Κοινωνική πολιτική προφασίζεται ο Δήμος Αθηναίων στην Κυψέλη,
με ασπίδα τους άστεγους. Της Ξένιας Πηρούνια.
Εδώ και επτά μήνες, από τον Μάρτιο του 2010, έχει παρθεί η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων για την παραχώρηση της χρήσης της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης στο Ίδρυμα Αστέγων. Ένα μήνα πριν από τις δημοτικές εκλογές το θέμα διογκώνεται από κάποιους που προειδοποιούν τους γύρω καταστηματάρχες και τους κατοίκους με φυλλάδια σχετικά με την απόφαση του δήμου για την παραχώρηση της αγοράς στο ίδρυμα και άρα την περαιτέρω «περιθωριοποίηση» της περιοχής. Τα δημοσιεύματα στον Τύπο πάνε κι έρχονται, η δημοτική Αρχή κάνει λόγο για «απαράδεκτες κακοήθειες» και, με τη σειρά της, μοίρασε φυλλάδια τα οποία αναφέρονται στον «πολιτιστικό και κοινωνικό χαρακτήρα που θα έχει η Αγορά μετά την αποκατάστασή της αλλά και τα έσοδα που θα προκύπτουν και θα πηγαίνουν στο ίδρυμα αστέγων».
Η Πρωτοβουλία Κατοίκων
Η Δημοτική Αγορά είναι ήδη όμως χώρος πολιτισμού με κοινωνικό χαρακτήρα, όπως έχει διαμορφωθεί εδώ και 4 χρόνια πλέον από την Πρωτοβουλία Κατοίκων. Τον Δεκέμβρη του 2006, κάτοικοι, καλλιτέχνες και αλληλέγγυοι αποφασίζουν να «μπουν» στην αγορά. «Όταν μπήκαμε στην Αγορά, δεν ξέραμε πώς και αν θα προχωρήσει αυτή η κίνηση. Για παραπάνω από επτά χρόνια, παρέμενε εγκαταλειμμένη, γεμάτη σκουπίδια, βρόμικη και εντελώς αναξιοποίητη. Αρχικά, η κίνησή μας ήταν συμβολική. Δεν είχαμε κάτι προσχεδιασμένο, αλλά, μετά την πρώτη συνέλευση που κάναμε, πήραμε την απόφαση να συνεχίσουμε. Ο τρόπος που λειτουργεί η Αγορά είναι ένα πείραμα κοινωνικού χώρου», αναφέρει η Ιωάννα, κάτοικος της Κυψέλης και ενεργό μέλος της Πρωτοβουλίας.
Λειτουργεί δημοκρατικά, οι αποφάσεις παίρνονται στη μηνιαία συνέλευση, όπου από κοινού αποφασίζεται η διαχείριση του χώρου, το πρόγραμμα και οι υποχρεώσεις των μελών. Πρόκειται για μια εστία αντίστασης στα επιχειρηματικά συμφέροντα και αλληλεγγύης σε κινήματα, κινήσεις πολιτών, πολιτιστικούς φορείς, καλλιτέχνες. Ένας χώρος αυτοδιαχειριζόμενος, αντιεμπορικός και ανοιχτός σε όλους. Καθημερινά πραγματοποιούνται μαθήματα ελληνικών για μετανάστες από το Ανοιχτό Σχολείο της Αγοράς, το οποίο έχει 150 μαθητές. Κάθε Σάββατο λειτουργεί αγορά βιοκαλλιεργητών, ενώ τις καθημερινές είναι διαθέσιμη η δανειστική βιβλιοθήκη και ανοιχτή η είσοδος στις κινηματογραφικές προβολές, στα καλλιτεχνικά εργαστήρια και στις εκάστοτε εκδηλώσεις.
