Ρεμπέτισσες

Elkibra – Rebetiko – Women and Rebetisses (Με τον τρόπο του Κ. Λ.)

https://elkibra-rebetisses.blogspot.com/

Τις «Ρεμπέτισσες» τις έχω  «ανακαλύψει» στη μπλογκόσφαιρα πολύ καιρό. Μου είχε κάνει εντύπωση πως διαχειριστής του εν λόγω μπλογκ  είναι άνδρας.
Επίσης με ξάφνιασε το γεγονός ότι έφτιαξε ένα ειδικό μπλογκ στο οποίο γράφει μόνο για αυτές, ανεβάζει βίντεο, παρουσιάζει γνωστές αλλά και ανακαλύπτει άγνωστες γυναικείες φωνές που συνόδεψαν γνωστούς ρεμπέτες, και αποπειράται να ανοίξει ένα δρόμο γνωριμίας μαζί τους με δικές του παρατηρήσεις για τον βίο και την πολιτεία αρκετών από αυτές τις γυναίκες, κάνοντας παράλληλα ιστορικές συσχετίσεις.

Δεν μπορεί να μιλήσει κανείς για έρευνα, ούτε ο ίδιος ο Κώστας Λαδόπουλος, αυτός είναι ο διαχειριστής του μπλογκ, ο οποίος ζει στη Σουηδία. Όπως εξομολογείται, καημός του είναι να βρεθεί «θηλυκή ματιά»’ που θα ερευνήσει τη ζωή, τον τρόπο ζωής, τον τρόπο που τις έβλεπαν Κωνσταντινουπολίτες και Παλαιοελλαδίτες, αυτές τις «αντάρτισσες» του κατεστημένου [τηρουμένων των αναλογιών των όρων].
Ο Κώστας Λαδόπουλος εξηγεί πως «Το blog αυτό ξεκίνησε μετά από πολύχρονες σκέψεις γύρω από το ρόλο και τον παραμερισμό της γυναικείας παρουσίας στο Μικρασιάτικο τραγούδι (λιγότερο) και στο πειραιώτικο ρεμπέτικο (περισσότερο). Ο σπινθήρας ήταν μια «ξεφουσκωμένη» ιστοσελίδα με τον ίδιο τίτλο (https://www.violetta.demon.co.uk/). Το πρώτο που μου χτύπησε άσχημα στο μάτι εκεί ήταν η ύπαρξη του ροζ χρώματος. Το ροζ χρώμα ενοχλεί (βλ. πανικοβάλλει υποσυνείδητα) τους άντρες. Τους παραπέμπει σε κάτι μαλακό και χνουδάτο, τους θυμίζει εξάρτηση απ’ τη μαμά τους (…). Με μια λέξη, το ροζ χρώμα είναι κοριτσίστικο στα μάτια μας. Οι γυναίκες του Μικρασιάτικου και του ρεμπέτικου τραγουδιού δεν ήταν ροζ».
Επικεντρώνει στις διαφορές του Μικρασιάτικου και του Πειραιώτικου ρεμπέτικου τραγουδιού εκφράζοντας την άποψη πως και τα δύο ρεύματα αντιμετώπιζαν διαφορετικά τη γυναίκα.
Παράλληλα ρίχνει ματιές στο σήμερα και στο πώς προσλαμβάνουν οι σύγχρονες κυρίως νέες γυναίκες το ρεμπέτικο τραγούδι μέσα από τις τραγουδίστριες του ρεμπέτικου και ….αποφαίνεται «…αν τα βλέμματα δε συγκεντρώνονται επάνω τους,  δεν ανεβαίνουν στα τραπέζια για να χορέψουν τσιφτετέλια ή δε χτυπάνε παλαμάκια σε κάποιους που χορεύουν ζεϊμπέκικο». Κι εδώ ,μιλά για  τη μοναξιά του άντρα στο ρεμπέτικο και την ανία, αδιαφορία της γυναίκας…..’Ισως να έχει και δίκιο αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Πίσω στα παλιά, θίγει ένα κοινωνικό θέμα για τον τρόπο ζωής αλλά και αντιμετώπισης της χήρας του 1922 …

