του 2013 λιγότερα από 630 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη κατανομή δεν αφορά τον κλάδο της οικοδομής όπου οι μέσες μηνιαίες αμοιβές είναι ακόμη χαμηλότερες επηρεάζοντας τις κατανομές αναλόγως, όπως μπορεί κανείς εύλογα να αντιληφθεί. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι με το σημερινό «οπλοστάσιο» που έχουν οι επιχειρήσεις μετά τους νόμους που ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια για τις εργασιακές σχέσεις, για την απαγόρευση στην ουσία των συλλογικών διαπραγματεύσεων, έχουν όλα τα απαραίτητα θεσμικά και νομικά εργαλεία για την ακόμη μεγαλύτερη μείωση μισθών και ημερομισθίων. Όλα αυτά τα χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις με το άλλοθι της κρίσης, έχουν δεν έχουν πραγματικό πρόβλημα.
Για ποια ανάπτυξη και ανάκαμψη θα μιλήσει λοιπόν ο κ. Σαμαράς. Προφανώς των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων και όχι των εργαζομένων. Δεν έχουμε ως εργαζόμενοι να περιμένουμε τίποτα από αυτήν την κυβέρνηση και όσα κερασάκια να βάλει στην τούρτα δεν μπορεί να ξεγελάσει κανέναν.
Προ ημερών ο πρωθυπουργός χαρακτηρίζοντας Νο1 εχθρό την ανεργία, ανακοίνωσε 770.000 νέες θέσεις εργασίας. Από το ΠΑΣΟΚ μιλούν επίσης για ρήτρα απασχόλησης σε όποια κυβερνητική απόφαση λαμβάνεται. Τι απαντά το ΕΚΑ σε αυτές τις εξαγγελίες;
Ο ΟΟΣΑ σημειώνει για την Ελλάδα στην τελευταία ετήσια έκθεσή του, ότι το ποσοστό ανεργίας μένει σταθερά στο υψηλότερο επίπεδό του από την αρχή της κρίσης, προβλέπει ότι η ανεργία θα παραμείνει υψηλή (περί το 27%) έως το τέλος του 2015, και ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
Δικαιούται να αναρωτιέται ο καθένας από εμάς αν περιμέναμε την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ για να πεισθούμε για ένα πρόβλημα που το ζούμε ως ΕΚΑ στο λεκανοπέδιο Αττικής με τις χιλιάδες μικρές-μεσαίες-μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν βάλει λουκέτο τα τελευταία χρόνια και έχουν εκτινάξει το ποσοστό ανεργίας και την εξαθλίωση των ανθρώπων στα ύψη.
Με σιγουριά λέω ότι είναι γεγονός που το συναντάμε κάθε μέρα μπροστά μας. Η ανεργία, που ένα ποσοστό της ήταν ανεκτό έτσι και αλλιώς για τις ισχυρές οικονομικά δυνάμεις της χώρας και για το οικονομικό-πολιτικό σύστημα που ζούμε, έχει σήμερα εκτιναχθεί και χρησιμοποιείται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τις επιχειρήσεις για την πλήρη ασυδοσία του εργοδότη σε ό,τι έχει να κάνει με τις θέσεις εργασίας αλλά και με τον τύπο της εργασιακής σχέσης η οποία γίνεται όλο και πιο ελαστική, μαύρη και ανασφάλιστη.
Η όποια εξαγγελία του πρωθυπουργού για χιλιάδες θέσεις εργασίας τι αφορά; Μήπως αφορά θέσεις εργασίας όπως αυτές του εισιτηρίου εισόδου στην εργασία που εμφανίστηκαν πριν ένα χρόνο και σήμερα παρακολουθούμε να εμφανίζονται όλο και νέα προγράμματα χιλιάδων θέσεων ανασφάλιστης εργασίας, όπου μάλιστα κάποιες από αυτές τις διαφημίζει από την επίσημη ιστοσελίδα του το ΚΕΚ ΙΝΕ ΓΣΕΕ; Ή κάτι αντίστοιχο; Δεν πιστεύω ότι μπορούν οι πολίτες, οι εργαζόμενοι να περιμένουν κάποια θετική γι’ αυτούς εξαγγελία, από τους εμπνευστές και τους εκτελεστές της μεγαλύτερης ανακατανομής εισοδήματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών που έγινε ποτέ στον κόσμο.
Οι ηγέτες των χωρών της Ε.Ε. αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν έκτακτη σύνοδο για την απασχόληση. Η ανεργία πανευρωπαϊκά πιάνει κόκκινο και αρχίζει να απασχολεί πιο έντονα τους ιθύνοντες. Τι μπορεί να περιμένει κανείς;
Από αυτήν την ηγεσία της Ε.Ε. που προήλθε από τον πολιτικό γάμο της ευρωπαϊκής χριστιανοδημοκρατίας και της νεοφιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας έχουμε τα τελευταία 20 χρόνια λάβει αρκετές δόσεις ακραίου νεοφιλελεύθερου οικονομικού φονταμενταλισμού που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα πια από τους ακραίους τζιχαντζιστές του καπιταλισμού τής πέραν του Ατλαντικού ηγέτιδας χώρας. Η επιλογή να συνέλθει η σύνοδος της Ε.Ε. για την απασχόληση, θυμίζει ότι «ο δολοφόνος επιστρέφει πάντα στον τόπο του εγκλήματος».
