Τα άσχημα μαντάτα έπεσαν κεραυνός και μεταδόθηκαν σαν αστραπή σε παλιούς συντρόφους, σε φίλους και γνωστούς: Τα ξημερώματα του Σαββάτου, 9 τ’ Απρίλη, ο Γρηγόρης, ο πάντα καλοσυνάτος, πράος και καλόγνωμος βιβλιοπώλης της Μπολόνια, ξεκίνησε το τελευταίο του ταξίδι. Η τελετή της πολιτικής του κηδείας έγινε στις 13/04.
Ας είναι καλοτάξιδος…
Ας είναι καλοτάξιδος…
Ο Γρηγόρης Καψωμένος γεννήθηκε πριν από 64 χρόνια στον Αλικιανό, ένα όμορφο χωριό με αγωνιστικές παραδόσεις, κοντά στα Χανιά. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά στην Ιταλία, στα χρόνια της Χούντας που μέσα από τις γραμμές του ΑΜΕΕ αντιπαλεύαμε το παρόν και σχεδιάζαμε με αισιοδοξία το αύριο.
Πολλά καθήκοντα, πολλές αποστολές και στερήσεις και ο Γρηγόρης πάντα φορτωμένος αλλά και πάντα πρόθυμος, συνεπής και σταθερός. Μείναμε ένα διάστημα μαζί στο σπίτι που του ανατέθηκε να βρει και που θα κρατούσαμε κρυφό και προστατευμένο, γιατί εκεί θα είχε την έδρα της η συντακτική επιτροπή της εφημερίδας Λαϊκή Ενότητα. Το συντονισμό στο τεχνικό μέρος της έκδοσης είχε αναλάβει ο Γρηγόρης. Αμέτρητα ξενύχτια, αμέτρητα τσιγάρα, αμέτρητες συζητήσεις, πολλά σχέδια, κοινά όνειρα… Βιβλιόφιλος, φιλομαθής, ουσιαστικός υπομονετικός και ποτέ «δήθεν», συγκέντρωνε την εκτίμηση -παρά την οξυμένη αντιπαλότητα της εποχής- όλων των Ελλήνων αντιφασιστών και του συλλόγου της Μπολόνια.
Με την πτώση της Χούντας, ο Γρηγόρης έμεινε μόνιμα στην Μπολόνια, τον κέρδισε το βιβλίο, η μεγάλη του αγάπη, το πάθος του! Νάτος, λοιπόν, στο ξεκίνημα να εργάζεται ως περιφερόμενος πωλητής βιβλίων, ώσπου με μεγάλους κόπους, περιπέτειες και πολλές θυσίες αλλά και με πολύτιμο αρωγό πάντα δίπλα του την σύντροφό του Marta, γίνεται ο βιβλιοπώλης της Libreria delle Moline στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Ένα από τα αξιολογότερα βιβλιοπωλεία, πραγματικό κύτταρο πολιτισμού. Εδώ μπορούσαν να κατατοπιστούν και να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των νέων εκδόσεων, καθηγητές, φοιτητές, άνθρωποι των γραμμάτων, αλλά και να βρουν παλιές και σπάνιες εκδόσεις και τίτλους βιβλίων.
Με την προθυμία, τις γνώσεις και το κύρος, που με πολύ κόπο και προσπάθεια κατέκτησε, το βιβλιοπωλείο του έγινε πόλος έλξης και στέκι για συναντήσεις και συζητήσεις πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών ρευμάτων και σχημάτων. Προσέλκυσε σταθερούς φίλους, υποστηριχτές αλλά και μόνιμους πελάτες. Αλλά και όσοι από εμάς ταξιδεύαμε στην Ιταλία, ήταν υποχρεωτική μια στάση στην Μπολόνια, στον Γρηγόρη, για πολιτική συζήτηση, για ενημέρωση, για αγορά βιβλίων.
Ο τοπικός Τύπος, εκφράζει τη βαθιά του λύπη και μιλά για ένα πολιτιστικό κενό στην πόλη. Πολλές οι αναφορές και στο Διαδίκτυο με φωτογραφίες, με άρθρα και αφιερώσεις από καθηγητές, δημοσιογράφους, δημοτικούς συμβούλους, πολιτικές οργανώσεις και φορείς, αλλά και από απλούς πολίτες που είχαν εκτιμήσει και αναγνωρίσει τη σημαντική προσφορά στην πόλη του αριστερού Κρητικού με το παχύ μουστάκι και τα χοντρά γυαλιά. Τον Γρηγόρη, που έγινε ένα με ό,τι απομένει πια από την ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία της Μπολόνια, που εμείς γνωρίσαμε πολλά-πολλά χρόνια πριν. Στην πόλη που λίγοι ακόμα επιμένουν να αντιστέκονται στην πρωτοφανή γενικευμένη λαίλαπα που σαρώνει -όπως κι εδώ- τα πάντα. Μακριά από τα μεγάλα εμπορικά εκδοτικά κυκλώματα που κυριαρχούν, ο Γρηγόρης στη Via delle Moline δημιούργησε μια όαση, μια ανάσα πολιτισμού και μια σχολή ήθους.
Τώρα ο Γρηγόρης θα νοιάζεται από μακριά για τα αγαπημένα του βιβλία και κάπου θα ψαχουλεύει τίτλους…
Χάθηκε πρόωρα ένα διαμάντι και εμείς όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά σαν να χάσαμε κάτι από τη ζωή μας και η Μπολόνια, με τις τόσες αναμνήσεις, φαντάζει τώρα πιο μακρινή. Στην καρδιά των συντρόφων και συναγωνιστών τους στο ΑΜΕΕ, στους φίλους του, θα μείνει η μνήμη του, το χαμόγελο, η καλοσύνη, η ευγένεια και προπαντός το ήθος του και η στάση ζωής στήριγμα στους δύσκολους καιρούς…
Τον αποχαιρετώ από μακριά, μα νιώθω κοντά του να σιγοτραγουδούμε ένα ριζίτικο του τόπου του που τόσο αγαπούσε.
