Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη*
Την περίοδο της μεταμοντέρνας οικονομικής σαλάτας που μπορεί κανείς να την ονομάσει και κρίση, η Αριστερά, μέσα από δολιχοδρομίες και τρίπλες, διαφεύγει από το ερώτημα του συγκεκριμένου. Διαφωνίες, διασπάσεις και συγχρόνως επίκληση μιας ακαθόριστης ενότητας. Όλα μαζί.
Έτσι, όσο είναι αναγκαίο να απαντά στα επείγοντα, τόσο επικαλείται κάποιες κλιματικές αλλαγές ή την κίνηση στους πλανήτες, που εξαφανίζουν την απάντηση. Όσο, δηλαδή, πρέπει να είναι ενωμένη και πυκνή απέναντι στα νεοφιλελεύθερα ΜΑΤ της οικονομίας, τους φανατικούς και θρησκόληπτους της ελεύθερης αγοράς, τόσο ανακαλύπτει στο σύντροφο μικρόβια μειωμένης επαναστατικότητας ή ιούς αυξημένου αριστερισμού ή κυβερνητισμού (αναλόγως). Όσο είναι αναγκαίο να ενταχθεί πρωτοπόρα και ενεργητικά στην πραγματικότητα σαν παρηγορητικό και καθοδηγητικό υπόδειγμα, τόσο μεταναστεύει στη σφαίρα της διασπασμένης πολυτέλειας. Όσο χρειάζεται ένα λόγο ευθύ, τόσο παγιδεύεται σε έναν πλάγιο λόγο υποσημειώσεων και αστερίσκων.
Η Αριστερά κάνει σα να μην αντέχει τον ίδιο τον εαυτό της και θέλει ένα πεντακάθαρο υποκατάστατο. Ένα πολιτικό υποκατάστατο που θα είναι υπεράνω κριτικής για ρεφορμισμό ή για αριστερισμό ή για κυβερνητισμό ή για εθνικισμό ή για ατλαντικό ενδοτισμό. Η Αριστερά μπορεί να επικαλείται κάθε ιδεολογικό ελάττωμα και να στέκεται σε απόσταση ασφαλείας απ’ αυτό. Στο τέλος όλα τα εξουσιαστικά παροράματα και συμπλέγματα που κουβαλάει στις αποσκευές της, φτιάχνουν μια πολιτική αυτοφυλάκιση. Η Αριστερά γίνεται άσαρκη, ένα «τζελ», που πρέπει να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα και συγχρόνως να τα διώξει από πάνω της. Και τον οπορτουνισμό και τον ρεφορμισμό και την ενσωμάτωση στο σύστημα και την αριστερίστικη εκτροπή. Χρησιμοποιεί την ιστορία του Κινήματος και των Ιδεών, για να συγκροτήσει ένα αγιολογικό πρότυπο που θα στέκεται ατσαλάκωτο απέναντι σε όλες τις αναφορές, σε όλες τις παραποιήσεις, σε όλες τις στρεβλώσεις, σε όλες τις ορθότητες.
Να η λύση που βρίσκει: το πέταγμα στην κεκτημένη αριστερόμορφη αργκό που ηρεμεί τον ακροατή, αλλά που δεν λέει τίποτα στον αναγνώστη. Η Αριστερά, όμως, δεν αναφέρονταν ποτέ στην ιστορία της σε ακροατές, αλλά σε πείσμωνες ανα-γνώστες, ανθρώπους που ξανακοιτούν πάλι και πάλι την πραγματικότητα και τις αφηγήσεις της. Καχύποπτους που σκέφτονται συνεχώς και δεν χάβουν αμάσητα και εύκολα.
Η Αριστερά, λοιπόν, φοβάται την πραγματικότητα; Η κρίση σίγουρα τη μπερδεύει. Από τη μια τη συσπειρώνει γύρω από όλα όσα έλεγε (εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, σοσιαλιστική οικονομία) και από την άλλη την διαλύει γύρω απ’ όλα όσα φοβάται: στην εθνική ανεξαρτησία φοβάται τον εθνικισμό, στη λαϊκή κυριαρχία φοβάται το λαϊκισμό, στη σοσιαλιστική οικονομία φοβάται τον κρατισμό. Δίπλα σε κάθε μεγάλη και επιβεβαιωμένη, ιστορικά, επιλογή έχει φυτευτεί κι ένα φόβος, μια παραλυτική ψύχωση.
Ο κόσμος φτωχός, ματαιωμένος και αστήρικτος, θα περιφέρεται με σπουδή στο τίποτα και η κουρασμένη και πολυτελής Αριστερά σε ένα κούφιο πολυδιασπασμένο κάτι.
* O Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ (dsevastakis@arch.ntua.gr).
