Οικονομική κρίση και ψυχική υγεία

Οι περισσότερες από τις ψυχολογικές μελέτες που διερευνούν τις επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στην ποιότητα ζωής των ατόμων, δείχνουν συσχέτιση ανάμεσα στην ανεργία ή άλλους οικονομικούς δείκτες και τα επίπεδα γενικής νοσηρότητας, θνητότητας, κατάθλιψης και τάσης για αυτοκτονία.

Οι άμεσες συνέπειες της οικονομικής κρίσης είναι η ανεργία, η μείωση του εισοδήματος, η γενικευμένη αβεβαιότητα και η περικοπή των δημοσίων δαπανών, περιλαμβανομένων των δαπανών για την υγεία. Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης οι φτωχοί αποτελούν ομάδα κινδύνου, αφού είναι οι πρώτοι που πλήττονται. Παράλληλα, τα άτομα που ήδη νοσούν από ψυχικά νοσήματα, λόγω της υπάρχουσας έκπτωσης στη λειτουργικότητα, αποτελούν επίσης ομάδα υψηλού κινδύνου, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο όπου η φτώχεια ευνοεί τις ψυχικές διαταραχές αλλά και το αντίστροφο. Προτεραιότητα, λοιπόν, για το κράτος είναι η προστασία της ποιότητας ζωής των ατόμων που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Έχει φανεί ότι αποτελεσματική είναι η υποστήριξη κοινωνικών δικτύων ασφαλείας,. Σημαντικό, επίσης, ρόλο παίζουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου που σχετίζονται με την αυξημένη ευαλωτότητα στην ψυχοκοινωνική απειλή, όπως χαμηλή ανοχή στη ματαίωση ή χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σε οργανωτικό επίπεδο, στις μεταβαλλόμενες συνθήκες εργασίας, αδήριτη ανάγκη αποτελεί ο έλεγχος των συνθηκών εργασίας. Μπορούμε, λοιπόν, να φανταστούμε πόσο επιζήμιες είναι για τον ψυχισμό του εργαζομένου οι συνεχείς αυτές αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς, από τη στιγμή που καταστρατηγούνται βασικά εργασιακά αλλά και ανθρώπινα δικαιώματα. Το στοίχημα σε περίοδο οικονομικής ύφεσης είναι να προστατευθούν οι αναγκαίες για την κοινωνία υπηρεσίες οι οποίες απευθύνονται στους ευάλωτους πληθυσμούς, να λειτουργήσει επιτέλους το κράτος ως κράτος πρόνοιας με την προώθηση έγκαιρων παρεμβάσεων, όπως η καταγραφή ατόμων υψηλού κινδύνου, η υλοποίηση προγράμματος επανένταξης ανέργων και ατόμων με ψυχιατρικά προβλήματα, η εκπαίδευση ιατρών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η συνεργασία πολιτών με ειδικούς ψυχικής υγείας, η εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής ψυχικής υγείας στα σχολεία και η πρόσβαση στο σύστημα παροχής ψυχικής υγείας, εφόσον προηγηθεί μια ριζική αναδιάρθρωσή του. Δυστυχώς, για άλλη μια φορά το κράτος αποδεικνύεται πως είναι όχι μόνο ανεπαρκές για να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών του, αλλά δυστυχώς και επικίνδυνο καθώς εισάγει πια στη ζωή των Ελλήνων βλαπτικές ως προς την ψυχική του υγεία παραμέτρους.