Στους δικούς του, τη μάνα του, τ’ αδέλφια του Ηλία και Γιάννη και στη σύντροφό του Marta θερμά συλλυπητήρια.
Πολλά καθήκοντα, πολλές αποστολές και στερήσεις και ο Γρηγόρης πάντα φορτωμένος αλλά και πάντα πρόθυμος, συνεπής και σταθερός. Μείναμε ένα διάστημα μαζί στο σπίτι που του ανατέθηκε να βρει και που θα κρατούσαμε κρυφό και προστατευμένο, γιατί εκεί θα είχε την έδρα της η συντακτική επιτροπή της εφημερίδας Λαϊκή Ενότητα. Το συντονισμό στο τεχνικό μέρος της έκδοσης είχε αναλάβει ο Γρηγόρης. Αμέτρητα ξενύχτια, αμέτρητα τσιγάρα, αμέτρητες συζητήσεις, πολλά σχέδια, κοινά όνειρα… Βιβλιόφιλος, φιλομαθής, ουσιαστικός υπομονετικός και ποτέ «δήθεν», συγκέντρωνε την εκτίμηση -παρά την οξυμένη αντιπαλότητα της εποχής- όλων των Ελλήνων αντιφασιστών και του συλλόγου της Μπολόνια.
Με την πτώση της Χούντας, ο Γρηγόρης έμεινε μόνιμα στην Μπολόνια, τον κέρδισε το βιβλίο, η μεγάλη του αγάπη, το πάθος του! Νάτος, λοιπόν, στο ξεκίνημα να εργάζεται ως περιφερόμενος πωλητής βιβλίων, ώσπου με μεγάλους κόπους, περιπέτειες και πολλές θυσίες αλλά και με πολύτιμο αρωγό πάντα δίπλα του την σύντροφό του Marta, γίνεται ο βιβλιοπώλης της Libreria delle Moline στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Ένα από τα αξιολογότερα βιβλιοπωλεία, πραγματικό κύτταρο πολιτισμού. Εδώ μπορούσαν να κατατοπιστούν και να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των νέων εκδόσεων, καθηγητές, φοιτητές, άνθρωποι των γραμμάτων, αλλά και να βρουν παλιές και σπάνιες εκδόσεις και τίτλους βιβλίων.
Με την προθυμία, τις γνώσεις και το κύρος, που με πολύ κόπο και προσπάθεια κατέκτησε, το βιβλιοπωλείο του έγινε πόλος έλξης και στέκι για συναντήσεις και συζητήσεις πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών ρευμάτων και σχημάτων. Προσέλκυσε σταθερούς φίλους, υποστηριχτές αλλά και μόνιμους πελάτες. Αλλά και όσοι από εμάς ταξιδεύαμε στην Ιταλία, ήταν υποχρεωτική μια στάση στην Μπολόνια, στον Γρηγόρη, για πολιτική συζήτηση, για ενημέρωση, για αγορά βιβλίων.
Ο τοπικός Τύπος, εκφράζει τη βαθιά του λύπη και μιλά για ένα πολιτιστικό κενό στην πόλη. Πολλές οι αναφορές και στο Διαδίκτυο με φωτογραφίες, με άρθρα και αφιερώσεις από καθηγητές, δημοσιογράφους, δημοτικούς συμβούλους, πολιτικές οργανώσεις και φορείς, αλλά και από απλούς πολίτες που είχαν εκτιμήσει και αναγνωρίσει τη σημαντική προσφορά στην πόλη του αριστερού Κρητικού με το παχύ μουστάκι και τα χοντρά γυαλιά. Τον Γρηγόρη, που έγινε ένα με ό,τι απομένει πια από την ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία της Μπολόνια, που εμείς γνωρίσαμε πολλά-πολλά χρόνια πριν. Στην πόλη που λίγοι ακόμα επιμένουν να αντιστέκονται στην πρωτοφανή γενικευμένη λαίλαπα που σαρώνει -όπως κι εδώ- τα πάντα. Μακριά από τα μεγάλα εμπορικά εκδοτικά κυκλώματα που κυριαρχούν, ο Γρηγόρης στη Via delle Moline δημιούργησε μια όαση, μια ανάσα πολιτισμού και μια σχολή ήθους.
Τώρα ο Γρηγόρης θα νοιάζεται από μακριά για τα αγαπημένα του βιβλία και κάπου θα ψαχουλεύει τίτλους…
Χάθηκε πρόωρα ένα διαμάντι και εμείς όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά σαν να χάσαμε κάτι από τη ζωή μας και η Μπολόνια, με τις τόσες αναμνήσεις, φαντάζει τώρα πιο μακρινή. Στην καρδιά των συντρόφων και συναγωνιστών τους στο ΑΜΕΕ, στους φίλους του, θα μείνει η μνήμη του, το χαμόγελο, η καλοσύνη, η ευγένεια και προπαντός το ήθος του και η στάση ζωής στήριγμα στους δύσκολους καιρούς…
Τον αποχαιρετώ από μακριά, μα νιώθω κοντά του να σιγοτραγουδούμε ένα ριζίτικο του τόπου του που τόσο αγαπούσε.
Στους δικούς του, τη μάνα του, τ’ αδέλφια του Ηλία και Γιάννη και στη σύντροφό του Marta θερμά συλλυπητήρια.
Στέλιος Μανούσακας
Σχόλια