Μια νέα κυβέρνηση όμως στην Ελλάδα μπορεί να βάλει εμπόδια στα σχέδιά τους.
Μια κυβέρνηση της Αριστεράς ή μια κυβέρνηση με κέντρο την Αριστερά που θα θέσει ως προτεραιότητά της τη διαχείριση της κοινωνικής καταστροφής στην Ελλάδα και θα εργαστεί για την παραγωγική ανασυγκρότηση. Μια νέα ελληνική κυβέρνηση που δεν θα μιλήσει μόνον γι’ αυτά αλλά και για όλο τον κόσμο της εργασίας στην Ε.Ε., που θα μιλήσει για το χρέος όλου του ευρωπαϊκού Νότου, μπορεί να δημιουργήσει ντόμινο πολιτικών θετικών εξελίξεων και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και να δημιουργήσει νέα πολιτικά δεδομένα στην Ευρώπη ικανά να αλλάξουν τη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα που δεν μπορεί να αλλάξει μια χώρα μόνη της.
Η συμβολή των συνδικάτων στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. μπορεί να είναι σημαντική και καθοριστική με το να αρθρώσουν το δικό τους λόγο και να δημιουργήσουν τις δικές τους δράσεις κατά της επαναλαμβανόμενης καταστροφικής οικονομικής πολιτικής που αυξάνει την ανεργία και στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της Ε.Ε.
Μπαίνουμε σε ένα κρίσιμο φθινόπωρο. Έρχονται νέες ανατροπές στο ασφαλιστικό, φαίνεται ότι θα υπάρξουν αλλαγές που θα περιορίζουν τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, ίσως ανοίξει και πάλι το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων. Τι είναι σε θέση να κάνει το σ.κ.; Έχει το αναγκαίο απόθεμα αξιοπιστίας για να οργανώσει τον αγώνα των εργαζομένων;
Η κυβέρνηση ξεψυχάει και γίνεται πιο επικίνδυνη, ξεπουλά τη δημόσια περιουσία, βάζει νέα εμπόδια στην πρόσβαση των οικονομικά ασθενέστερων στα εναπομείναντα κοινωνικά αγαθά, έχει ήδη ανοίξει την πόρτα για ομαδικές απολύσεις, σχεδιάζει το νέο ασφαλιστικό που θα προβλέπει συντάξεις που θα ομοιάζουν με φιλοδωρήματα, σε μια εποχή που το εργατικό δίκαιο έχει καταργηθεί. Το σ.κ. έχει υποστεί στρατηγική ήττα από τις μνημονιακές και αντεργατικές πολιτικές που έχουν εφαρμοσθεί. Αλλά έχει βληθεί και εκ των έσω. Γραφειοκρατία, ενδοτισμός, ιδιοτέλεια συνδικαλιστών, ιδεοληψία κοινωνικού εταιρισμού, ψευδοεπαναστατικός βερμπαλιστικός λόγος, αντι-ενωτική δράση, αναντιστοιχία εργατικής ηγεσίας με τα μέλη των συνδικάτων, μη καινοτόμες κινηματικές δράσεις είναι μερικές από τις ασθένειες του συνδικαλισμού.
Τα συνδικάτα σήμερα, εκτός των άλλων, διακρίνονται για τη νωχελικότητά τους, δεν είναι πρόθυμα μερικές φορές, όχι να δράσουν αλλά ούτε να ενημερώσουν τους εργαζόμενους.
Ο εργασιακός χάρτης έχει αλλάξει και περιλαμβάνει εκτός από τους άνεργους, τους εκατοντάδες χιλιάδες επισφαλείς, τους μερικά αμειβόμενους, τους απλήρωτους εργαζόμενους, κατηγορίες εργαζομένων που επιτακτικά πρέπει τα συνδικάτα να εκφράζουν καθημερινά ομογενοποιώντας τους επιμέρους αγώνες τους.
Δεν είναι εύκολο, αλλά αν προσπαθήσουμε ενωτικά και με αποφασιστικότητα, επανιδρύοντας τα συνδικάτα, μπορούμε να εμποδίσουμε τη μετάλλαξη του συνδικαλισμού που θα δημιουργήσει νέες δυσκολίες στη δράση αλλά και νέα αύξηση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και ακόμη μεγαλύτερη αναδιανομή υπέρ των οικονομικά ισχυρών.
Οι μικρές νίκες σε μια σειρά εργασιακούς χώρους και κλάδους αλλά και η ένταση και η επιμονή σε ορισμένες κινητοποιήσεις είναι ενθαρρυντικές ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.
