Πορτογαλία – Jorge Costa: Τροϊκανή συνταγή όπως… Ελλάδα, ογκώδεις αντιδράσεις όπως… Ελλάδα

Ποια είναι η οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Πορτογαλία μετά από αυτά τα χρόνια εφαρμογής του μνημονίου; Πώς βλέπετε το μέλλον της χώρας εάν συνεχιστούν αυτές οι μνημονιακές πολιτικές;
Η συνταγή που εφαρμόζεται στην πορτογαλική οικονομία είναι εξαιρετικά όμοια με αυτήν που εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Είμαστε υπό τις επιταγές ενός μνημονίου που υπογράφηκε και εφαρμόζεται από το πορτογαλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και τα κόμματα της Δεξιάς, με το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Ε.Ε. Είναι φανερό ότι αυτό το μνημόνιο έχει πολλά να κάνει με το ελληνικό, καθώς οι επιπτώσεις στην πορτογαλική οικονομία είναι περίπου οι ίδιες. Άνοδος της ανεργίας, αύξηση της φορολογίας των άμεσων φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων. Σημειωτέον ότι αυτή η αύξηση των φόρων αποδίδει όλο και λιγότερα χρήματα στο κράτος επειδή η συρρίκνωση της οικονομίας μειώνει τη συλλογή εσόδων. Οι εισφορές προς το κράτος μειώνονται και συγκεκριμένα, ένας χρόνος υπό την τρόικα αύξησε το κρατικό έλλειμμα κατά 18 δισ. ευρώ. Η πορτογαλική οικονομία και κοινωνία βρίσκεται σε μια τεράστια κρίση, με συνεχή άνοδο της ανεργίας η οποία βρίσκεται στο 16%, και στους νέους φθάνει το 50%, ενώ αυξάνεται η μετανάστευση και λαμβάνει χώρα μια γενικότερη διαδικασία φτωχοποίησης της κοινωνίας. Συνεχώς, κλείνουν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις και οι δημόσιες υπηρεσίες φθάνουν σε κατάρρευση εξαιτίας των περικοπών στον προϋπολογισμό.

Οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την Πρωτομαγιά του ’74

Η Πορτογαλία έχει θεωρηθεί ως το υπάκουο παιδί της τρόικα, αλλά είναι προφανές ότι οι πολιτικές δεν πετυχαίνουν το σκοπό τους και ο λαός βγαίνει στους δρόμους. Πώς είδατε τις τεράστιες κινητοποιήσεις που έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα στη χώρα σας;
Ο πορτογαλικός λαός αρχίζει να κατανοεί ότι οι πολιτικές της λιτότητας είναι ολοκληρωτικά αναποτελεσματικές και η «καλή» συμπεριφορά δεν οδηγεί πουθενά. Συγκεκριμένα, το περασμένο Σάββατο γίναμε μάρτυρες της μεγαλύτερης διαδήλωσης από την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» του 1974. Υπήρχαν περίπου ένα εκατομμύριο διαδηλωτές, σε περισσότερες από 30 μεγάλες πόλεις και περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι στην Λισσαβόνα. Αυτές είναι οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την Πρωτομαγιά του 1974, πέντε ημέρες μετά την επανάσταση, όπως σας είπα. Μια τεράστια εξέλιξη που σηματοδοτεί την κατανόηση από πλευράς του πορτογαλικού λαού, ότι η εφαρμοζόμενη στρατηγική δεν θα μας βγάλει από την κρίση. Οι άνθρωποι βλέπουν την ίδια στιγμή τις ζωές τους να καταστρέφονται και επίσης το κράτος να έχει καταστραφεί. Πλέον αρχίζουν να κατανοούν βαθύτερα την κατάσταση και να αναλαμβάνουν δράση. Νομίζουμε ότι αυτό που συμβαίνει στην Πορτογαλία, οι τεράστιες διαδηλώσεις και οι αυθόρμητες διαμαρτυρίες που ξεπήδησαν από απλό κόσμο, όπως επισφαλείς εργαζόμενους, δασκάλους, νοσοκομειακούς, τοπικές κοινότητες που είδαν τα τοπικά συμβούλιά τους να καταργούνται από την κυβέρνηση, εργαζόμενοι σε ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις που απολύονται, και γενικά οι εργαζόμενοι σε όλη τη χώρα που αντιμετωπίζουν την ανεργία και τη φτώχεια, σηματοδοτούν μια μεγάλη αλλαγή. Όλοι πάλευαν τοπικά και επιμέρους, αλλά πλέον ενώνονται, όπως στην κολοσσιαία διαδήλωση του Σαββάτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον έχουμε δημόσιες συζητήσεις μεταξύ των συνδικάτων, όχι μόνο των αριστερών συνδικάτων αλλά και των μετριοπαθών, που βρίσκονται κοντά στα κυβερνώντα κόμματα. Συζητούν για τη διοργάνωση μιας γενικής απεργίας σύντομα.
Το κακό είναι ότι από την αρχή της μνημονιακής περιόδου είχαμε μόνο δύο γενικές απεργίες αλλά επίσης, πρέπει να πούμε ότι η μεγαλύτερη στιγμή κινητοποίησης μέχρι τώρα ήταν οι διαδηλώσεις του προηγούμενου Σαββάτου, που προήλθαν από τη συλλογική δράση νέων ανθρώπων, άτυπων συλλογικοτήτων, ανθρώπων συνδεδεμένων με το κίνημα των επισφαλώς εργαζομένων, οι οποίοι τις προηγούμενες εβδομάδες πήραν την πρωτοβουλία μέσω του facebook και διοργάνωσαν τις διαδηλώσεις με τίτλο «χέσε την τρόικα, θέλουμε τις ζωές μας πίσω», οι οποίες μετά την ανακοίνωση των κυβερνητικών πολιτικών, συγκέντρωσαν τεράστια υποστήριξη. Και οι άνθρωποι ανά τη χώρα συγκεντρώθηκαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Οπότε συνυπολογίζοντας την ενότητα που τείνουν να αποκτήσουν οι αγώνες, φθάνω στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική πάλη θα αυξηθεί τις επόμενες εβδομάδες.

Πολιτική κρίση

Ποια είναι η γενικότερη πολιτική κατάσταση στην Πορτογαλία και η στάση των πολιτικών κομμάτων σε σχέση με το μνημόνιο;
Η κυβέρνηση υποφέρει από μια βαθιά πολιτική κρίση που δεν είναι ξεκάθαρο το πώς θα εξελιχθεί. Έχουμε μια κυβέρνηση συνασπισμού, των δύο κυρίαρχων δεξιών κομμάτων και υπάρχει πλέον ανοικτή και δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ τους, έπειτα από την απόφαση της κυβέρνησης να αυξήσει τις εισφορές των εργαζομένων, κάτι που ήταν ωφέλιμο για τα αφεντικά. Οι εργαζόμενοι πληρώνουν πλέον 18% από 11% εισφορές για τις συντάξεις τους και αντίστοιχα η συνεισφορά των εργοδοτών στις συντάξεις μειώθηκε κατά 7%. Μια χωρίς αμφιβολία άνιση αναδιανομή που μεταφέρει πλούτο από τους εργαζόμενους στα αφεντικά, χωρίς οφέλη για το κράτος και πλέον οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα που δεν είχαν γνωρίσει τεράστιες περικοπές, αισθάνονται και αυτοί τη μείωση του εισοδήματός τους. Η προαναφερθείσα αύξηση των εισφορών προκάλεσε τις διαδηλώσεις και την πολιτική κρίση στο κυβερνητικό μπλοκ. Πλέον ακούμε πολιτικούς από τη Δεξιά να λένε ότι η κυβέρνηση διέπραξε ένα μεγάλο λάθος και το μικρότερο κόμμα της κυβέρνησης συνασπισμού ανοικτά δήλωσε ότι διαφωνεί με το συγκεκριμένο μέτρο. Αλλά επίσης δήλωσε ότι θα παραμείνει στην κυβέρνηση λόγω πατριωτικού καθήκοντος…
Η κατάσταση εξελίσσεται πολύ γρήγορα στην Πορτογαλία με την κυβερνητική κρίση, τις αυξανόμενες κινητοποιήσεις και τη δραματική πτώση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού σε επίπεδα φτώχειας. Επίσης, υπάρχει το Σοσιαλιστικό Κόμμα που ήταν στην κυβέρνηση μέχρι τον Ιούνιο του περασμένου χρόνου, το οποίο υπέγραψε το μνημόνιο και είναι αφοσιωμένο σ’ αυτό. Τώρα βέβαια κριτικάρει το είδος της λιτότητας που εφαρμόζεται, αλλά όχι την ίδια την πολιτική της λιτότητας. Απειλεί ότι θα θέσει θέμα πρότασης μομφής στην κυβέρνηση, κάτι που φυσικά δεν θα οδηγούσε την κυβέρνηση σε κατάρρευση μιας και η πλειοψηφία δεν εξαρτάται από τους σοσιαλιστές. Όλα αυτά δείχνουν βαθιές αντιφάσεις στο μνημονιακό στρατόπεδο, βέβαια. Ακόμη, έχουμε το Μπλόκο της Αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα, που αντιτίθενται στο μνημόνιο από την αρχή και είναι ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες και την αντίσταση σε αυτό το καθεστώς.