Οι χήρες
Στην ανάρτηση «Οι χήρες φτάνουν στην Ελλάδα… (1922)» σκιαγραφεί μια κοινωνική πλευρά εκείνων των πολύ ταραγμένων χρόνων. Οι χήρες είναι ‘’πρωταγωνίστριες στα μικρασιάτικα ρεμπέτικα και «οι Σμυρνιές κατηγορούνται πως κλέβουν τους άνδρες» από τις παλαιοελλαδίτισσες…..
Γράφει: ‘’Η έννοια της χήρας γυναίκας είναι φορτισμένη στην παλιότερη ανδρική ελληνική παράδοση. Το σύμβολο της γυναίκας που μόνη της ξαπλώνει και μόνη της ξυπνάει εκπέμπει ερωτισμό, ερωτικό κάλεσμα».
Τα βλέμματα ήταν συγκεντρωμένα πάνω τους, και απ’ τα δυο φύλα. «Τί κάνει;», «Τι θα κάνει;», «Έχει κάποιον, κρυφά ή φανερά;», «Θα ξαναπαντρευτεί;». Αν ναι, πόσο γρήγορα; Αν το ‘κανε γρήγορα, κριτικές θα πέφταν επάνω της. «Δε πένθησε αρκετά» (πόσο είναι το «αρκετά»;), δεν τον αγαπούσε τον άντρα της, σκέφτεται μόνο τις ανάγκες της. Συνηθέστατα, οι ίδιες οι γυναίκες σέρναν το χορό της κριτικής και του κουτσομπολιού. Οι άντρες ακούγαν σιωπηλοί, στρίβαν τα μουστάκια τους και άλλα σκέφτονταν… ‘’
‘’….Eκτός από όλα τα άλλα βαριά προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τον απότομο ερχομό τόσο μεγάλου αριθμού προσφύγων, σε καιρούς δύσκολους γιά την Ελλάδα, υπήρχε και ένα ακόμα πρόβλημα που σπάνια συζητιέται.
Ο μεγάλος αριθμός μόνων γυναικών που είτε είχαν χάσει τους άντρες τους, είτε τους είχαν κατακρατήσει για να εξοντωθούν σε τάγματα εργασίας, σε συνδυασμό με τη λειψανδρία, και μέσα στις προσφυγικές κοινότητες και μέσα στην υπόλοιπη ελληνική κοινωνία, λόγω των απωλειών από τους πολέμους….
Αυτές οι γυναίκες, εκτός απ’ τα δυσβάστακτα προβλήματα της επιβίωσης και της τακτοποίησης, μόλις η πρώτη φούρια άρχισε να καταλαγιάζει, είχαν κάτι άλλο να λύσουν. Να βρουν έναν πατέρα για τα παιδιά τους και, καθόλου μικρότερης σημασίας, να βρουν μια συναισθηματική και ερωτική συντροφιά.
Ας σκεφτούμε ότι περίπου το 40% απ’ αυτές ήταν από μικρότερες ή μεγαλύτερες πόλεις και ένας σημαντικός αριθμός από τη Σμύρνη, ένα κοσμοπολίτικο κέντρο. Αυτές που δεν ήταν αγρότισσες και δεν μπήκαν στη σειρά για να πάρουν κομμάτια γης που το ελληνικό κράτος χορηγούσε, προωθήθηκαν, περισσότερες απ’ τις μισές, στα τρία μεγάλα κέντρα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά. (Ο προσφυγικός πληθυσμός της Αθήνας έφτασε το ύψος του 40%, στον Πειραιά το 25%, στη Μυτιλήνη 10%, στα νησιά του Αιγαίου 48%. ‘’. Tην 1η Μαρτίου 1923, η αναλογία ανδρών-γυναικών, ανάμεσα στους πρόσφυγες, ήταν 58/42. Στο 42 των ανδρών περιλαμβάνονται τα αρσενικά αγόρια και οι γέροντες!

(Οι Ρεμπέτισσες θα συνεχιστούν και στο επόμενο τεύχος)

Σχόλια

Exit mobile version