Έξι χρόνια κινητοποίησης
Το 2004, μετά από αγώνα φορέων και κατοίκων της περιοχής, η Δημοτική Αγορά χαρακτηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού ως μνημείο (ΦΕΚ 527/8/24-3-2004). «Πρόκειται για κτίριο του Μεσοπολέμου, που οικοδομήθηκε το 1935 σε σχέδια της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου (τότε διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών ο Κριμπάς, επί δημαρχίας Κ. Κοτζιά)», αναφέρει στην εκτενή προβληματική της η Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ.
Τo 2005 η δημοτική Αρχή δρομολογούσε σχέδια εμπορευματοποίησης του χώρου με τη δημιουργία ενός εμπορικού κέντρου 1.180 τ.μ. Η κινητοποίηση όμως επιστημονικών και κοινωνικών φορέων κατάφερε να ανακόψει αυτά τα σχέδια, τα οποία θα αλλοίωναν την εμπορευματική κίνηση της γειτονιάς αλλά και το διατηρητέο κτίριο. Από το 2006 λειτουργεί ως ανοιχτός κοινωνικός χώρος δράσης και πολιτισμού. «Όπως είναι ανοιχτή σαν κτίριο, με τις δύο μεγάλες εισόδους στις στενές πλευρές, είναι επίσης ανοιχτή και διαθέσιμη σε πολλαπλές χρήσεις, μεταξύ των οποίων το πέρασμα, το χάζεμα και η επαφή με τους άλλους είναι από τις πιο σημαντικές. Επομένως, οι χρήσεις της Αγοράς πρέπει να είναι δημόσιες και η λειτουργία της ανοιχτή στο κοινό»,ανέφερε σε ομιλία της, το 2006, η Ελένη Πορτάλιου, μέλος της Ανοιχτής Πόλης, η οποία εξ αρχής έχει στηρίξει την κίνηση των κατοίκων.
Πού εξαντλείται η κοινωνική πολιτική
Η πρακτική του κ. Κακλαμάνη είναι γνωστή στους κατοίκους της περιοχής μετά και την προσπάθειά του να μετατρέψει το πάρκο στην Κύπρου και Πατησίων σε πάρκινγκ. Προσπαθώντας να αξιοποιήσει την Αγορά με τρόπο που να απομακρύνει την ενεργή δράση των κατοίκων και να ικανοποιεί τους συντηρητικούς κύκλους που τον στηρίζουν, βάζει μπροστά σαν ασπίδα σωτηρίας την ευαίσθητη κοινωνική ομάδα των αστέγων. Ούτε ίδρυμα στην περιοχή αλλά ούτε άμεση συμμετοχή των κατοίκων. Προσπαθεί να πείσει ότι δεν υπάρχει κανένα άλλο μοντέλο οργάνωσης του χώρου εκτός από τη λειτουργία του από το δήμο, μέσα σε κλειστά γραφειοκρατικά σχήματα, ενώ είναι εμφανής η πετυχημένη δράση της Πρωτοβουλίας εδώ και τέσσερα χρόνια. Για τη διαπαραταξιακή επιτροπή, που συγκαλέστηκε για το θέμα, τα μέλη της Πρωτοβουλίας δεν είχαν καμία ενημέρωση και κανένα δικαίωμα λόγου, παρόλο που είναι οι υπεύθυνοι για την επαναλειτουργία και αξιοποίηση του χώρου.
«Προφασίζεται κοινωνική πολιτική. Δεν έχει καμία μεθοδική και σοβαρή μέριμνα για τους αστέγους. Ο δήμος διαθέτει πολλούς αναξιοποίητους χώρους, τους οποίους θα μπορούσε να αναβαθμίσει και να παραχωρήσει στο Ίδρυμα Αστέγων. Με τη δημιουργία ενός καφενείου και κάποιων καταστημάτων στην Αγορά, τα έσοδα των οποίων θα απορροφώνται από το ίδρυμα, δεν μπορεί να λυθεί το πρόβλημα. Προφασίζεται κοινωνική πολιτική και “παγιδεύει” την ευαισθησία κάθε προοδευτικού ανθρώπου απέναντι στους αστέγους, για να υλοποιήσει τα σχέδιά του», αναφέρει η κάτοικος.