Πιστεύετε ότι υπάρχει περιθώριο έμπρακτης αλληλεγγύης και συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και ειδικά μεταξύ αυτών που τελούν υπό μνημονιακό καθεστώς;
Βέβαια! Η ημερομηνία των σαββατιάτικων διαδηλώσεων επελέγη ώστε να συμβαδίζει με τις μεγάλες ισπανικές διαδηλώσεις που συνέβησαν στην διπλανή μας χώρα.
Η διαδήλωση της Λισσαβόνας τερμάτισε στην Πλατεία Ισπανίας, η οποία είναι μια μεγάλη πλατεία της πόλης. Διαδηλώσαμε εκεί ως μια ένδειξη αλληλεγγύης στους λαούς της Ιβηρικής χερσονήσου, στην πάλη τους κατά των πολιτικών λιτότητας. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα επίσης παρακολουθούνται στενά, όχι μόνο από τους ακτιβιστές, αλλά γενικότερα από τον πορτογαλικό λαό. Όταν έγιναν οι εκλογές στην Ελλάδα, μεγάλο μέρος του πορτογαλικού λαού ενδιαφέρθηκε και παρακολούθησε την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένα πρόσωπο ιδιαίτερο γνωστό στις τάξεις των Πορτογάλων εργαζομένων. Ο λαός μας πλέον καταλαβαίνει ότι το σενάριο το οποίο ζει, αυτή η κάθοδος στην άβυσσο της κρίσης που η Πορτογαλία αντιμετωπίζει, είναι ό,τι έζησε η Ελλάδα μερικά χρόνια πριν. Οπότε βαδίζουμε το ελληνικό μονοπάτι και ο κόσμος το ξέρει. Όλα αυτά καλλιεργούν στη συνείδηση του λαού ότι πρέπει να χτιστούν γέφυρες αλληλεγγύης και συνεργασίας ανάμεσα στους αντιστεκόμενους αλλά και στις δυνάμεις της Αριστεράς. Στο Μπλόκο της Αριστεράς είμαστε πολύ περήφανοι που το Νοέμβριο στο συνέδριό μας θα μας επισκεφθεί ο σύντροφος Αλέξης Τσίπρας, και ελπίζουμε ότι όχι μόνο το κόμμα μας αλλά τα λαϊκά κινήματα, οι ομάδες του, οι δομές του, τα πιο ενεργά μέλη του, θα αναπτύξουν δεσμούς στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στον Ευρωπαϊκό Νότο. Να ξέρετε ότι πάντα παρακολουθούμε τι κάνετε και σας νιώθουμε σαν αδέλφια μας.